Ząbkowanie u niemowląt: objawy i kalendarz. Jak pomóc dziecku?

Ząbkowanie to bardzo trudny okres w rozwoju każdego dziecka. Wiąże się również z ogromnym stresem rodziców, którzy nie zawsze wiedzą, jak pomóc maleństwu i ulżyć mu w bólu. Warto dobrze przygotować się na ten czas. Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź, jakie są objawy ząbkowania u niemowląt oraz poznaj sprawdzone sposobu łagodzenia dolegliwości.

Jak rozpoznać ząbkowanie?

Objawy ząbkowania u niemowląt zazwyczaj trudno przegapić. Mimo że jest to w pełni fizjologiczny etap, niezbędny do dalszego rozwoju i rozszerzania diety, bywa trudny zarówno dla malucha, jak i jego opiekunów. Oznaki ząbkowania u niemowląt to przede wszystkim rozdrażnieniem, płaczliwość, problemy ze snem i wzmożone ślinienie. Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko staje się marudne i ewidentnie odczuwa dyskomfort, z dużym prawdopodobieństwem świadczy to o rozpoczęciu procesu wyrzynania zębów. Dodatkowo dziąsła mogą być zaczerwienione i opuchnięte. Pamiętaj, że pierwsze objawy ząbkowania u niemowląt pojawiają się, jeszcze zanim możliwe jest dostrzeżenie pierwszych ząbków gołym okiem.

Po czym jeszcze można poznać, że niemowlę ząbkuje?

• Ząbkowanie może niestety powodować brak apetytu i niechęć do jedzenia.
•  Zdarzają się również problemy ze snem.
• W związku ze stresem, zmianą rytmu posiłków, niewyspaniem mogą pojawić się biegunka lub zaparcia.
• Dzieci często wykazują zwiększoną potrzebę gryzienia, wkładają rączki i zabawki do ust.
• Gorączka przy ząbkowaniu u niemowląt również jest częstym objawem, jednak zazwyczaj nie przekracza 37,8°C.

Warto pamiętać, że zapalenie ucha u niemowląt a ząbkowanie to problemy, które łatwo ze sobą pomylić. W obu przypadkach dziecko ma widocznie pogorszony nastrój, może łapać się za uszy i policzki, aby zasygnalizować dyskomfort i ból. Jeśli maluch wykazuje inne objawy infekcji, takie jak kaszel, katar, a ponadto temperatura jego ciała przekracza 38°C, należy skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że w organizmie nie toczy się stan chorobowy.

Sprawdź, jak rozpoznać zapalenie ucha u niemowlaka.

Ząbkowanie u niemowląt: kalendarz

Kiedy zaczyna się ząbkowanie u niemowląt? Przyjmuje się, że proces powinien się rozpocząć między 5. a 8. miesiącem życia. Pierwsze mleczaki wyrzynają się zazwyczaj w 6. miesiącu. Dokładny schemat ząbkowania u niemowląt i kolejność ząbków są jednak kwestią indywidualną, zależną od czynników genetycznych i środowiskowych. Ogólny kalendarz ząbkowania można przedstawić następująco:

Pamiętaj jednak, że etapy ząbkowania u niemowląt mogą się różnić od przedstawionego schematu i nie musi to oznaczać żadnych nieprawidłowości. Natomiast jeśli u rocznego dziecka nie pojawił się jeszcze pierwszy ząbek, warto skonsultować to ze specjalistą. Wczesne lub późne ząbkowanie u niemowląt nie zawsze świadczy o problemach, jeśli jednak cokolwiek Cię niepokoi, konsultacja ze specjalistą jest wskazana.

Ząbkowanie u niemowląt: jak pomóc dziecku?

