Skurcze przepowiadające: kiedy się pojawiają, ile trwają i jak je rozpoznać?

Ostatnie tygodnie ciąży to dla wielu kobiet stresujący i jednocześnie ekscytujący czas oczekiwania na narodziny dziecka. Wszelkie sygnały pochodzące z ciała mogą być interpretowane jako zwiastun zbliżającego się porodu. Przykładem są skurcze przepowiadające, które łatwo pomylić z porodowymi. Z tego artykułu dowiesz się, jak rozpoznać skurcze przepowiadające, co robić po ich wystąpieniu, a także, kiedy należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. 

Co to są skurcze przepowiadające?

Skurcze przepowiadające poród w terminologii medycznej i położniczej nazywane są skurczami Braxtona-Hicksa. Nazwa pochodzi od nazwisk dwóch położników, którzy jako pierwsi je rozpoznali i opisali. Według oficjalnej definicji skurcze przepowiadające są czynnością skurczową macicy o dużym nasileniu. Występują zazwyczaj pod koniec ciąży i przygotowują ciało do nadchodzącego porodu. Na ogół narastają powoli i ustępują samoistnie.

• Warto podkreślić, że to, czy u danej kobiety pojawią się skurcze Braxtona-Hicksa, kiedy wystąpią po raz pierwszy i jak bardzo będą nasilone, jest kwestią bardzo indywidualną. Ich obecność jest w pełni fizjologiczna i nie świadczy o żadnych zaburzenia, czy nieprawidłowościach.
• Innym rodzajem skurczów przepowiadających są tzw. skurcze Alvareza, które pojawiają się w konsekwencji rozciągania włókien macicy. W przeciwieństwie do skurczów Braxtona-Hicksa pojawiają się one we wcześniejszym okresie ciąży, są rzadko i mało odczuwalne oraz szybko mijają. Skurcze Alvareza występują u wielu kobiet ciężarnych i uznaje się je za całkowicie fizjologiczne, nieszkodliwe zjawisko.

Skurcze przepowiadające: kiedy występują?

Kiedy pojawiają się skurcze przepowiadające? Ich obecność jest oznaką, że organizm kobiety przygotowuje się do porodu, dlatego najczęściej występują w ostatnich tygodniach ciąży. Im bliżej porodu, tym większa może być ich intensywność i częstotliwość. Pierwsze skurcze przepowiadające mogą wystąpić już w połowie ciąży (po 20 tygodniu). Dodatkowo czynność skurczowa macicy wzrasta w odpowiedzi na wysiłek fizyczny, zmęczenie czy odwodnienie kobiety, stosunek seksualny, a także dużą ruchliwość dziecka, czy nawet delikatne dotykanie i głaskanie brzucha. Warto więc uważnie obserwować swój organizm i sprawdzać, czy występowanie skurczów przepowiadających jest związane z konkretnymi sytuacjami lub zachowaniami.

Czy skurcze przepowiadające bolą?

Bolesność skurczów poporodowych to kwestia bardzo indywidualna, zależna od subiektywnego progu bólu danej kobiety. Wiele przyszłych mam opisuje je jako uczucie napięcia i ciągnięcia brzucha. Mogą przypominać też dolegliwości pojawiające się podczas miesiączki. Zdarza się jednak, że są na tyle silne, że utrudniają funkcjonowanie i wykonywanie codziennych czynności. Gdzie bolą skurcze przepowiadające? Dolegliwości zlokalizowane są najczęściej w dole brzucha, jednak w ostatnich tygodniach ciąży mogą być odczuwalne również w biodrach i dole pleców.

Ile mogą trwać skurcze przepowiadające?

Ile razy dziennie występują skurcze przepowiadające? Jak długo trwają? To pytania, które zadaje sobie wiele kobiet zwłaszcza w III trymestrze ciąży. Uważa się, że liczba skurczów przepowiadających powinna wynosić maksymalnie 10-12 na dobę, a czas ich trwania nie powinien być dłuższy niż 1 minuta. Nie ma jednak jednej ogólnie przyjętej normy i uniwersalnej odpowiedzi na to, jak często mogą występować skurcze przepowiadające, dlatego wszelkie wątpliwości najlepiej konsultować ze swoim lekarzem.

Warto pamiętać, że im bliżej terminu porodu, tym częstsze i silniejsze są skurcze. Po 36 tygodniu ciąży amplituda skurczów macicy często ulega zwiększeniu, mogą pojawić się bardziej bolesne skurcze przepowiadające i występować nawet co 10 lub kilkanaście minut. Pojawiają się również nocne skurcze przepowiadające.

Jak wyglądają skurcze przepowiadające?

Skurcze przepowiadające i ich objawy mogą wyglądać nieco inaczej u każdej kobiety, a ich rozpoznanie nie zawsze jest proste nawet dla lekarza. Po czym poznać skurcze przepowiadające?

• Najczęściej są odczuwalne w obrębie dna miednicy oraz brzucha. Mogą przypominać bóle menstruacyjne lub być odczuwalne jako lekkie napięcie mięśniowe.
• Czas trwania pojedynczego skurczu przepowiadającego wynosi od 30 do 60 sekund.
•  W większości przypadków skurcze przepowiadające występują nieregularnie, ale mają podobne natężenie oraz czas trwania w ciągu dnia.
• W każdym kolejnym tygodniu ciąży mogą być częściej i bardziej odczuwalne przez ciężarną.
• Skurczom przepowiadającym nie towarzyszą inne dolegliwości, które mogłyby świadczyć o tym, że rozpoczęła się akcja porodowa. 

