Wodnisty katar – przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Wodnisty katar to reakcja organizmu na różnego rodzaju niekorzystne czynniki zewnętrzne. Dochodzi wtedy do nadmiernej produkcji śluzu w jamach nosowych i zatokach, co wywołuje nieprzyjemne objawy. Sprawdź, co może wywołać wodnisty katar i jak się go pozbyć. 

Co oznacza wodnisty katar? Przyczyny występowania 

Wodnisty katar, nazywany nieżytem nosa, to reakcja odpornościowa organizmu na różnego rodzaju czynniki drażniące. Mimo, że na ogół nie stanowi dużego zagrożenia dla zdrowia, warto go odpowiednio leczyć, aby uniknąć powikłań. 

Skąd się bierze wodnisty katar i jakie mogą być jego przyczyny? Najczęstsi “winowajcy” to wirusy i alergeny. W przypadku infekcji, przyczyną zwykle bywają wirusy grypy i przeziębienia. Niekiedy zdarza się też, że wodnisty katar i kichanie wiążą się z zakażeniem COVID.  

Wodnisty katar wywołany alergią wynika natomiast z ekspozycji na czynnik uczulający, np. pyłki roślin, zarodniki grzybów, roztocza kurzu czy sierść zwierząt. 

Oprócz tego, nieżyt nosa może wywołać szereg innych czynników. 

Pacjenci często zgłaszają dolegliwości w następujących sytuacjach: 

• po przebudzeniu – oprócz alergii np. na kurz, przyczyną może być zbyt suche powietrze w sypialni, 

• po basenie – może wynikać z podrażnienia błon śluzowych nosa chlorem stosowanym w wodzie, 

• od klimatyzacji – jeśli klimatyzacja nie jest czyszczona, gromadzą się w niej chorobotwórcze bakterie, grzyby i roztocza, które łatwo rozprzestrzeniają się wraz z podmuchem powietrza, 

• przy zmianie temperatury – po wyjściu z ciepłego pomieszczenia na zimno, błona śluzowa nosa produkuje więcej wydzieliny, aby ogrzać i nawilżyć wdychane powietrze, 

• po jedzeniu – spożycie ostrych przypraw z zawartością kapsaicyny, powoduje podrażnienie błon śluzowych, co zwiększa produkcję wydzieliny, 

• po szczepieniu, np. na grypę – u niektórych osób katar pojawia się jako reakcja odpornościowa organizmu na wirus zawarty w szczepionce. Nie rozwija się wtedy infekcja wirusowa, ale występują łagodne objawy, np. katar, mijający po 1-2 dniach, 

• po antybiotyku – może pojawić się w skutek nietolerancji na substancję w leku, ale również w wyniku zaburzenia mikrobioty organizmu. Dzieje się tak, ponieważ antybiotyki niszczą nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale również pożyteczne, co może sprzyjać infekcjom, np. wirusowym. 

Wodnisty katar zdarza się także w ciąży. Może mieć związek z obniżoną odpornością i stresem, co zwiększa ryzyko infekcji i alergii.  

Inną przyczyną, zwłaszcza przewlekłego wodnistego kataru, mogą być zmiany hormonalne. Na skutek działania estrogenów i progesteronu, wzrasta przepływ krwi przez śluzówkę nosa powodując jej obrzęk. W efekcie u kobiety pojawia się katar ciążowy, który mija czasem dopiero po porodzie. 

Czy wodnisty katar jest zaraźliwy? Można się nim zarazić tylko jeśli jego przyczyną jest infekcja. 

Objawy towarzyszące wodnistemu katarowi 

Objawy nieżytu nosa to głównie rzadka, przejrzysta wydzielina z nozdrzy. 

Niekiedy zdarza się wodnisty katar z jednej dziurki. Najczęściej występuje u osób z krzywą przegrodą nosową lub polipem w nosie i zatokach przynosowych. 

Chorzy skarżą się również na wodnisty katar i kichanie, łzawienie oczu, ból głowy, kaszel czy gorączkę. Ostatni z wymienionych objawów wskazuje zwykle na nieżyt nosa wywołany infekcją. Jeśli wydzielina z nosa jest rzadka, ale zabarwiona na żółto, może oznaczać to wodnisty katar zatokowy z domieszką ropy. 

W przypadku wodnistego kataru alergicznego, nie dochodzi do podwyższenia temperatury ciała. Często spotykany jest natomiast obrzęk oczu, ich łzawienie i zaczerwienienie, a także “drapanie” w gardle. 

Jak długo trwa wodnisty katar? Zależy to od jego przyczyny. Katar infekcyjny trwa ok. 7 dni, z kolei alergiczny może dawać objawy tak długo, jak długo trwa ekspozycja na czynnik uczulający.  

