Co to jest alergia pokarmowa? Objawy, testy, leczenie

Nawet 20 procent ludzi na świecie jest nadwrażliwych na pokarm. Jedni cierpią na nietolerancje pokarmowe, u innych występują reakcje alergiczne, a jeszcze inne mają awersje do pokarmów. Uczulenie na pokarm może manifestować się na różne sposoby. Objawy niekonieczne muszą dotyczyć układu pokarmowego. Sprawdź, jak objawia się alergia pokarmowa, jak ją wykryć, a także jak przebiega leczenie.

Objawy alergii pokarmowej

Objawy alergii pokarmowej są uzależnione od tego, jakiej klasy przeciwciała produkuje organizm po zjedzeniu pokarmu zawierającego alergeny. Reakcje alergiczne dzieli się na IgE-zależne oraz IgE-niezależne.

W przebiegu reakcji alergicznej zależnej od przeciwciał klasy IgE pojawiają się następujące objawy:

• pokrzywka,
• świąd skóry,
• obrzęk naczynioworuchowy,
• spadek ciśnienia krwi,
• tachykardia,
• skurcz oskrzeli,
• wstrząs anafilaktyczny,
• biegunka,
• katar,
• kaszel,
• obrzęk błony śluzowej nosa,
• zmniejszona objętość płuc.
  
  

Inaczej przebiegają reakcje niezależne od przeciwciał klasy IgE. Wśród typowych objawów alergii pokarmowej IgE-niezależnej wymienia się:

• atopowe zapalenie skóry,
• zapalenie jelita cienkiego lub dwunastnicy,
• kolkę,
• nudności,
• wymioty,
• wodnistą biegunkę,
• wzdęcia,
• bóle brzucha.
  
  

Alergia pokarmowa u niemowlaka

Nadwrażliwość na pokarm zdecydowanie częściej występuje u dzieci niż u dorosłych. Szacuje się, że alergie pokarmowe na różnego rodzaju alergeny ma 2 proc. populacji dorosłych i nawet 8 proc. dzieci. Dzieci uczulają także inne alergeny.

Badania przeprowadzone przez naukowców z Wielkiej Brytanii dowodzą, że 90 procent alergii pokarmowych u niemowląt i małych dzieci wywołują mleko, jajka oraz orzechy. Dorośli się wrażliwi na skorupiaki, ryby i orzechy. Warto także podkreślić, że alergie pokarmowe u niemowląt często mijają we wczesnym dzieciństwie.

Testy na alergię pokarmową

Diagnostyka alergii pokarmowych jest procesem złożonym i wieloetapowym. Niektóre alergie pokarmowe można wykryć na podstawie wywiadu z pacjentem, inne wymagają przeprowadzenia badań dodatkowych.

Alergolodzy zwykle zlecają pacjentom wykonanie testów skórnych, ale wykazują one najwyższą skuteczność w wykrywaniu alergii wziewnych i kontaktowych. W diagnostyce alergii pokarmowych często wykonuje się badania laboratoryjne na oznaczenie swoistych przeciwciał w surowicy krwi. Odnalezienie alergenu pokarmowego, który odpowiada za objawy chorobowe bywa czasochłonne.

Jeśli testy skórne i laboratoryjne nie dadzą odpowiedzi na pytanie, na jaki alergen pacjent jest uczulony, wówczas przeprowadza się testy prowokacyjne. Tego typu testy polegają na podawaniu choremu pokarmów, które podejrzewa się o wywoływanie reakcji alergicznych. Niekiedy teksty wykonuje się w warunkach szpitalnych z powodu dużego ryzyka wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. 

Leczenie alergii pokarmowej

Leczenie alergii pokarmowej polega przede wszystkim na wyeliminowaniu z jadłospisu pokarmów, które odpowiadają za reakcję alergiczną, dlatego niezwykle ważna jest kompleksowa i odpowiednio przeprowadzona diagnostyka.

Pokarmy zawierające alergeny należy zastąpić innymi o równoważnych wartościach odżywczych. Alergia pokarmowa u niemowląt zwykle wymaga podawaniu dziecku mieszanek mlekozastępczych.

Co to jest alergia pokarmowa?

Alergia pokarmowa jest nadmierną i nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego na alergeny zawarte w pożywieniu. Pod wpływem alergenu organizm zaczyna produkować przeciwciała – głównie immunoglobuliny E (IgE). Przeciwciała klasy IgE stymulują komórki organizmu do uwalniania różnych substancji, które wywołują natychmiastową reakcję alergiczną. Organizm może także produkować inne przeciwciała skierowane przeciwko antygenom – IgG, IgM, IgA oraz limfocyty T. Reakcje alergiczne IgE-niezależne zwykle są opóźnione i mają nieco inny przebieg.

Wśród alergenów, które najczęściej wywołują reakcję uczuleniową wymienia się:

• białko mleka krowiego,
• białko jaja kurzego,
• orzechy,
• soję,
• ryby,
• skorupiaki,
• sery,
• wino,
• truskawki,
• maliny,
• czekoladę,
• pomidory,
• ziarna zbóż zawierające gluten.
  
  

Alergii pokarmowej nie należy mylić z nietolerancją pokarmową, która nie jest spowodowania działaniem mechanizmów immunologicznych. W przypadku alergii pokarmowej reakcja obronna organizmu jest natychmiastowa i rzadko manifestuje się objawami ze strony układu pokarmowego. Inaczej jest w przypadku nietolerancji na pokarm – objawy pojawiają się z opóźnieniem i zwykle są to dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj:

• Alergia - leki przeciwhistaminowe, tabletki, krople, maści
• Alergia: jak ją rozpoznać i leczyć?
• Maść na uczulenie – maść na uczulenie skóry bez recepty

Bibliografia:

• Napiórkowska-Baran K., Tykwińska M., Kołodziejczyk-Pyrzyk J., Bąkowska-Kocik N., Zacniewski R., Bartuzi Z.,Trudności diagnostyczne w rozpoznawaniu chorób alergicznych, Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (2): 79-85.
• Lis K., Bartuzi Z., Alternatywne metody w diagnostyce alergii pokarmowej, Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (2): 73-78.