Dziurawiec zwyczajny to roślina znana z szerokiego zastosowania w medycynie naturalnej dzięki swoim właściwościom leczniczym. Bogaty skład chemiczny, w tym hiperforyna, hiperycyna i flawonoidy, nadaje jej działanie antydepresyjne, przeciwzapalne i antybakteryjne. Dziurawiec jest skuteczny w leczeniu stanów depresyjnych, schorzeń skórnych, a także w łagodzeniu stresu i poprawie trawienia.
Dziurawiec zwyczajny – co to za roślina
Dziurawiec zwyczajny, znany również pod łacińską nazwą Hypericum perforatum, to wieloletnia bylina powszechnie występująca w Europie, w tym w Polsce. Ta niezwykła roślina preferuje nasłonecznione łąki i leśne polany, gdzie może w pełni wykorzystać swój potencjał wzrostu. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczny wygląd liści dziurawca, które pod światło wydają się być „podziurawione”. Stąd właśnie pochodzi polska nazwa tej rośliny. Nie są to jednak ubytki w strukturze liścia, a drobinki olejku eterycznego.
Osiągając wysokość do 3 metrów, dziurawiec zwyczajny wyróżnia się żółtymi kwiatami o średnicy około 3 centymetrów. Kwiaty te, wraz z górnymi częściami pędów, po zasuszeniu tworzą ceniony surowiec zielarski znany jako ziele dziurawca. Ta część rośliny jest wykorzystywana od wieków w medycynie naturalnej ze względu na swoje liczne właściwości lecznicze.
Należy pamiętać, że dziurawiec jest rośliną, która doskonale radzi sobie w różnorodnych warunkach środowiskowych. Można go spotkać nie tylko na łąkach i polanach, ale również na nieużytkach, przy drogach czy na obrzeżach lasów. Ta adaptacyjność sprawia, że jest to roślina łatwo dostępna dla osób zainteresowanych ziołolecznictwem.
Właściwości dziurawca – co zawiera?
Właściwości dziurawca wynikają z bogatego i zróżnicowanego składu chemicznego tej rośliny. To właśnie ta różnorodność składników aktywnych sprawia, że dziurawiec znajduje tak szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej. Co więcej, badania naukowe potwierdzają skuteczność wielu tradycyjnych zastosowań tej rośliny.
Do najważniejszych składników aktywnych dziurawca należą:
- hiperforyna i adhyperforyna,
- hiperycyna i pseudohiperycyna,
- flawonoidy (w tym rutyna, kwercetyna, hiperozyd),
- garbniki,
- kwasy organiczne (w tym kwas kawowy i chlorogenowy),
- fitosterole,
- witaminy (A i C).
Każdy z tych składników przyczynia się do ogólnego działania leczniczego dziurawca. Jednakże, to hiperforyna jest uważana za główny składnik odpowiedzialny za właściwości antydepresyjne, z których ta roślina słynie. Działanie lecznicze wyciągu z dziurawca jest prawdopodobnie wynikiem synergicznego działania wielu zawartych w nim substancji, a nie tylko jednego konkretnego związku.
Dziurawiec właściwości lecznicze w depresji
Swoje właściwości lecznicze zawdzięcza bogatemu składowi chemicznemu. Ta niezwykła roślina wykazuje szereg korzystnych działań na organizm człowieka, co czyni ją cennym środkiem w medycynie naturalnej.
Przede wszystkim, dziurawiec jest znany ze swojego działania antydepresyjnego. Badania kliniczne wykazały, że może być skuteczny w leczeniu łagodnych do umiarkowanych stanów depresyjnych, działając podobnie do niektórych leków antydepresyjnych, ale z mniejszą liczbą skutków ubocznych.
Działa w sposób podobny do leków trójpierścienowych, będąc inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny. To sprawia, że może być skuteczną alternatywą dla osób, które źle tolerują konwencjonalne leki antydepresyjne.
Dziurawiec wykazuje również działanie uspokajające i przeciwlękowe, co może być pomocne w łagodzeniu stresu i poprawie jakości snu.
Dziurawiec na co pomaga - zastosowanie w medycynie
Lista schorzeń i dolegliwości, w których ta roślina może być pomocna, jest długa i zróżnicowana. Warto zwrócić uwagę na przeciwzapalne i antybakteryjne właściwości dziurawca. Te cechy sprawiają, że jest on skuteczny w leczeniu różnych schorzeń skórnych, takich jak drobne rany, oparzenia czy łuszczyca.
Roślina ta może także wspierać pracę wątroby i układu trawiennego, pomagając w leczeniu niestrawności i łagodnych stanów zapalnych żołądka.
Oprócz działania na układ nerwowy i pokarmowy, dziurawiec wykazuje również inne właściwości lecznicze. Jest stosowany w leczeniu: bólów mięśniowych i stawowych, objawów menopauzy, drobnych ran i oparzeń.
Niektóre badania sugerują, że dziurawiec może mieć właściwości przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe, choć te zastosowania wymagają jeszcze dalszych badań.
Wyciąg z dziurawca
Wyciąg z dziurawca jest uważany za najbardziej skuteczną formę preparatu z tej rośliny. W przeciwieństwie do herbaty, wyciąg zawiera pełne spektrum składników aktywnych, w tym te, które nie rozpuszczają się w wodzie, takie jak hiperforyna i hiperycyna.
Wyciąg z dziurawca może być przygotowany na bazie alkoholu lub oleju. Wyciąg alkoholowy, znany również jako nalewka, jest najpopularniejszy i najczęściej stosowany w leczeniu depresji i zaburzeń nastroju. Warto zaznaczyć, że można go przygotować samodzielnie w domu lub kupić gotowy produkt w aptece.