Wodnisty katar u niemowląt i starszych dzieci 

Wodnisty katar może pojawić się w każdym wieku – również u dzieci. U niemowlaka, tak jak u starszych dzieci i dorosłych, może wynikać z rozwijającej się infekcji wirusowej. Rzadziej jest symptomem alergii, ponieważ na tym etapie życia, uczulenia objawiają się na ogół w postaci zmian skórnych. 

Jeśli katarowi towarzyszy stan podgorączkowy bez kaszlu, wodnisty katar u niemowlaka może oznaczać ząbkowanie. Inne objawy sugerujące, że chodzi o wyżynające się zęby to: 

• płaczliwość, 

• zaczerwienione dziąsła, 

• wkładanie do buzi dłoni i przedmiotów, 

• zmniejszony apetyt. 

Wodnisty katar u dziecka wiąże się z kształtującą się odpornością. Objawy są podobne jak u dorosłych. Zakażeniom, oprócz kataru, kaszlu i łzawienia z oczu, towarzyszy gorączka. W przypadku uczulenia, temperatura zwykle pozostaje w normie. 

Gdy pojawia się wodnisty katar u rocznego dziecka czy niemowlaka oraz w każdym wieku, kiedy maluch nie potrafi sam oczyścić nosa, ważne jest aby rodzic regularnie pozbywał się wydzieliny.  Wodnisty katar u dziecka w nocy wymaga również ułożenia go w odpowiedniej pozycji – najlepiej na brzuchu, aby wydzielina nie spływała do gardła podczas snu. Co ważne – dotyczy to dzieci, które potrafią już same zmieniać pozycję. W przypadku niemowląt do 8 miesiąca życia, układanie na brzuchu nie jest bezpieczne. 

Jak leczyć wodnisty katar? 

Leki na cieknący katar muszą być zawsze dostosowane do jego przyczyny. Warto pamiętać, że to co pomoże u dorosłego, nie musi być odpowiednie dla dziecka. Zawsze warto zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty, który pomoże dobrać dawkę i formę lekarstwa do wieku. 

Jak więc pozbyć się wodnistego kataru? Aby złagodzić objawy, np. uczucie zatkanego nosa, warto stosować tabletki, krople i spraye. Substancją czynną jest zwykle ksylometazolina o działaniu udrażniającym i zmniejszającym ilość wydzieliny. 

W przypadku infekcji bakteryjnej, niekiedy konieczne jest stosowanie antybiotyków. 

W katarze alergicznym wskazane są leki przeciwhistaminowe i sterydowe. Warto rozważyć też odczulanie, podczas którego pacjentowi podaje się alergen aż do momentu uzyskania tolerancji. 

H2/ Domowe sposoby na wodnisty katar 

Co na wodnisty katar sprawdzi się oprócz leków? Warto wypróbować również kuracje naturalne. 

Pomocne domowe metody na wodnisty katar to m.in.: aplikacje do nosa soli morskiej w kroplach lub sprayu, inhalacje z ziół i olejków eterycznych oraz stosowanie nawilżaczy powietrza z ich dodatkiem. 

Jak zatrzymać wodnisty katar inhalacją? Do ich przygotowania wystarczy inhalator lub miska, gorąca woda i olejki lub zioła, które należy wdychać okrywając głowę ręcznikiem. Dobrym wyborem będzie m.in. olejek tymiankowy i eukaliptusowy oraz zioła np. mięta i szałwia z uwagi na ich działanie antyseptyczne. 

Domowy sposób na wodnisty katar to również płukanie zatok roztworem z soli fizjologicznej. Zestawy do płukania z instrukcją użycia można kupić w każdej aptece. 

Bibliografia: 

1. A. Nowicka-Zuchowska, A. Zuchowski, Leczenie przeziębienia i grypy u dzieci, Lek w Polsce, VOL 29 NR 11/12’19 (342/343) 

1. Dr n. med. G. Durska, Jak odróżnić katar i przeziębienie od alergii, Medycyna Praktyczna 2012, https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/61758,jak-odroznic-katar-i-przeziebienie-od-alergii [dostęp z dnia 22.09.2014] 

1. Dr n. med. P. Sawiec, E. Stanek Misiąg, Katar nasz powszechny, Medycyna Praktyczna 2018, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/wywiady/197503,katar-nasz-powszechny [dostęp z dnia 22.09.2024] 

1. L. Ziuzia, P. Dobrzyński, Nieżyt nosa u dzieci, Polski Przegląd Otolaryngologiczny 2019, 8(2): 72-84, http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.ceon.element-38a50ff8-344d-3a62-b3ae-c3d75630419e [dostęp z dnia 22.09.2024] 

1. R. Rutkowski, B. Kosztyła-Hojna, J. Rutkowska, Alergiczny nieżyt nosa – problem epidemiologiczny, ekonomiczny i społeczny XXI wieku, Via Medica 2008, 76: 348–352, https://www.mdpi.com/2543-6031/76/5/348 [dostęp z dnia 22.09.2024]