Jak rozpoznać objawy przewlekłego zapalenia zatok?

Zatkany nos, ból głowy, chrypka i regularne ściekanie flegmy po tylnej ścianie gardła, stan podgorączkowy, złe samopoczucie – objawy przewlekłego zapalenia zatok nie są bardzo ostre, ale niezwykle uciążliwe, bo trwają ponad 12 tygodni i powtarzają się w ciągu roku kilka razy. Laryngolodzy alarmują, żeby nie lekceważyć tych objawów, bo powikłania przewlekłego zapalenia zatok mogą być groźne dla zdrowia i życia pacjentów.

Zapalenie zatok to jedna z 10 najczęściej diagnozowanych przez lekarz współczesnych chorób. Objawy przewlekłego zapalenia zatok odczuwa ponad 8 milionów Polaków. W zasadzie to nie jest jedna choroba, ale zespół różnych schorzeń, które wynikają z przedłużającego się stanu zapalnego toczącego się w zatokach i jamie nosowej, który powoduje nieżyt błony śluzowej, a czasem nawet stan zapalny tkanki kostnej.

To zapalenie zatok a nie migrena

Pacjenci latami potrafią zmagać się z symptomami, które mogą sugerować infekcje górnych dróg oddechowych albo bóle migrenowe głowy. Dopiero podczas wizyty u laryngologa okazuje się, że drapanie w gardle, chrząkanie, zatkany nos, złe samopoczucie to objawy przewlekłego zapalenia zatok. Co ciekawe szacuje się także, że 7 na 10 przypadków pozornie migrenowych dolegliwości też ma związek z zatkanymi zatokami, a nie prawdziwą migreną.

Objawy przewlekłego zapalenia zatok nie są tak gwałtowne, jak ostrego zapalenia zatok, dlatego choroba później jest diagnozowana przez lekarzy. Okazuje się, że aż 90 procent pacjentów, którzy zgłaszają się do laryngologów z objawami ostrymi nie wie, że cierpi na przewlekłe zapalenie zatok.

Różne zatoki, różne objawy

Objawy przewlekłego zapalenia zatok mogą być różnie odczuwane w zależności od tego, w jakim rodzaju zatoki toczy się proces zapalny. Człowiek ma osiem zatok przynosowych symetrycznie położonych po obu stronach nosa. Wyróżniamy zatoki sitowe, klinowe, szczękowe i czołowe.

Podstawowym objawem zapalenia zatok jest ból głowy i twarzy, najczęściej występuje on w postaci ostrej choroby, ale może być także odczuwalny w jej przewlekłej wersji, tyle, że jest wtedy zazwyczaj mniej gwałtowny. Ból, który jest związany ze zwiększającym się w zatokach ciśnieniem, może narastać się rano, gdy chory się schyla, podnosi coś ciężkiego czy kaszle.

Przy przewlekłym zapaleniu zatok sitowych, które częściej dotyczy dzieci niż dorosłych, może pojawić się obrzęk policzka i opuchlizna w okolicy oka, ból odczuwalny jest u nasady nosa i za oczami, a chory często skarży się na łzawienie. Objawy zapalenia zatok klinowych nie są charakterystyczne, a ból odczuwalny jest głównie w okolicy oczu i promieniuje aż do potylicy. Zazwyczaj w tym przypadku nie dochodzi do zatkania nosa. Przy zapaleniu zatok czołowych pacjent odczuwa ból na wysokości czoła, między oczami, czasem może on promieniować aż do czubka głowy. Dodatkowo odczuwalny jest ból podczas ucisku oczodołu. Przy zapaleniu zatoki szczękowej objawem jest obrzmienie policzka, uczucie ucisku i bólu w okolicach górnej szczęki. U pacjenta może być wyczuwalny także nieprzyjemny zapach z ust.

Chrząkanie to też objaw zapalenia zatok

Istnieje też kilka objawów wspólnych przy przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych. Charakterystyczne jest spływanie śluzowej wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Wydzielina może mieć charakter ropny, ale nie musi. Zazwyczaj po pewnym czasie wywołuje u pacjenta kaszel i uciążliwe chrząkanie. Przy przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych zdarza się, że u pacjenta pojawiają się gorączka lub stan podgorączkowy, bóle mięśniowe i ogólne złe samopoczucie i chroniczne zmęczenie. Objawy przewlekłego zapalenia zatok mogą być, więc bardzo uciążliwe i utrudniać normalne funkcjonowanie.

Objawy ważne dla laryngologa

Podczas badania laryngologicznego objawami, które zwrócą uwagę lekarza są: obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej jamy nosa, przekrwiona błona śluzowa gardła i wydzielina spływająca po ścianie gardła, obrzęk skóry w okolicy powiek i nasady nosa. W trakcie badań laboratoryjnych o zapaleniu zatok może świadczyć też podwyższona ilość leukocytów i podwyższone OB. Objawy widoczne podczas badania tomografem komputerowym lub badania endoskopowego, które mogą świadczyć o przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych to: polipy, zalegająca wydzielina śluzowa i obrzęk błony śluzowej, przerost małżowin nosowych, anomalie w budowie anatomicznej nosogardła, np. krzywa przegroda nosowa.

Nie lekceważ objawów zatkanych zatok

Objawy przewlekłego zapalenia zatok są sygnałem, że konieczna jest pomoc lekarza laryngologa, bo pacjent nie poradzi sobie sam z dolegliwościami. Pamiętajmy, że nieleczone przez wiele lat zatkane zatoki mogą prowadzić do licznych powikłań. U chorego może rozwinąć się ropień lub ropowica oczodołu, zapalenie powiek, zapalenia nerwu wzrokowego, ropień zewnątrzoponowy i wewnątrzoponowy, zapalenie opon mózgowych, zakrzep zatoki jamistej i zatoki strzałkowej górnej. Przewlekłe zapalenie zatok może prowadzić także do stanu zapalnego ucha wewnętrznego i w efekcie utraty słuchu.