Aby przygotować domowy wyciąg alkoholowy, należy zalać 100 gramów suszonego ziela dziurawca 500 ml spirytusu i odstawić na 7 dni, codziennie wstrząsając mieszaniną. Po tym czasie, wyciąg należy przecedzić i przechowywać w ciemnej butelce.
Z kolei wyciąg olejowy, znany jako olej z dziurawca, jest głównie stosowany zewnętrznie na problemy skórne i bóle mięśniowo-stawowe. Co ciekawe, olej z dziurawca ma charakterystyczny czerwony kolor, który pochodzi od rozpuszczonych w nim związków - głównie hiperycyny.
Po jakim czasie działa dziurawiec?
To pytanie często zadają osoby rozpoczynające terapię tą rośliną. Należy pamiętać, że dziurawiec, podobnie jak większość naturalnych środków, nie działa natychmiastowo. Jego efekty kumulują się w organizmie z czasem.
W przypadku stosowania dziurawca w leczeniu depresji i zaburzeń nastroju, pierwsze efekty można zaobserwować po około 2-3 tygodniach regularnego stosowania. Jednakże, pełne działanie terapeutyczne zazwyczaj ujawnia się po 4-6 tygodniach.
Warto podkreślić, że czas działania może się różnić w zależności od indywidualnych cech organizmu, dawki i formy stosowanego preparatu. Niektóre osoby mogą odczuć poprawę wcześniej, podczas gdy inne potrzebują więcej czasu.
W przypadku zewnętrznego stosowania oleju z dziurawca na problemy skórne czy bóle mięśniowo-stawowe, efekty mogą być zauważalne szybciej, często już po kilku dniach regularnego stosowania.
Olej z dziurawca - zastosowanie zewnętrzne
Olej z dziurawca to preparat, który znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnych dolegliwości skórnych i nie tylko. Jego właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne sprawiają, że jest skuteczny w wielu przypadkach.
Olej z dziurawca na stawy jest szczególnie ceniony ze względu na swoje właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne. Może być stosowany zarówno do masażu, jak i w formie okładów na bolące stawy. Regularne stosowanie może przynieść znaczącą ulgę osobom cierpiącym na zapalenie stawów czy reumatyzm.
Co istotne, olej z dziurawca jest również skuteczny w leczeniu różnych problemów skórnych. Może być stosowany na:
- drobne rany i otarcia,
- oparzenia, w tym słoneczne,
- łagodne formy łuszczycy
- blizny i rozstępy.
Warto dodać, że olej z dziurawca może być również stosowany do pielęgnacji skóry jako naturalny środek nawilżający i regenerujący.
Herbata z dziurawca - właściwości i przygotowanie
Herbata z dziurawca to popularny i łatwy sposób na wykorzystanie właściwości tej rośliny. Mimo że nie zawiera wszystkich aktywnych składników obecnych w wyciągu alkoholowym, nadal może przynosić korzyści zdrowotne.
Herbata z dziurawca właściwości łagodzące stres i poprawiające nastrój zawdzięcza głównie flawonoidom. Może być pomocna w łagodzeniu łagodnych stanów lękowych i bezsenności. Co więcej, herbata z dziurawca może wspierać trawienie i łagodzić dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Aby przygotować napar, należy zalać 1-2 łyżeczki suszonego ziela wrzątkiem i parzyć przez 10-15 minut. Warto zaznaczyć, że herbatę z dziurawca najlepiej pić regularnie przez dłuższy czas, aby zauważyć jej dobroczynne działanie.
Dziurawiec - skutki uboczne i przeciwwskazania
Mimo wielu zalet, dziurawiec skutki uboczne może również powodować. Należy pamiętać, że nie jest to roślina dla każdego i w niektórych przypadkach jej stosowanie może być niewskazane lub nawet niebezpieczne.
Główne przeciwwskazania i potencjalne skutki uboczne to:
- zwiększona wrażliwość skóry na promienie słoneczne,
- interakcje z lekami (w tym antykoncepcją hormonalną),
- możliwość wystąpienia reakcji alergicznych,
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (rzadko),
- niepokój i bezsenność u niektórych osób.
Istotne jest, aby przed rozpoczęciem stosowania preparatów z dziurawca zawsze skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób przyjmujących leki, gdyż dziurawiec może wchodzić w interakcje z wieloma substancjami, w tym z antydepresantami, lekami przeciwzakrzepowymi i niektórymi lekami stosowanymi w leczeniu HIV.
Warto podkreślić, że dziurawiec może zmniejszać skuteczność antykoncepcji hormonalnej, co jest szczególnie istotną informacją dla kobiet stosujących tę metodę zapobiegania ciąży.
Podsumowując, dziurawiec to roślina o szerokim spektrum działania leczniczego, która może być skuteczna w wielu dolegliwościach. Jednakże, jak każdy środek leczniczy, wymaga ostrożności i świadomego stosowania. Przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania i uwzględnienie potencjalnych przeciwwskazań pozwoli na bezpieczne korzystanie z dobroczynnych właściwości tej niezwykłej rośliny.
Bibliografia:
Kohlmunzer S., Farmakognozja - podręcznik dla studentów farmacji, PZWL, Warszawa 2013 (5), ISBN: 9788320046519.
Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, Warszawa 2012 (1), ISBN: 9788320046502.
Podziel się artykułem ze znajomymi
