Nerwica lękowa i zaburzenia lękowe – przyczyny, objawy i leczenie

Aleksandra Dziura

Nerwica lękowa to jedno z najczęstszych zaburzeń lękowych. Na szczęście dysponujemy wieloma możliwościami jej leczenia. Bardzo ważne jest jednak szybkie rozpoznanie problemu. Na czym polega nerwica lękowa i jak można ją zdiagnozować? Przeczytaj w tym artykule.

Co to jest nerwica lękowa?

Nerwica lękowa nazywana jest również zespołem lęku uogólnionego. Jej główną cechą jest występowanie przewlekłego, irracjonalnego poczucia lęku i zagrożenia bez konkretnej przyczyny. Warto podkreślić, że nerwica lękowa ma charakter ciągły i przewlekły, a lęk pojawia się nawet codziennie. Jest to bardzo obciążające dla pacjentów, ponieważ funkcjonują w ciągłym napięciu emocjonalnym, którego nie potrafią racjonalnie wyjaśnić.

Nerwica lękowa – przyczyny

Podłoże nerwicy lękowej jest złożone i wieloczynnikowe. W jej rozwoju biorą udział czynniki środowiskowe, psychologiczne i biologiczne. Przyczyny nerwicy lękowej mogą obejmować m.in.:

Problemy rodzinne,

Dorastanie w patologicznych systemach,

Uzależnienia,

Nadmierny stres,

Traumatyczne wydarzenia np. śmierć bliskiej osoby.

Czy nerwica lękowa może być dziedziczna? Zdarzają się przypadki występowania zaburzeń lękowych u kilku członków rodziny. Nie jest jednak w 100% jasne, czy odpowiadają za to geny bądź kwestie społeczne i środowiskowe.

Nerwica lękowa – objawy

Głównym objawem nerwicy lękowej jest uogólniony, przewlekły lęk. To jednak niejedyny problem, z którym borykają się pacjenci. Zaburzenia lękowe mogą dawać również wiele innych, często niespecyficznych objawów, które nie są wiązane z chorobami na tle lękowym
i psychicznym. Dlatego to bardzo ważne, aby nie bagatelizować żadnych symptomów,
a wszelkie wątpliwości konsultować ze specjalistą.

Najczęstsze objawy somatyczne nerwicy lękowej to:

Bóle i zawroty głowy,

Uczucie ścisku w gardle,

Suchość w ustach,

Nudności, wymioty,

Biegunki,

Problemy ze snem,

Nadmierna potliwość,

Wzmożone napięcie mięśniowe.

Objawy somatyczne bardzo często obejmują też układ sercowo naczyniowy. Mogą pojawić się np. bóle w klatce piersiowej, przyśpieszone bicie serca czy duszności. Jest to tzw. nerwica serca. Istnieje również związek między nerwicą a zaburzeniami rytmu serca. Więcej przeczytasz o tym w artykule „Arytmia serca a nerwica”.

Zaburzenia lękowe często współwystępują również z innymi schorzeniami natury psychicznej. Nie zawsze można jednoznacznie ocenić, który problem wynika z którego. Objawy psychiczne nerwicy lękowej to m.in.:

Depresja,

Fobia społeczna,

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,

Alkoholizm.

Jak długo może trwać nerwica lękowa? Zależy głównie od tego, jak szybko została rozpoznana oraz jak silne były objawy. Niestety jest to problem, który może nawracać, dlatego nerwica często naprzemiennie wchodzi w stan remisji i zaostrzenia. Bardzo ważne jest więc, aby nie bagatelizować objawów, a po postawieniu diagnozy przestrzegać zaleceń specjalisty.

kobieta siedzi na kanapie jest smutna i trzyma sie za glowe

Jak rozpoznać nerwicę lękową?

Do jakiego lekarza najlepiej udać się z nerwicą lękową? Gdzie leczyć nerwicę lękową? To pytania, które zadaje sobie wiele osób doświadczających przewlekłego lęku. Leczeniem zaburzenia zajmuje się psychiatra, jednak nawet lekarz rodzinny lub internista są w stanie przeprowadzić wstępny wywiad i pokierować na dalszą diagnostykę.

Czy istnieje test na nerwicę lękową? Główną metodą diagnostyczną jest szczegółowy wywiad.
O zespole uogólnionego lęku mówimy wtedy, kiedy pacjent doświadcza trudnego
do opanowania lęku od co najmniej 6 miesięcy. Dodatkowo powinny wystąpić co najmniej
3 z poniższych objawów:

Napięcie mięśniowe,

Problemy ze snem,

Męczliwość,

Niepokój,

Drażliwość,

Problemy z koncentracją.

Nerwica lękowa – leczenie

Leczenie nerwicy lękowej powinno odbywać się we współpracy z lekarzem psychiatrą oraz psychoterapeutą lub psychologiem. Czy nerwica lękowa jest uleczalna? Istnieje wiele metod terapeutycznych, które pomagają wprowadzić chorobę w stan remisji i wspierają pacjenta
w powrocie do zdrowia. Niestety zaburzenia lękowe mogą jednak nawracać. Dlatego bardzo ważne jest zaufanie do specjalistów i przestrzeganie ich zaleceń nie tylko w okresie zaostrzenia objawów, ale również w stanie remisji, aby zmniejszyć ryzyko nawrotów.

Zatem, jak wyleczyć nerwicę lękową? Najczęściej stosuje się farmakoterapię oraz psychoterapię. Dodatkowo leczenie warto wspomóc domowymi sposobami, takimi jak odpowiednia dieta, sen, aktywność fizyczna i suplementacja. Leczenie zawsze powinno być dobrane indywidualnie i uwzględniać najgorsze objawy nerwicy u danego pacjenta, które utrudniają mu codzienne funkcjonowanie.