Pamiętaj, że większość dolegliwości towarzyszących ząbkowaniu jest w pełni normalna i fizjologiczna. Poza naturalnymi, domowymi sposobami, mającymi na celu ulżenie maluchowi w dyskomforcie, nie wymagają żadnych specjalistycznych działań. Kiedy Twoje dziecko zacznie ząbkować, warto zachować spokój, cierpliwość i pamiętać, że to tylko etap przejściowy. Maluchy doskonale wyczuwają emocje i stres, dlatego na tyle, ile to możliwe zadbaj o spokojną, przyjazną atmosferę w domu.

Domowe sposoby na ząbkowanie u niemowląt

Zobacz, co możesz zrobić, aby pomóc swojemu maluchowi i ulżyć w dolegliwościach związanych z ząbkowaniem.

• Postaraj się odwrócić uwagę dziecka. Zapewnij maleństwu atrakcje i aktywności, które pomogą zapomnieć o dyskomforcie. Wspólna zabawa, przytulanie czy czytanie to świetne sposoby na skupienie uwagi na czymś przyjemniejszym oraz zwiększenie poczucia bezpieczeństwa. 
• Zaproponuj dziecku smoczki lub gryzaki. Dobrze sprawdzają się w szczególności wtedy, kiedy dziąsła są opuchnięte i bolesne. Warto schłodzić je wcześniej w lodówce, pomoże to ukoić ból i swędzenie.
• Możesz też wykonać delikatny masaż dziąseł za pomocą czystego palca lub specjalnej miękkiej szczoteczki.
• Dbaj o prawidłowe nawodnienie malucha, zwłaszcza jeśli bardzo się ślini lub występuje stan podgorączkowy.
• Podczas ząbkowania dobrze sprawdzają się miękkie, delikatnie schłodzone posiłki np. jogurt naturalny, musy owocowe, czy zupy typu krem.

Sprawdź smoczki na butelkę i pasty do zębów dla dzieci.

Sposoby na bolesne ząbkowanie u niemowląt

Jeśli ząbkowanie jest bardzo bolesne, możesz wykorzystać specjalne żele i produkty do higieny jamy ustnej, które zawierają substancje o działaniu przeciwbólowym i łagodzącym. Zachowaj jednak ostrożność – stosuj je zawsze zgodnie z zaleceniami producenta, a wszelkie wątpliwości konsultuj z lekarzem lub farmaceutą. W szczególności należy uważać na preparaty zawierające alkohol, benzokainę, lidokainę i salicylan choliny. Zamiast tego wybierz produkty zawierające naturalne substancje, takie jak:

• Kwas hialuronowy,
• Ksylitol,
• Korzeń lukrecji,
• Korzeń prawoślazu,
• Aloes,
• Rumianek.

Ząbkowanie u niemowląt: najczęstsze pytania rodziców

Ząbkowanie u niemowląt to temat, który budzi wiele objaw i wątpliwości wśród rodziców. Dlatego zebraliśmy częste pytania nurtujące opiekunów ząbkujących maluchów, aby pomóc Ci przygotować się do tego etapu. Pamiętaj jednak, że w wielu przypadkach nie ma jednej słusznej odpowiedzi, a ząbkowanie to indywidualny proces, który może przebiegać inaczej u każdego malucha. Warto być gotowym na każdą ewentualność, ale jednocześnie zachować spokój, ponieważ negatywne emocje bardzo szybko udzielają się dzieciom, a to tylko pogłębia rozdrażnienie i płaczliwość.

Ile dni przebija się ząb?       

Czas wyrzynania się jednego ząbka to ok. 1-7 dni. W przypadku każdego mleczaka może to jednak wyglądać trochę inaczej. Nie ma możliwości przyśpieszenia tego procesu, dlatego najważniejsza jest cierpliwość, spokój i naturalne sposoby łagodzenia dolegliwości.

Kiedy ząbkowanie najbardziej boli?      

U wielu dzieci najbardziej bolesny jest okres tuż przed przebiciem się zęba przez dziąsło. Dziąsła w tym czasie mogą być opuchnięte, zaczerwienione i tkliwe, co może powodować niechęć do jedzenia i zaburzać sen. 

Jak wygląda kupa przy ząbkowaniu?       

