Baby blues po porodzie - czym jest i jak sobie z tym radzić?

Na obniżony nastrój po porodzie cierpi aż 85 proc. kobiet. Na szczęście temat baby blues przestaje być tematem tabu. Do problemów emocjonalnych po narodzinach dziecka przyznaje się coraz więcej kobiet, a lekarze informują o nich już podczas wizyt kontrolnych w ciąży. Choć może być niepokojące dla młodej mamy, smutek poporodowy to naturalny proces, który można złagodzić odpowiednim postępowaniem.

Czym jest baby blues?

Syndrom baby blues to naturalna reakcja emocjonalna, która dotyka zdecydowaną większość kobiet po porodzie. Według badań naukowych doświadcza jej około 85% młodych mam. Nie jest to choroba, lecz zespół przejściowych objawów emocjonalnych, które pojawiają się w pierwszych dniach po urodzeniu dziecka.

Ta reakcja jest związana zarówno ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety po porodzie, jak i z nagłą zmianą trybu życia oraz koniecznością adaptacji do nowej roli. Drastyczny spadek poziomu kortykotropiny - hormonu odpowiedzialnego za radzenie sobie w sytuacjach stresowych - ma znaczący wpływ na samopoczucie młodej mamy.

Kiedy pojawia się baby blues i jak długo trwa?

Baby blues dotyka kobiety najczęściej w 3-5 dobie po porodzie. Jest to okres, w którym młoda mama wraca do domu i musi zmierzyć się z nową rzeczywistością. Smutek poporodowy zwykle mija samoistnie po około dwóch tygodniach. U kobiet karmiących piersią okres ten może się nieco wydłużyć ze względu na utrzymujące się wahania hormonalne.

Przebieg baby blues jest indywidualny dla każdej kobiety, jednak najczęściej najsilniejsze objawy występują między 3. a 7. dniem po porodzie. Po tym czasie stan emocjonalny stopniowo się stabilizuje, a nastrój ulega poprawie.

Przyczyny baby blues

Baby blues po porodzie ma złożone podłoże. Do głównych przyczyn należą:

●      gwałtowne zmiany hormonalne - drastyczny spadek poziomu estrogenów i progesteronu po porodzie;

●      obniżenie poziomu kortykotropiny - hormonu pomagającego radzić sobie ze stresem;

●      zmęczenie fizyczne i psychiczne po porodzie;

●      nagła zmiana trybu życia i konieczność adaptacji do nowej roli;

●      brak snu i odpoczynku;

●      poczucie odpowiedzialności za nowo narodzone dziecko;

●      trudności z odnalezieniem się w nowej sytuacji życiowej.

Objawy baby blues - czym różni się od depresji poporodowej?

Jak rozpoznać baby blues? Smutek poporodowy charakteryzuje się następującymi objawami:

●      obniżonym nastrojem i skłonnością do płaczu;

●      rozdrażnieniem i zwiększoną nerwowością;

●      problemami z koncentracją;

●      trudnościami w zapamiętywaniu;

●      chronicznym zmęczeniem;

●      kłopotami ze snem;

●      poczuciem niepewności w nowej roli.

Ważne jest rozróżnienie baby blues od depresji poporodowej. Objawy baby blues trwają do dwóch tygodni, są łagodniejsze i nie zaburzają codziennego funkcjonowania.

Natomiast symptomy depresji poporodowej utrzymują się znacznie dłużej - powyżej dwóch tygodni, często nawet kilka miesięcy. Jej objawy są również znacznie silniejsze i poważnie utrudniają normalne funkcjonowanie. W przypadku depresji konieczna jest konsultacja ze specjalistą i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Jak radzić sobie z baby blues?

Diagnoza baby blues po porodzie wymaga przede wszystkim zrozumienia i wsparcia ze strony najbliższych. Kobiety powinny otwarcie rozmawiać o swoim samopoczuciu, odczuciach i emocjach z partnerem oraz rodziną. Kluczowe znaczenie ma również odpowiednia dbałość o siebie w tym okresie.

Skuteczne sposoby radzenia sobie z baby blues to:

●      zapewnienie odpowiedniej ilości snu i odpoczynku;

●      zdrowa, zbilansowana dieta bogata w warzywa i owoce;

●      regularne posiłki;

●      korzystanie z pomocy bliskich w opiece nad dzieckiem i obowiązkach domowych;

●      znalezienie czasu na relaks i przyjemności;

●      wychodzenie na spacery z dzieckiem;

●      unikanie izolacji i podtrzymywanie kontaktów z bliskimi.

Kiedy należy szukać pomocy specjalisty?

Choć baby blues zwykle mija samoistnie, należy skonsultować się z lekarzem, gdy:

●      obniżony nastrój utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie;

●      pojawia się silny lęk lub ataki paniki;

●      występują myśli o skrzywdzeniu siebie lub dziecka;

●      pojawiają się problemy z wykonywaniem codziennych czynności;

●      brakuje zainteresowania dzieckiem lub występuje niechęć do opieki nad nim;

●      stan emocjonalny znacząco pogarsza się zamiast poprawiać.

Warto pamiętać, że wczesne rozpoznanie problemów emocjonalnych i szukanie pomocy jest wyrazem odpowiedzialności, a nie słabości. Im szybciej zostaną podjęte odpowiednie działania, tym lepsze będą ich efekty dla dobra matki i dziecka.

Bibliografia:

1. Kaźmierczak M., Gebuza G., Gierszewska M. Zaburzenia emocjonalne okresu poporodowego. Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18 (4): 503-511.
2. Reroń A., Gierat B., Huras H. Ocena częstotliwości występowania depresji poporodowej. Ginekologia Praktyczna 2004; 3: 32–35. 
3. Agrawal P. Opieka nad kobietą w połogu. Matkowanie matce. Mag. Piel. Położ. 2007; 6: 36.
4. Szewczuk-Bogusławska M., Kiejna A. Zaburzenia psychiczne związane z porodem. Adv. Clin. Exp. Med. 2001; 10 (supl. 1): 36–37.