Nerwica lękowa – leczenie farmakologiczne

W leczeniu nerwicy lękowej najczęściej stosuje się leki:

Przeciwlękowe (np. z grupy benzodiazepin),

Przeciwdepresyjne (np. SSRI, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotonin lub SNRI, czyli inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny).

Leki stosowane w leczeniu chorób psychicznych owiane są złą sławą i wiele osób ma obawy dotyczące ich stosowania. Jednak dobrze dobrane leki są bardzo skuteczne, bezpieczne i nierzadko ratują życie. Wszelkie wątpliwości warto omawiać z lekarzem, który indywidualnie dobierze leki tak, aby działały i powodowały jak najmniej skutków ubocznych.

Psychoterapia

Jednym z najlepszych sposobów na to, jak leczyć nerwicę lękową jest psychoterapia. Pomaga dotrzeć do źródła problemu i zerwać z negatywnymi schematami. Psychoterapeuta uczy również technik radzenia sobie w wielu trudnych sytuacjach, przekazuje wskazówki dotyczące łagodzenia stresu i dbałości o swój ogólny dobrostan. Psychoterapia buduje też samoświadomość, dzięki czemu łatwiej zauważyć niepokojące objawy i szybciej sięgnąć po pomoc. W leczeniu zaburzeń lękowych najczęściej polecana jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym.

Dieta przy nerwicy lękowej

Dieta przy nerwicy lękowej powinna być niskoprzetworzona, urozmaicona i odżywcza. Warto wprowadzić elementy diety śródziemnomorskiej i DASH, które opierają się na:

Jedzeniu dużej ilości warzywa i owoców,

Regularnym spożywaniu ryb,

Wybieraniu pełnoziarnistych produktów zbożowych,

Dodawaniu orzechów i olejów roślinnych do posiłków.

Warto wyeliminować natomiast cukier oraz alkohol, które mają negatywny wpływ na układ nerwowy. Dobrze zbilansowaną dietę można uzupełnić również suplementami, takimi jak kwasy tłuszczowe omega-3, witamina D oraz witaminy z grupy B. Pomocne mogą być też produkty na stres i poprawę nastroju, a także zioła na stres i nerwicę lękową takie jak lawenda, rumianek, czy melisa. Każdą suplementację należy jednak skonsultować z lekarzem, aby ocenić bezpieczeństwo i zasadność jej stosowania. Niektóre suplementy i preparaty ziołowe mogą wchodzić w interakcje z lekami i zaburzać ich działanie, powodując spadek efektywności lub skutki uboczne.

Domowe sposoby na nerwicę lękową

Jak leczyć nerwicę lękową domowymi sposobami? Oprócz diety warto zadbać o aktywność fizyczną. Polecane ćwiczenia na nerwicę lękową to m.in. joga, pilates, stretching oraz spacery. Ogromne znaczenie ma również sen, unikanie przepracowania i przebodźcowania. Wspólnie
z lekarzem lub psychoterapeutą warto wypracować własne, sprawdzone sposoby na stres, które pomogą rozładować napięcie emocjonalne w bezpieczny sposób.

Sprawdź, produkty na stres i nerwy dla seniorów, które wspomagają układ nerwowy osób starszych.

Jak pomóc osobie chorej na nerwicę lękową?

W procesie terapeutycznym bardzo ważne jest wsparcie najbliższego otoczenia. Warto obserwować, jak zachowuje się osoba chora na nerwicę w różnych sytuacjach i dużo rozmawiać, na temat tego, co pomaga, a co utrudnia radzenie sobie z lękiem. Niektóre osoby potrzebuję czasu w samotności, innym z kolei zależy na częstym kontakcie z ludźmi. Najważniejsza jest wyrozumiałość, cierpliwość i wsparcie. Pomocna może być również wspólna wizyta u lekarza, który wyjaśni, jakie objawy powinny być sygnałami alarmowymi oraz jak postępować w przypadku silnego ataku nerwicy. Warto wiedzieć też, jakie leki przyjmuje osoba z nerwicą lękową i regularnie o nich przypominać.

Powikłania nerwicy lękowej

Nieleczona nerwica lękowa może mieć bardzo negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie. Sprzyja wycofaniu społecznemu, spadkowi motywacji, wiary we własne możliwości i chęci do działania. Z czasem może pojawić się depresja lub inne zaburzenia psychiatryczne. Skutkiem nieleczonej nerwicy bywa nawet samobójstwo.

Czy można zapobiec nerwicy?

Niestety wciąż niewiele wiadomo na temat możliwości zapobiegania nerwicy. Jest to bardzo złożone i wieloczynnikowe schorzenie, a u jego podstaw mogą leżeć zarówno czynniki genetyczne i środowiskowe, na które nie zawsze mamy wpływ. Najważniejszym elementem profilaktyki jest dbałość o ogólny dobrostan, zdrowy styl życia, unikanie stresu i sięganie po pomoc wtedy, kiedy negatywne emocje stają się zbyt przytłaczające.

Podsumowanie

Nerwica lękowa charakteryzuje się występowaniem przewlekłego, uogólnionego lęku bez uchwytnej przyczyny. Leczenie obejmuje głównie farmakoterapię i psychoterapię, które cechują się wysoką skutecznością. Niestety nerwica lękowa może nawracać, dlatego bardzo ważne jest, aby dbać o swój dobrostan nie tylko w stanach zaostrzenia, ale również remisji.

Źródła: