Żółty katar: czy zawsze oznacza infekcję? Sprawdź przyczyny i sposoby leczenia

Dr nauk med. Olga Sadowska

Grudzień 19, 2024

Żółty katar jest częstą dolegliwością, która zwykle kojarzy się z nasileniem trwającej infekcji u dzieci i dorosłych. Dowiedz się, jakie są inne przyczyny pojawiania się żółtej wydzieliny z nosa. Przeczytaj o skutecznych domowych sposobach oraz o lekach na uciążliwy katar dostępnych w każdej aptece . W jakich sytuacjach towarzyszących żółtemu katarowi trzeba się zgłosić do specjalisty

Żółta wydzielina z nosa - rodzaje i przyczyny

Wydzielina z nosa może przybierać różne barwy i konsystencje. W niniejszym artykule przyjrzymy się dokładniej żółtemu kolorowi kataru. Co tak naprawdę oznacza? Zazwyczaj nic złego. Żółty kolor kataru obrazuje bowiem nasilenie trwającej infekcji. Zabarwienie wynika z:

rozpadu licznych leukocytów, czyli krwinek białych, które napływają i zaciekle walczą z infekcją;

aktywacji wybranych enzymów, które uczestniczą w reakcji zapalnej;

obecności martwych drobnoustrojów;

dużej ilości zniszczonych tkanek.

Nasuwa się pytanie - czy żółta wydzielina z nosa zawsze oznacza infekcję? Nie zawsze wskazuje ona na infekcję bakteryjną. Wiedza o czasie trwania infekcji może pomóc znaleźć przyczynę choroby. Zakażenia wirusowe zazwyczaj trwają od 7 do 10 dni. Infekcje o cięższym przebiegu (trwające dłużej niż 10 dni) mają zazwyczaj podłoże bakteryjne.

Jakie mogą być najczęstsze przyczyny żółtej wydzieliny z nosa?

infekcje dróg oddechowych;

mukowiscydoza;

alergie na pyłki, roztocza, sierść zwierząt domowych;

zapalenie zatok.

Żółta wydzielina może mieć różne konsystencje:

śluzową - jest często oznaką infekcji wirusowej, która z dużym prawdopodobieństwem ustąpi w ciągu tygodnia;

gęstą o żółto-zielonym zabarwieniu - to podstawowy objaw infekcji bakteryjnej. Dodatkowym symptomem wskazującym na to zakażenie jest nieprzyjemny zapach wydzieliny. Często taki katar łączy się z zapaleniem zatok lub uszu.

gęstą i bardzo lepką - występuje w mukowiscydozie czyli chorobie genetycznej, w wyniku której dochodzi do nieprawidłowej produkcji śluzu, który zalega w drogach oddechowych;

wodnistą – najczęściej z powodu sezonowych przeziębień oraz w przebiegu alergii;

galaretowatą (ropną) - zmiana charakteru kataru na ropny zwykle nie świadczy o tym, że choroba jest spowodowana przez zakażenie bakteryjne, ale jest objawem aktywacji sił obronnych organizmu.

Żółta wydzielina z zatok

Zatoki to jamy umiejscowione wewnątrz twarzoczaszki, które zwykle są wypełnione powietrzem. Podczas infekcji przypływają tam komórki odpornościowe, a błona śluzowa robi się obrzęknięta. Powstaje gęsty śluz. Żółty katar zatokowy najczęściej powstaje na podłożu wcześniejszego zakażenia wirusowego lub bakteryjnego. Infekcje te mogą podrażniać zatoki, powodując ich zablokowanie i wypełnienie płynem, co tworzy idealne środowisko do rozwoju bakterii tlenowych lub beztlenowych.

Zapaleniu zatok sprzyjają również wszelkie nieprawidłowości anatomiczne w budowie nosa, np. występujące w nim polipy bądź skrzywienie przegrody. Żółta wydzielina zatokowa może być też skutkiem uczulenia na dany alergen.

Do innych typowych objawów infekcji zatok należą:

gorączka;

kaszel;

ból głowy, który nasila się przy pochylaniu;

uczucie zatkanego nosa oraz ucisku twarzy;

ból zębów;

zaburzenia węchu.

Czy katar alergiczny może być żółty?

