Czy odczulanie jest skuteczne? Metody, czas trwania i koszty leczenia

Szacuje się, że obecnie aż 150 milionów Europejczyków zmaga się z przewlekłymi chorobami alergicznymi. W samej Polsce problem z alergią ma 40% społeczeństwa, a według prognoz naukowców, do 2025 roku na alergię będzie cierpieć co drugi mieszkaniec Europy. Na szczęście istnieją skuteczne metody walki z tą chorobą - jedną z nich jest immunoterapia alergenowa, czyli odczulanie.

Na czym polega odczulanie?

Odczulanie polega na stopniowym podawaniu choremu coraz większych dawek wyciągów alergenowych aż do wytworzenia tzw. tolerancji immunologicznej, czyli zmniejszenia lub całkowitego wyeliminowania objawów choroby. Jak to możliwe? Na skutek zetknięcia się z alergenem, organizm człowieka zaczyna wytwarzać przeciwciała klasy IgE. Immunoglobuliny E stymulują komórki organizmu do wytwarzania różnego rodzaju substancji, które wywołują stan zapalny.

Immunoterapia alergenowa jest obecnie jedyną przyczynową metodą leczenia alergii. Jej działanie polega na pobudzaniu organizmu do produkcji przeciwciał IgA i IgG, które blokują uwalnianie przeciwciał IgE odpowiedzialnych za reakcje alergiczne.

Jak długo trwa odczulanie? Cały proces trwa zazwyczaj od 3 do 5 lat. W tym czasie pacjent otrzymuje stopniowo zwiększane dawki szczepionki alergenowej, aż do osiągnięcia dawki podtrzymującej, która skutecznie zmniejsza objawy alergii. Standardowa dawka w przypadku iniekcji podskórnej wynosi zwykle 5-20 µg alergenu.

Jak wygląda odczulanie?

Metody odczulania mogą być różne. Klasyczna forma to zastrzyki odczulające podawane podskórnie, jednak w ostatnich latach coraz częściej stosuje się także:

●       odczulanie podjęzykowe,

●       odczulanie doustne,

●       immunoterapię donosową.

Warto także wspomnieć o odczulaniu biorezonansem magnetycznym – metodzie oferowanej przez gabinety medycy alternatywnej. Biorezonans magnetyczny jest opracowaną w XX wieku metodą wykorzystującą impulsowe pole magnetyczne do diagnostyki oraz leczenia wielu chorób, w tym alergii.

Metoda opiera się na założeniu, że każdy patogen ma swoją częstotliwość rezonansową (drgań). Biorezonans ma wykrywać tę częstotliwość, a następnie wprowadzać patogeny w takie drgania, które prowadzą do ich rozpadu. Zwolennicy medycyny naturalnej powołują się na badania, które potwierdzają skuteczność odczulania biorezonansem, natomiast środowisko lekarskie taką metodę odczulania traktuje jak placebo lub nowszą wersję elektroakupunktury.

Odczulanie na różne alergie

Immunoterapia wykazuje różną skuteczność w zależności od rodzaju alergii. Najlepsze efekty obserwuje się w przypadku alergii wziewnych oraz uczulenia na jad owadów.

Odczulanie na kota i psa

Odczulanie na zwierzęta domowe jest szczególnie zalecane w przypadku osób, które nie mogą lub nie chcą rozstać się ze swoim pupilem. Badania potwierdzają wysoką skuteczność tej metody, zwłaszcza u pacjentów z astmą atopową. Odczulanie znacząco zmniejsza nadwrażliwość oskrzeli na alergeny zwierząt domowych. Wielu pacjentów dzięki immunoterapii mogło zredukować dawki leków antyalergicznych, a niektórzy całkowicie zrezygnowali z farmakoterapii.

Odczulanie na roztocza kurzu domowego i pyłki roślin

Odczulanie na roztocza jest szczególnie zalecane przy przewlekłym i uciążliwym uczuleniu. Jest to istotne, ponieważ całkowite uniknięcie kontaktu z tymi mikroskopijnymi pajęczakami jest praktycznie niemożliwe. Mimo stosowania środków prewencyjnych, takich jak częste wietrzenie pomieszczeń czy usuwanie przedmiotów gromadzących kurz, odczulanie może okazać się najskuteczniejszą metodą leczenia.

