Alergia na gluten – objawy u niemowląt, dzieci i dorosłych

Coraz więcej osób cierpi z powodu alergii na gluten. U dorosłych nieprzyjemne objawy mogą trwać latami, u niemowląt i starszych dzieci mijają dość szybko. W jednym i drugim przypadku najważniejsza jest bezglutenowa dieta i badania, które wykluczą istnienie celiakii, nieuleczalnej immunologicznej choroby o genetycznym podłożu.

Gluten, białko roślinne występujące w najpopularniejszych w naszej diecie zbożach: pszenicy, owsie, życie i jęczmieniu, jest jednym z najczęściej uczulających białek. Szacuje się, że nietolerancję tego typu może mieć nawet 20 procent osób, u których występuje alergia pokarmowa. Alergia na gluten polega na tym, że organizm wytwarza przeciwciała (tzw. gliadyny), które stymulują organizm do reakcji alergicznych. Obecność gliadyn na dłuższą metę może doprowadzić do uszkodzenia kosmków jelitowych, dlatego nie wolno lekceważyć objawów alergii i gdy tylko się pojawią wprowadzić zmiany w codziennej diecie.

Objawy alergii na gluten

Alergia na gluten może mieć dwie postaci, w zależności od czasu pojawienia się objawów (natychmiastową i późną). Przy każdej występują specyficzne dla glutenu przeciwciała w klasie IgE. W ciągu kilku minut, maksymalnie do godziny, od spożycia pokarmu z glutenem u alergika mogą pojedynczo lub wspólnie wystąpić:

• wymioty,
• biegunka,
• bóle brzucha,
• wzdęcia,
• pokrzywka skórna,
• skurcz oskrzeli,
• zmiany skórne przypominające atopowe zapalnie skóry,
• wodnisty katar,
• wstrząsem anafilaktycznym.

Po kilku godzinach, a czasem nawet po 1-2 dniach, od zjedzenia produktu z glutenem może dokuczać:

• biegunka,
• zaostrzone atopowe zapalenie skóry,
• migreny,
• bóle mięśniowe.
  
  

Alergia na gluten u dzieci

W zależności od wieku pacjenta różnie może objawiać się nietolerancja pokarmowa. Alergia na gluten u dzieci najczęściej powoduje zmiany skórne, kłopoty ze strony układu pokarmowego (biegunki, bóle brzucha, wymioty) i oddechowego (katar, kaszel). Do wywołania takich niepożądanych reakcji u dziecka wystarczają bardzo małe ilości glutenu w jego diecie (znacznie poniżej 10 g). Na szczęście alergia na gluten u dzieci mija z wiekiem.

Cały czas trwają dyskusje wśród pediatrów, w jakim wieku wprowadzać gluten w diecie niemowlęcia. Z najnowszych zaleceń (choć nie wszyscy lekarze je respektują) wynika, że potrawy z glutenem najlepiej włączać do diety dziecka między 4. a 6. miesiącem życia, pod warunkiem, że jednocześnie jest ono karmione piersią. U dziecka karmionego sztucznym mlekiem, glutenu nie powinno się wprowadzać przed 5. miesiącem życia (ani po 6. m. ż.).

Alergia na gluten u dorosłych

U dorosłych uczulonych na gluten alergia trwa dłużej niż u dzieci i ma charakter przewlekły. Przez wiele lat potrafi dawać o sobie znać. U dorosłych najczęściej alergia na gluten nasila się po wysiłku fizycznym i może objawić się:

• pokrzywką na skórze,
• obrzękiem naczynioruchowym,
• biegunką,
• w skrajnych sytuacjach wstrząsem anafilaktycznym.

U dorosłych niebezpieczne ilości glutenu, wywołujące reakcję alergiczną, wynoszą 10 g i więcej.

Alergia na gluten a celiakia

Jaka jest różnica między alergią na gluten a celiakią? To dwie różne choroby, choć mają wiele ze sobą wspólnego, bo obie zaliczane są do rodzajów nietolerancji pokarmowej i obie wymagają diety bezglutenowej. Podstawowa różnica jest jednak taka, że celiakię, która jest chorobą wrodzoną, o uwarunkowaniach genetycznych, ma się przez całe życie, a alergia na gluten mija z czasem.

Alergia na gluten - badania

Kluczowe znaczenie dla pacjenta ma odpowiedź na pytanie czy jego dolegliwości są wynikiem alergii na gluten czy celiakii. Eksperci Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej przyznają jednak, że badania laboratoryjne mają ograniczone znaczenie w diagnostyce alergii pokarmowej. Jedynie ujemne testy skórne z dużym prawdopodobieństwem potrafią wykluczyć alergię na gluten. Eksperci podkreślają: pewność, że objawy alergii na gluten nie są objawami celiakii, może dać tylko oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwko endomyzjum mięśni gładkich (IgAEmA) lub przeciwko tranglutaminazie tkankowej (tTG), które nie występują w przypadku alergii na gluten. Jednocześnie najbardziej wiarygodnym testem w diagnostyce alergii pokarmowej, także w alergii na gluten, jest dieta eliminacyjna, po której wprowadza się uczulające pokarmy testując reakcje organizmu.