Jakie są różnice między katarem alergicznym a infekcyjnym? Katar alergiczny to częsta dolegliwość, która polega na nieprawidłowej reakcji immunologicznej organizmu na alergen. Z komórek tucznych (mastocytów) uwalniają się wówczas duże ilości histaminy. Alergię wywołują alergeny występujące w otaczającym nas środowisku czy też w jedzeniu. Czy katar alergiczny może być żółty? Tak, żółta wydzielina z nosa przy alergii występuje powszechnie. Organizm reagując na alergeny, wytwarza więcej śluzu. Ta wydzielina może zmienić kolor na żółtawy ze względu na obecność zarówno białych krwinek zwalczających alergeny, jak i uwięzionych alergenów. Alergie mogą również powodować utrzymującą się produkcję śluzu, co może prowadzić do wtórnej infekcji bakteryjnej.

Jakie są objawy alergii? Do głównych symptomów możemy zaliczyć:

wodnisty śluz alergiczny;

żółty katar bez gorączki;

uczucie zatkania dróg nosowych;

obecność spływającej wydzieliny po tylnej części gardła;

często świąd nosa, oczu, niekiedy gardła;

częste kichanie;

kaszel;

ogólne złe samopoczucie;

osłabioną jakość snu, co może się negatywnie odbijać na koncentracji w pracy lub wynikach w nauce.

Ważne jest, aby umieć odróżnić przeziębienie, alergię lub infekcję zatok, ponieważ wszystkie te stany mogą powodować obecność żółtego śluzu. Warto zaznaczyć, że przeziębienie to infekcja górnych dróg oddechowych, najczęściej spowodowana przez wirusy. Z kolei alergia to reakcja układu odpornościowego na alergen. Wirusy nie są alergenami.

Przeziębienie ma wiele podobnych objawów do tych, które występują w alergii. Istnieją jednak pewne różnice. W przypadku alergii - wydzielina jest zwykle przezroczysta i wodnista. Nigdy nie występuje ból gardła i nosa. Trwa tygodnie/miesiące. Podczas przeziębienia - śluz jest na ogół gęstszy i przebarwiony, rzadziej występuje kichanie, częściej kaszel, nigdy nie ma świądu nosa, zwykle występuje ból nosa i często gardła. Trwa krócej, od 3 do 14 dni. Przeziębieniu czasem towarzyszy podwyższona temperatura ciała.

Żółty katar u dzieci

Małe dzieci są bardziej podatne na różnego rodzaju infekcje, z tego powodu, że dopiero kształtuje im się układ oddechowy czy układ immunologiczny. Dziecko, w przeciwieństwie do dorosłych, nie jest jeszcze w pełni przygotowane do walki z wirusami czy bakteriami. Dodatkowo przebywają w żłobkach, przedszkolach, szkołach, co jak wiadomo, stanowi ogromne źródło narażenia na różne zarazki. Żółty katar u niemowlaka, czy katar u noworodka ma zazwyczaj to samo podłoże co u starszych dzieci, czy osób dorosłych.

U małych dzieci żółty katar zazwyczaj jest gęsty i utrudnia im oddychanie oraz jedzenie. Dlatego też, aby zapobiec rozwojowi infekcji oraz wspomóc mały organizm w walce z infekcją warto wprowadzić leczenie wspomagające już na samym początku choroby. Jak leczyć żółty katar u dziecka?

Żółty katar u dziecka wskazuje najczęściej na:

przeziębienie spowodowane przez wirusową, ale też bakteryjną infekcję górnych dróg oddechowych;

rozwijającą się alergię.

Rzadką przyczynę żółtego kataru u dziecka stanowi zapalenie zatok.

Żółty, gęsty katar ściekający po gardle bardzo szybko może doprowadzić do rozwoju infekcji w sąsiadujących tkankach. Dzieci są przez to bardziej narażone na ryzyko powikłań, takich jak zapalenia: ucha, zatok, dolnych dróg oddechowych czy też przerost małżowin nosowych.

Wodnisty katar, kaszel, stan podgorączkowy czy gorączkę spotyka się często u ząbkujących dzieci. Z czego to wynika? Stosunkowo długi okres ząbkowania u dzieci pokrywa się, ze zwiększonym ryzykiem zapadalności na choroby zakaźne. Ząbkujące dzieci chętnie wkładają do buzi rączki lub przedmioty, na których mogą znajdować się chorobotwórcze patogeny. Jeżeli ząbkowaniu nie towarzyszą inne objawy, to nie ma powodu do obaw.

Nie można bagatelizować żółtego kataru u noworodków, niemowląt i małych dzieci. W razie potrzeby rodzice powinni udać się z dzieckiem na konsultację alergologiczną czy też otolaryngologiczną w celu oceny jego stanu i propozycji odpowiedniej terapii.

Co na żółty katar?

Mimo, że katar jest zwykle niegroźną dolegliwością i nasz organizm sam sobie umie z nią poradzić, to jednak warto podjąć odpowiednie leczenie. Im wcześniej, tym lepiej.