Zwiększona częstotliwość występowania skurczów, twardnienie brzucha, odejście czopa śluzowego w ostatnich tygodniach przed porodem może oznaczać, że nadchodzi czas porodu i warto skonsultować się ze swoim lekarzem.

Chcesz zadbać o swoją skórę w ciąży? Sprawdź kosmetyki dla mam.

Skurcze przepowiadające a porodowe

Jak odróżnić skurcze przepowiadające od porodowych? Dla wielu kobiet ich rozróżnienie może być trudne, zwłaszcza jeśli jest to pierwsza ciąża i pierwszy poród. Warto natomiast pamiętać o kilku najważniejszych kwestiach:

• Skurcze przepowiadające mogą pojawić się na długo przed rozpoczęciem właściwej akcji porodowej, bo już w 20 tygodniu ciąży,
• Skurcze przepowiadające mają najczęściej stałe natężenie i częstotliwość, natomiast skurcze porodowe szybko przybierają na sile i są zdecydowanie częstsze oraz bardziej regularne,
• Skurczom przepowiadającym nie towarzyszą inne dolegliwości, natomiast skurcze porodowe występują razem z innymi objawami zwiastującymi poród, takimi jak twardnienie brzucha, odejście wód płodowych, czy czopa śluzowego,
• Skurcze Braxtona Hicksa nie powodują skracania szyjki macicy i rozwierania jej kanału tak, jak dzieje się to podczas porodu.

Planujesz wyprawkę do szpitala? Sprawdź majtki i wkłady poporodowe, które pomogą Ci zadbać o higienę w połogu.

Jak złagodzić skurcze przepowiadające?

Mimo że skurcze przepowiadające są fizjologicznym zjawiskiem i w większości przypadków nie wymagają interwencji lekarza, warto znać sposoby na łagodzenie dolegliwości bólowych, które w naturalny i bezpieczny sposób przyniosą ulgę. Jak złagodzić ból?

• Warto wziąć ciepłą (ale nie gorącą!) kąpiel, która pomoże rozluźnić i zrelaksować mięśnie.
• Dobrze działa też spokojny spacer na świeżym powietrzu i w przyjemnej okolicy.
• Pomocne są techniki relaksacyjne, takie jak joga dla kobiet w ciąży czy ćwiczenia oddechowe. Przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z położną lub fizjoterapeutką urofizjologiczną, które mogą dobrać właściwe ćwiczenia i techniki rozluźniające.

Niektóre kobiety sięgają po pasy ciążowe i poporodowe, jednak ich stosowanie należy bezwzględnie omówić z lekarzem prowadzącym ciążę, położną lub fizjoterapeutką. Nie należy też przyjmować żadnych leków przeciwbólowych bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Jeśli mimo prób naturalnego złagodzenia skurczów przepowiadających, ból wciąż jest silny i utrudnia funkcjonowanie, najlepiej udać się do lekarza, aby upewnić się, że nie rozpoczyna się akcja porodowa.

Chcesz poprawić swoją odporność w ciąży i zmniejszyć ryzyko infekcji? Sprawdź preparaty na odporność w ciąży.

Skurcze przepowiadające: kiedy do lekarza?

To w pełni zrozumiałe, że kobieta w ciąży, która oczekuje na narodziny dziecka i odczuwa skurcze przepowiadające, może czuć niepokój i zastanawiać się, czy to już czas, aby udać się do szpitala. Dlatego warto odpowiednio wcześnie porozmawiać o tym ze swoim lekarzem, położną lub fizjoterapeutką, aby wiedzieć, jak odróżnić skurcze przepowiadające od porodowych i nie stresować się niepotrzebnie. Warto też pamiętać, że skurcze przepowiadające są naturalną reakcją organizmu i oznaczają, że ciało zaczyna przygotowywać się do porodu. Nie są więc powodem do niepokoju. Jeśli jednak towarzyszą im jakiekolwiek inne objawy, są bardzo bolesne i silne, wskazana jest konsultacja z lekarzem, aby ocenić, czy wszystko jest w porządku. Na wszelki wypadek specjalista może wykonać badanie ginekologiczne, USG lub KTG przed porodem oraz przekazać najważniejsze zalecenia. Bezwzględnym wskazaniem do konsultacji z lekarzem jest krwawienie z dróg rodnych. Może to oznaczać odklejenie się łożyska, dlatego jeśli wystąpi, należy niezwłocznie udać się do poradni lub szpitala.

Skurcze przepowiadające: podsumowanie

Skurcze przepowiadające to fizjologiczna reakcja organizmu, która przygotowuje ciało kobiet do nadchodzącego porodu. Ich obecność może być stresująca dla wielu przyszłych mam, ponieważ łatwo pomylić je ze skurczami porodowymi. Pierwsze skurcze przepowiadające mogą pojawić się nawet kilkanaście tygodni przed rozpoczęciem akcji porodowej i w większości przypadków nie są powodem do niepokoju ani nie wymagają interwencji lekarskiej. Jeśli jednak są bardzo nasilone, bolesne lub towarzyszą im jakiekolwiek inne dolegliwości, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę lub położną.

Źródła:

1.      Braxton Hicks Contactions, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470546/ [dostęp: 27.02.2025]

2.      Braxton Hicks Contractions, https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/22965-braxton-hicks [dostęp: 27.02.2025]

3.      Verde M. Impact of Braxton-Hicks contractions on fetal wellbeing, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34396910/  [dostęp: 27.02.2025]