Kwasy tłuszczowe omega-6 należą do grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), których organizm nie potrafi samodzielnie wytworzyć. Ich regularne dostarczanie z pożywieniem jest kluczowe dla zachowania zdrowia. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie rolą tych kwasów w organizmie oraz właściwymi proporcjami względem kwasów omega-3. Mimo że są niezbędne do życia, ich nadmiar może prowadzić do niekorzystnych efektów zdrowotnych. 

Z ciemnej butelki nalewana jest złocista oliwa z oliwek do szklanej miseczki. Obok leżą świeże zielone oliwki i gałązka oliwna. Na jasnym, teksturowanym tle widoczne są także metalowe akcesoria kuchenne.

Co to są kwasy omega-6?  

Kwasy tłuszczowe są podstawowym elementem budulcowym tłuszczów. Szczególną rolę odgrywają kwasy tłuszczowe nienasycone, które zawierają jedno lub więcej wiązań podwójnych 

NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe) to grupa związków, które muszą być dostarczane z dietą. Kwasy omega 6 należą do tej rodziny i pełnią kluczowe funkcje w organizmie. Nazwa tych kwasów pochodzi od położenia pierwszego wiązania podwójnego przy szóstym atomie węgla, licząc od końca łańcucha. 

Do najważniejszych przedstawicieli omega-6 należy kwas linolowy (LA), będący podstawowym kwasem z tej rodziny. Z niego powstaje kwas gamma-linolenowy (GLA), a następnie kwas arachidonowy (AA), szczególnie istotny dla rozwoju układu nerwowego. Organizm człowieka nie posiada układów enzymatycznych zdolnych do ich wytworzenia, dlatego jedynym sposobem na zapewnienie ich odpowiedniej ilości jest właściwa dieta. 

 

Rodzaje kwasów omega-6 i ich występowanie w produktach 

Rodzina kwasów omega-6 obejmuje kilka kluczowych związków. Najważniejsze z nich to: 

  • kwas linolowy (LA) - podstawowy kwas z rodziny omega-6, prekursor pozostałych kwasów; 
  • kwas gamma-linolenowy (GLA) - powstaje w organizmie z kwasu linolowego; 
  • kwas arachidonowy (AA) - istotny dla rozwoju układu nerwowego i regulacji procesów zapalnych; 
  • kwas dihomo-gamma-linolenowy (DGLA) - ważny pośrednik w przemianach metabolicznych. 

Te niezbędne kwasy tłuszczowe występują głównie w produktach pochodzenia roślinnego. Najbogatsze źródła można podzielić na kilka głównych grup. 

Oleje roślinne: 

  • olej słonecznikowy - zawiera około 70% kwasu linolowego, 
  • olej kukurydziany - 57% kwasu linolowego, 
  • olej rzepakowy - 20% kwasu linolowego, 
  • olej z pestek winogron, 
  • olej sezamowy. 

Orzechy i nasiona: 

  • pestki dyni, 
  • pestki słonecznika, 
  • orzechy włoskie, 
  • migdały, 
  • sezam. 

Inne wartościowe źródła: 

  • awokado, 
  • oliwa z oliwek, 
  • margaryny pochodzenia roślinnego (nieprzetworzone przemysłowo). 

 

Właściwości i działanie kwasów omega-6 

Kwasy omega-6 odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Stanowią istotny składnik błon komórkowych i uczestniczą w wielu procesach metabolicznych. Ich działanie jest szczególnie widoczne w układzie odpornościowym, gdzie regulują procesy zapalne i wspomagają naturalne mechanizmy obronne organizmu. 

Kwasy te są również niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Wpływają na rozwój mózgu, szczególnie w okresie płodowym i wczesnym dzieciństwie. Wspomagają przekaźnictwo nerwowe i mają znaczący wpływ na funkcje poznawcze. W układzie sercowo-naczyniowym uczestniczą w regulacji ciśnienia krwi i wpływają na elastyczność naczyń krwionośnych. 

 

Dlaczego tak ważny jest odpowiedni stosunek kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6? 

Prawidłowa proporcja między kwasami omega-3 a omega-6 ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia. Optymalny stosunek kwasów omega powinien wynosić od 1:4 do 1:5. Niestety, współczesna dieta zazwyczaj charakteryzuje się znacznie wyższą proporcją, nawet 1:15 lub więcej. Takie zaburzenie równowagi może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych. 

Zachowanie właściwej równowagi kwasów omega-6 w organizmie jest niezwykle istotne. W przypadku zaburzeń ich poziomu mogą pojawić się różnorodne objawy. 

Niedobór kwasów omega-6 objawia się poprzez: 

  • suchość i łuszczenie się skóry, 
  • problemy z gojeniem się ran, 
  • wypadanie włosów i pogorszenie ich kondycji, 
  • osłabienie odporności organizmu, 
  • zaburzenia wzrostu u dzieci, 
  • problemy z płodnością, 
  • trudności z koncentracją, 
  • zaburzenia gospodarki hormonalnej, 
  • pogorszenie stanu paznokci, 
  • częste infekcje. 

Z kolei nadmiar kwasów omega-6 może prowadzić do: 

  • rozwoju przewlekłych stanów zapalnych, 
  • zwiększonego ryzyka chorób serca, 
  • problemów z układem krążenia, 
  • zaburzeń metabolicznych, 
  • osłabienia działania kwasów omega-3, 
  • podwyższonego ciśnienia krwi, 
  • zwiększonego ryzyka zakrzepów, 
  • problemów z koncentracją tłuszczu w organizmie, 
  • zaburzeń układu odpornościowego, 
  • zwiększonego ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych. 

 

Suplementacja kwasów omega-6 

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami żywieniowymi, dzienne zapotrzebowanie na kwasy omega-6 dla osoby dorosłej przy diecie 2000 kcal wynosi od 4,44 do 6,67 grama. Zapotrzebowanie to wzrasta w okresie ciąży i karmienia piersią. Szczególną uwagę na odpowiednią podaż tych kwasów powinny zwrócić osoby stosujące restrykcyjne diety, zwłaszcza weganie i wegetarianie. 

Najlepszym sposobem dostarczania kwasów omega-6 do organizmu jest zbilansowana dieta bogata w naturalne źródła tych kwasów. Warto pamiętać, że oleje roślinne należy spożywać na surowo, ponieważ obróbka termiczna może zniszczyć cenne właściwości kwasów tłuszczowych. Suplementacja powinna być rozważana tylko w przypadku rzeczywistego niedoboru i zawsze po konsultacji z lekarzem. 

Przy wyborze suplementów zawierających kwasy omega-6 należy zwracać uwagę na ich jakość i pochodzenie. Istotne jest także prawidłowe przechowywanie - oleje bogate w kwasy omega-6 powinny być trzymane w ciemnych butelkach, w chłodnym miejscu, z dala od światła słonecznego. Pozwala to zachować ich właściwości i zapobiega jełczeniu. 

 

 

Bibliografia: 

  1. Materac E., Marczyński Z., Bodek K.H.: Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLVI, 2013, 2, str. 225-233. 
  1. Achremowicz K., Szary-Sworst K.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka. Żywn. Nauka Technol. Jakość, 2005; 3(44): 23-35  
  1. Karłowicz-Bodalska K., Bodalski T.: Nienasycone kwasy tłuszczowe, ich właściwości biologiczne i znaczenie w lecznictwie. Postępy Fitoterapii, 2007; 1: 46-56 
share-icon Podziel się artykułem ze znajomymi
Redakcja Recepta.pl
Redakcja Recepta.pl

Redakcja recepta.pl to zespół doświadczonych specjalistów z dziedziny zdrowia, medycyny i stylu życia. Naszym celem jest dostarczanie rzetelnych i przystępnych informacji, które pomagają czytelnikom dbać o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Każdy artykuł jest wynikiem współpracy ekspertów, którzy z pasją dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Prywatnie jesteśmy miłośnikami literatury, aktywnego wypoczynku i zdrowego stylu życia...