U ząbkujących dzieci może pojawić się wodnista biegunka. Czasem widoczna jest domieszka śluzu. Nie jest to jednak regułą i u niektórych maluchów nie dochodzi do zmian w wyglądzie i częstotliwości oddawania stolca.

Czy przy ząbkowaniu dziecko więcej śpi?       

Jest to bardzo indywidualne. Niektóre dzieci podczas ząbkowania są bardziej senne, zmęczone i śpią więcej w ciągu dnia. Mają też większą potrzebę tzw. drzemek kontaktowych, blisko swojego opiekuna. Zdarza się jednak, że dolegliwości towarzyszące wyrzynaniu się ząbków zaburzają spokojny sen i powodują częstsze wybudzenia.

Jak odróżnić ząbkowanie od przeziębienia?       

Zarówno podczas ząbkowania, jak i przeziębienia maluch może być marudny, płaczliwy, odmawiać jedzenia i wykazywać niechęć do zabawy. Warto zwrócić uwagę na dziąsła dziecka. Jeśli są zaczerwienione, opuchnięte, przebijają się przez nie pierwsze ząbki, to oznaka ząbkowania. Natomiast jeśli dodatkowo występuje katar lub kaszel, może to świadczyć o przeziębieniu.

Ząbkowanie u niemowląt: kiedy się zaczyna?

U większości dzieci ząbkowanie rozpoczyna się w okolicach 6. miesiąca życia. Warto jednak pamiętać, że wczesne lub późne ząbkowanie nie musi oznaczać poważnych problemów. Jeśli jednak cokolwiek Cię niepokoi i masz wątpliwości dotyczące rozwoju swojego malucha, skonsultuj się z lekarzem.

Ile trwa ząbkowanie u niemowląt?

Cały proces ząbkowania trwa zazwyczaj ok. 2 miesięcy, może być to jednak różne u każdego dziecka. Nie oznacza to też, że maluch będzie odczuwał ból i dyskomfort przez cały czas. Zazwyczaj najbardziej bolesnych jest kilka dni przed przebiciem ząbka przez dziąsło.

Ząbkowanie u niemowląt: podsumowanie

Ząbkowanie u niemowląt, czyli wyrzynanie się pierwszych, mlecznych zębów jest naturalnym etapem rozwoju każdego dziecka. Niestety często wiąże się z bólem, dyskomfortem i obniżonym samopoczuciem u malucha, co wzbudza stres i niepokój również u jego opiekunów. Pamiętaj jednak, że każde dziecko przechodzi ten etap nieco inaczej, dlatego nie nastawiaj się na najgorsze. Mimo to poświęć czas na przygotowanie do ząbkowania, dzięki czemu ten etap będzie spokojniejszy dla całej rodziny. Gryzaki, smoczki, delikatne masaże dziąseł, maści łagodzące z aloesem lub rumiankiem to naturalne sposoby na złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości. Dla ząbkujących maluchów bardzo ważne jest również poczucie bezpieczeństwa, dlatego warto dbać o wspólne zabawy, czytanie książeczek, przytulanie oraz wspólne drzemki

Źródła:

1.      Olczak-Kowalczyk D.  Stanowisko polskich ekspertów dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności składników obecnych w środkach medycznych używanych podczas ząbkowania dziecka.  https://przegladpediatryczny.pl/files/4990.pdf [dostęp: 13.03.25]

2.      Olczak-Kowalczyk D. Wybrane zagadnienia związane z wyrzynaniem zębów mlecznych. Nowa Stomatologia, https://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2014/10/ns_2011_073-076.pdf  [dostęp: 13.03.25]

3.      Boguszewska-Butenbaum H. Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, https://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2015/01/ns_2014_127-130.pdf  [dostęp: 13.03.25]

4.      Adamowicz-Klepalska B. Ząbkowanie – rozwój i wyrzynanie zębów mlecznych, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/jamaustna_zeby/67445,zabkowanie-rozwoj-i-wyrzynanie-zebow-mlecznych [dostęp: 13.03.25]