Immunoterapia alergenowa jest również bardzo skuteczna w przypadku alergii na pyłki roślin. Szczególnie dotyczy to osób uczulonych na pyłki traw, brzozę i inne drzewa. Pacjenci z alergicznym nieżytem nosa spowodowanym uczuleniem na pyłki mogą znacząco poprawić jakość swojego życia dzięki tej metodzie leczenia.

Odczulanie na jad owadów błonkoskrzydłych

Szczególnym wskazaniem do immunoterapii alergenowej jest uczulenie na jad owadów błonkoskrzydłych. Odczulanie w tym przypadku może być metodą ratującą życie, szczególnie u osób, które miały już wcześniej silne reakcje alergiczne na użądlenia. Jest to jedna z najskuteczniejszych form immunoterapii, dająca pacjentom szansę na normalne funkcjonowanie bez ciągłego lęku przed użądleniem.

Ile kosztuje odczulanie? Ceny i refundacja NFZ

Decydując się na immunoterapię alergenową, warto wcześniej poznać koszty leczenia i możliwości jego refundacji. Ceny mogą się znacząco różnić w zależności od wybranej metody i miejsca wykonywania zabiegów. Kształtują się następująco:

●       Szczepionki odczulające dostępne na receptę kosztują od 3 do nawet 300 złotych za sztukę;

●       Preparaty do odczulania podjęzykowego i doustnego: od kilkudziesięciu do kilkuset złotych;

●       Odczulanie biorezonansem: około 100 złotych za jeden zabieg.

Co refunduje NFZ?

Immunoterapia w formie zastrzyków jest częściowo refundowana przez NFZ. Dotyczy to szczepionek alergenowych dostępnych na receptę. Natomiast preparaty do immunoterapii podjęzykowej i doustnego nie podlegają refundacji. Warto pamiętać, że same wizyty u alergologa mogą odbywać się w ramach NFZ, co znacząco obniża całkowity koszt leczenia.

Czy odczulanie jest bezpieczne? Jakie ma przeciwwskazania?

Choć odczulanie jest skuteczną metodą leczenia alergii, nie każdy pacjent może z niej skorzystać. Należy poznać przeciwwskazania i potencjalne skutki uboczne odczulania, zanim zdecyduje się na rozpoczęcie terapii.

Odczulanie musi być prowadzone pod ścisłą kontrolą doświadczonego lekarza alergologa. Wiąże się to z ryzykiem wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, szczególnie na początku terapii. Lekarz musi być przygotowany na natychmiastową reakcję w przypadku pojawienia się pierwszych objawów anafilaksji.

Ponadto w trakcie odczulania mogą pojawić się inne objawy niepożądane jak:

●       nieżyt nosa,

●       łzawienie oczu,

●       zmiany w obrębie jamy ustnej,

●       uczucie niewielkiego obrzęku w miejscu podania szczepionki,

●       pokrzywka,

●       obrzęk krtani.

Wszystkie te dolegliwości należy niezwłocznie zgłosić i stosować się do zaleceń lekarskich.

Istnieją wyraźne przeciwwskazania do immunoterapii alergenowej. Kto nie może się odczulać? Należy zaniechać tej metody u pacjentów z:

●       chorobami autoimmunologicznymi;

●       chorobami układu krążenia - stosunek ryzyka i korzyści ustalany jest przez lekarzy indywidulanie dla każdego z pacjentów;

●       złośliwymi nowotworami,

●       astmą oskrzelową,

●       wiekiem poniżej 5 lat oraz powyżej osób w podeszłym wieku.

Warto również pamiętać, że odczulania nie stosuje się w przypadku alergii pokarmowych.

Bibliografia:

1. Bousquet J., Lockey R.F., Malling H.-J., Immunoterapia alergenami: szczepionki terapeutyczne w chorobach alergicznych cz. I. Stanowisko Światowej Organizacji Zdrowia, Alergia Astma Immunologia, 2000, 5(1), 7-30.
2. Brębrowicz A. Skuteczność immunoterapii alergenowej i metody jej oceny. Zależność od rodzaju alergenu i drogi podania. Alergologia Polska 2018; 5, 4: 186–19.
3. Emeryk A, Bartkowiak-Emeryk M. Bezpieczeństwo immunoterapii alergenowej i jego monitorowanie. Alergologia Polska 2019; 6, 2: 49–52.
4. Gawlik R. Clinical contraindications to allergen immunotherapy – relative and absolute, permanent or temporary. Alergologia Polska - Polish Journal of Allergology. 2018;5(4):180-185. doi:10.5114/pja.2018.80736.