Jak leczyć żółty katar?

Zwykle stosowane jest leczenie objawowe mające na celu przede wszystkim ułatwić oddychanie. Ulgę przynoszą domowe sposoby na żółty katar, które są odpowiednie zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci, czyli:

regularne oczyszczanie nosa poprzez wydmuchiwanie wydzieliny, ale również za pomocą aspiratora lub gruszki;

płukanie solą fizjologiczną czy też hipertonicznymi roztworami wody morskiej;

robienie inhalacji z soli fizjologicznej czy ziół takich jak: rumianek, tymianek, czarny bez, szałwia czy mięta. Dobrym pomysłem jest zakup nebulizatora;

picie dużej ilości ciepłych płynów (co najmniej 2-3 litry dziennie);

wprowadzenie lekkostrawnej diety na bazie warzyw i owoców oraz unikanie cukru oraz przetworzonych tłuszczów;

odpoczynek oraz leżenie w łóżku – korzystne jest układanie się w takiej pozycji, w której głowa znajduje się wyżej niż klatka piersiowa.

W przypadku wystąpienia żółtego kataru możemy stosować również skutecznie działające leki, które można kupić w każdej aptece:

leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa stosowane miejscowo (ksylometazolina, oksymetazolina) oraz doustnie (pseudoefedryna) - nie wolno ich stosować dłużej niż przez kilka dni, ponieważ mogą uszkadzać błonę śluzową nosa;

leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne (np. ibuprofen). Okazuje się, że włączenie w pierwszym dniu objawów pseudoefedryny i ibuprofenu łagodzi przebieg przeziębienia;

leki przeciwhistaminowe - mają słabe działanie poprawiające drożność nosa i u niektórych chorych mogą powodować senność;

syropy z witaminą C, rutyną czy wapniem, które wzmacniają naczynia krwionośne;

leki w sprayu na gardło - dostępne również dla niemowląt i małych dzieci;

krople do nosa – stosowane maksymalnie przez 5-7 dni, dostępne również dla niemowląt i małych dzieci.

Rodzice często nie wiedzą co w bezpieczny sposób mogą podać swojemu dziecku, które ma żółty katar. Jak wspomniano powyżej, takiej wydzieliny u dzieci nie można bagatelizować. W razie jakichkolwiek wątpliwości powinno się zawsze konsultować z pediatrą.

Warto podkreślić, że nie w każdym przypadku leczenia żółtego kataru wymagany jest antybiotyk i nie warto po niego sięgać od razu. Pamiętajmy, że antybiotyki stosowane bezpodstawnie prowadzą do lekooporności, utrudniającej leczenie kolejnych infekcji bakteryjnych, które mogą pojawić się w przyszłości.

Kiedy iść do lekarza z żółtym katarem?

W jakich szczególnych sytuacjach pojawianie się żółtego kataru może być niebezpieczne i kiedy należy udać się do lekarza?

gdy objawy utrzymują się dłużej niż 10–14 dni lub nasilają się po 5–6 dni choroby i nie ustępują po przyjmowaniu leków. Chodzi głównie o występowanie wysokiej gorączki powyżej 38°C i nasilonego kaszlu z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny. Ten stan może sugerować zmaganie się organizmu z bardziej poważną infekcją, albo o niedoborach odporności;

kiedy epizody żółtego kataru nawracają – może wskazywać przewlekłe zapalenie zatok, ale też alergię;

kiedy męczą silne bóle głowy, występuje zaczerwienienie nad obszarem zatok oraz obfity żółty katar – sugeruje to zbyt duże nagromadzenie wydzieliny i ucisk na zatoki; może to wskazywać na zapalenie zatok lub inne poważniejsze schorzenie;

kiedy żółtemu katarowi towarzyszy nieprzyjemny zapach z nosa, co może być oznaką zakażenia bakteryjnego;

występują objawy wskazujące na powikłania (np. zapalenie ucha, duszność, świszczący, przyśpieszony oddech czy ropiejące oczy);

gdy występuje przewlekle żółty katar u noworodków i niemowląt a także u starszych dzieci;

pojawia się żółty katar z krwią, który zawsze wymaga uwagi;

gdy wystąpi jaskrawo żółty katar z jednej dziurki nosa. W przypadku dzieci dość częstą przyczyną jest ciało obce czy też kawałek jedzenia wepchnięty do nosa. Gdy z jednej dziurki nosa wydobywa się żółta, cuchnąca wydzielina, to może oznaczać zapalenie zatoki szczękowej w wyniku infekcji zęba. Nie można też wykluczyć nowotworu. Wymienione sytuacje należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem rodzinnym.

Bibliografia: