Kaszel krtaniowy: ile trwa i jak go rozpoznać? Co podać na kaszel krtaniowy?

Kaszel krtaniowy to uciążliwy objaw, który dotyka głównie dzieci. Ostry, szczekający kaszel utrudnia oddychanie, dlatego warto wiedzieć, kiedy bezzwłocznie należy szukać pomocy medycznej.

Czym jest kaszel krtaniowy? 

Kaszel krtaniowy bywa objawem różnych schorzeń, takich jak zapalenie krtani (w ICD-10 znajduje się pod kodem J04, a w ICD-11 pod numerem CA10), ostre podgłośniowe zapalenie krtani (w ICD-10 pod kodem J05.0., a w ICD-11 - CA32.0) czy choroby wirusowe, w tym COVID-19 (w ICD-10 - U07.1 i U07.2, natomiast w ICD-11 - RA01.0).

Przyczyny kaszlu krtaniowego 

Przyczyny szczekającego kaszlu są bardzo różnorodne. Dominują wśród nich infekcje wirusowe (np. grypa, koronawirus, rzadziej wirus RSV u dzieci) czy bakteryjne, alergia (szczególnie na pyłki i kurz), choroby refluksowe (refluks żołądkowo-przełykowy), podrażnienia chemiczne, a także choroby tarczycy, które wpływają na drogi oddechowe.

W wielu przypadkach choroba przebiega bez gorączki i poważniejszych objawów. Trzeba jednak zachować czujność, ponieważ szczekający kaszel może towarzyszyć poważnym schorzeniom, takim jak: 

• krup (ostre podgłośniowe zapalenie krtani) - najczęściej występuje u dzieci, powodując duszności;
• zapalenie nagłośni - stan zapalny, który może szybko zamknąć drogi oddechowe i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej;
• guz krtani lub tchawicy - prowadzący do poważnych trudności z oddychaniem;
• zadławienie ciałem obcym - gdy obiekt blokuje drogi oddechowe;
• zwężenie krtani - spowodowane alergią, infekcją lub obrzękiem.

Choć pacjenci często o to dopytują - zazwyczaj powodem kaszlu krtaniowego nie są wcale pasożyty. U dzieci częściej powodują go infekcje wirusowe, takie jak krup, natomiast u dorosłych może być związany z refluksem lub przewlekłym zapaleniem krtani. 

Kaszel krtaniowy zawsze wymaga uważnej obserwacji – szczególnie u kobiet w ciąży, ponieważ nadmierny wysiłek podczas kasłania zwiększa ciśnienie wewnątrzbrzuszne, stwarzając ryzyko wymagające konsultacji lekarskiej.

Kaszel krtaniowy: jak brzmi?

Po czym poznać kaszel krtaniowy? Ze względu na specyficzny, ostry dźwięk, przypominający szczekanie psa, kaszel krtaniowy często bywa nazywany właśnie szczekającym. Typowy „szczekający” kaszel najczęściej pojawia się u dzieci, ponieważ nawet niewielki obrzęk krtani znacznie zwęża ich drogi oddechowe. U dorosłych nie występuje aż tak charakterystyczny efekt akustyczny, ale sam kaszel jest:

• suchy,
• napadowy,
• „głuchy”,
• czasami połączony ze świstem krtaniowym przy wdechu (stridorem).

Zdarza się też, że kaszlowi towarzyszą:

• chrypka,
• ból,
• podrażnienie lub suchość w gardle,
• duszności,
• trudności z oddychaniem,
• ogólne objawy infekcji (podwyższona temperatura, osłabienie, złe samopoczucie).

Ważne! Niektórzy mogą pomylić kaszel krtaniowy z atakiem astmy, ponieważ w obu przypadkach występują świsty. Jednak w kaszlu krtaniowym jest to świst przy wdechu (zwężenie krtani), a w astmie – przy wydechu (zwężenie oskrzeli).

Kaszel krtaniowy: diagnostyka

Kaszel krtaniowy diagnozuje się przede wszystkim na podstawie wywiadu medycznego oraz objawów klinicznych. Badania dodatkowe wykonuje się tylko wtedy, gdy obraz choroby jest nietypowy lub istnieje ryzyko poważniejszego zwężenia dróg oddechowych. Na początku najlepiej wybrać się do lekarza POZ lub pediatry, który w razie konieczności skieruje pacjenta do specjalisty.

Co na kaszel krtaniowy? Leczenie

Leczenie kaszlu krtaniowego u dzieci i dorosłych wymaga najczęściej zastosowania kilku metod.

Kaszel krtaniowy: leczenie farmakologiczne

Czym leczyć kaszel krtaniowy? 

• Wbrew intuicji wielu osób, kaszlu krtaniowego nie leczy się wykrztuśnymi lekami na kaszel. W łagodniejszych przypadkach leczenie obejmuje preparaty zawierające dekstrometorfan, który działa przeciwkaszlowo lub preparaty antyhistaminowe, jeśli kaszel jest wynikiem reakcji alergicznej.
• Syropy na gardło często zawierają składniki łagodzące i nawilżające śluzówkę, takie jak miód lub glicerol, które zmniejszają podrażnienia krtani.
• Oczywiście, jeśli przyczyną szczekającego kaszlu jest infekcja bakteryjna, leczy się ją antybiotykiem.
• W cięższym przebiegu choroby stosuje się inhalacje z kortykosteroidów, które zmniejszają obrzęk krtani i zapobiegają duszności, a w sytuacjach awaryjnych - epinefrynę. 

Co na kaszel krtaniowy? Domowe sposoby 

Domowe sposoby łagodzenia kaszlu krtaniowego, stosowane jako uzupełnienie farmakoterapii​, mogą być bardzo pomocne, szczególnie w łagodniejszych przypadkach. Jak pozbyć się kaszlu krtaniowego? 

• Jednym z najpopularniejszych naturalnych środków jest miód (który ma właściwości łagodzące, przeciwbakteryjne i nawilżające, zmniejszając podrażnienia w gardle). Warto również sięgnąć po siemię lniane, które dzięki zawartości śluzów, nawilża błonę śluzową krtani i łagodzi kaszel.
• Skutecznym domowym sposobem na szczekający kaszel są inhalacje z soli fizjologicznej, które pomagają nawilżyć drogi oddechowe i zmniejszyć obrzęk krtani, przynosząc pacjentom znaczną ulgę. 
• Nie można zapominać o ziołach. Herbatka z lipy działa przeciwzapalnie i łagodząco, wspomagając również rozluźnianie śluzu. Szałwia ma właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, a dziewanna - łagodzące. 

Naturalne metody wspomagają leczenie, trzeba jednak pamiętać, że w cięższych przypadkach, gdy pojawiają się duszności, konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem.

Sprawdź: preparaty do inhalacji i nebulizacji.

Kaszel krtaniowy: ile trwa leczenie?

Kaszel krtaniowy zwykle trwa od 3 do 7 dni, choć w niektórych przypadkach może utrzymywać się do dwóch tygodni. Najbardziej nasilone objawy występują zazwyczaj w ciągu pierwszych 2-3 dni, zwłaszcza w nocy. W pierwszym stadium najczęściej występuje suchy kaszel, któremu towarzyszy chrypka, trudności w oddychaniu, ból gardła oraz uczucie suchości w gardle. W dalszej fazie choroby, gdy pojawia się wydzielina, kaszel zmienia się w mokry.

Powikłania kaszlu krtaniowego

Nieleczony lub źle leczony kaszel krtaniowy może prowadzić do powikłań. Większość z nich występuje jednak rzadko i dotyczy głównie małych dzieci, u których obrzęk krtani często zwęża drogi oddechowe. Najpoważniejsze komplikacje dotyczą trudności w oddychaniu, które mogą wymagać pilnej pomocy lekarskiej.

Kaszel krtaniowy: profilaktyka

W pewnym stopniu można zapobiec kaszlowi krtaniowemu, ponieważ najczęściej wynika z infekcji wirusowych lub podrażnienia krtani. Oczywiście nie da się wyeliminować ryzyka infekcji, ale można znacząco je zredukować i złagodzić przebieg choroby, jeśli już się pojawi. Najważniejsza działania profilaktyczne to:

• wzmacnianie odporności;
• zapobieganie infekcjom – unikanie kontaktu z chorymi, częste mycie rąk, wietrzenie pomieszczeń, zdrowy i aktywny tryb życia;
• ochrona dróg oddechowych przed podrażnieniami – nawilżanie powietrza w domu (zwłaszcza w sezonie grzewczym), ograniczanie kontaktu z dymem papierosowym, zanieczyszczeniami, pyłami itp.;
• higiena i oszczędzanie głosu w czasie infekcji – odpowiednie nawadnianie organizmu, unikanie śpiewania, krzyku, dłuższego mówienia oraz szeptania (wbrew pozorom szept męczy krtań bardziej niż mówienie);
• leczenie i kontrola chorób podstawowych (np. refluksu, alergii).

Kaszel krtaniowy: często zadawane pytania

Poniżej znajdziesz zwięzłe wyjaśnienia kilku dodatkowych kwestii związanych z kaszlem krtaniowym, o które często pytają pacjenci.

Jak rozpoznać kaszel krtaniowy u dziecka? 

Kaszel krtaniowy brzmi u niemowlaka, jak i u przedszkolaka podobnie do szczekania psa lub dźwięków wydawanych przez fokę. Jest głośny, ostry i suchy, zazwyczaj pojawia się nagle, zwłaszcza w nocy. Dziecko wydaje charakterystyczny świszczący dźwięk przy wdechu, zwany stridorem.

Jak długo trwa kaszel krtaniowy? 

Kaszel krtaniowy zwykle trwa od 3 do 7 dni, choć w niektórych przypadkach może utrzymywać się do dwóch tygodni.

Czy kaszel krtaniowy jest zaraźliwy? 

Sam w sobie nie jest zaraźliwy, ale jeśli jest skutkiem infekcji, należy zachować standardy higieny, aby ograniczyć ryzyko zarażenia innych.

Czy kaszel krtaniowy przejdzie sam?

Tak, w większości przypadków kaszel krtaniowy przechodzi sam. Najczęściej wynika z wirusowego zapalenia krtani o samoograniczającym przebiegu. Ale jeśli pojawia się stridor, duszność lub pogorszenie stanu ogólnego (zwłaszcza u dzieci) – nie wolno czekać. Trzeba skonsultować się z lekarzem.

Kaszel krtaniowy: podsumowanie

Kaszel krtaniowy („szczekający”) to charakterystyczny rodzaj kaszlu, który towarzyszy różnym dolegliwościom, m.in. zakażeniom wirusowym obejmującym krtań. Zazwyczaj mija samoistnie po kilku dniach, nie wolno jednak ignorować przedłużających się objawów. Po pierwsze dlatego, że nieleczone infekcje mogą skończyć się powikłaniami, a po drugie – przyczyny kaszlu bywają bardziej złożone i nieraz wymagają specjalistycznego leczenia.