Leczenie próchnicy zazwyczaj oznacza borowanie, czyli wiercenie w zębie. Szczególnie zaniedbana próchnica zęba wymaga zatrucia i leczenia kanałowego. Dlatego zamiast pytać, jak leczyć próchnicę, lepiej jest próchnicy zęba unikać. Szczególnym rodzajem próchnicy zęba jest próchnica zębów mlecznych - wyjątkowo agresywna i zjadliwa.
Próchnica zęba - czym jest?
Próchnica zęba jest chorobą o podłożu bakteryjnym. Próchnicę na zębach wywołują głównie bakterie Streptococcus mutans, należące do paciorkowców hemolizujących. Rzadziej próchnica zęba jest efektem działalności bakterii S. salivarius, S. mitis, S. sanguinisoraz Enterococcus faecalis.
Bakterie te rozkładają cukry i produkują kwasy organiczne. Powstające w ten sposób kwaśne środowisko (odczyn pH poniżej 5,5) sprzyja demineralizacji szkliwa. Bakterie wywołujące próchnicę zęba stanowią istotny składnik żółtawego nalotu pokrywającego szczelnie szkliwo, zwanego płytką nazębną. Nalot ten, będący konsekwencją nie mycia zębów, przykleja się do szkliwa prowadząc do jego zniszczenia. Płytka nazębna jest też powodem chorób dziąseł.
Zobacz: Chcesz uniknąć próchnicy - myj zęby
Próchnica - objawy
W momencie gdy bakterie zaczynają niszczyć szkliwo, na powierzchni zębów pojawiają się ciemne plamki. Szkliwo traci też swoją gładkość. Jeśli proces ten nie zostanie zahamowany w gabinecie dentystycznym, próchnica zęba atakuje zębinę, doprowadzając do powstania ubytku próchniczego. Jeśli leczenie próchnicy nadal nie zostaje wdrożone, bakterie dostają się do miazgi. Wówczas pojawia się silny ból. Niestety – w tej sytuacji ból towarzyszyć nam będzie w również w gabinecie stomatologicznym, nieleczona próchnica doprowadzi bowiem do konieczności leczenia kanałowego.
Próchnica zęba - co jej sprzyja?
Aby bakterie wywołujące próchnicę zęba mogły przystąpić do rozkładu cukrów, wcześniej pożywka ta musi im zostać dostarczona. Dlatego właśnie największym sprzymierzeńcem próchnicy zęba są słodycze, słodzone napoje, a nawet soki naturalne bogate w cukry proste. W szczególności na rozwój próchnicy zęba wpływają cukry sztuczne, służące do słodzenia żywności.
Zobacz: Szczoteczki do zębów - dla dzieci i dorosłych
Próchnica zęba – które cukry najgorsze?
Próchnicy zęba w największym stopniu sprzyja sacharoza, która jest składnikiem cukru spożywczego. Szkodliwa w tej materii jest też fruktoza oraz glukoza. Natomiast znacznie mniejszy wpływ na rozwój próchnicy zęba ma sacharoza. Co ważne – i tym często chwalą się producenci tego typu preparatów – próchnicy zęba nie wywołują słodziki.
Leczenie próchnicy – remineralizacja
Dopóki bakterie wywołujące próchnicę zęba zajęte są jedynie niszczeniem szkliwa, możliwe jest jeszcze leczenie próchnicy w sposób niemal bezinwazyjny, bez konieczności borowania. Jedną z metod leczenia próchnicy w jej wczesnym stadium jest remineralizacja. To prosty zabieg, który przeprowadza się w gabinecie stomatologicznym. Polega na oczyszczeniu wierzchniej warstwy zęba i nałożeniu na jego powierzchnię preparatu fluorowego.
Zobacz: Jak prawidłowo myć zęby?
Leczenie próchnicy - borowanie
Leczenie próchnicy polega na usunięciu uszkodzonych tkanek zęba i wstawieniu w to miejsce wypełnienia. Proces, którym eufemistycznie nazywamy usunięciem tkanek, to oczywiście znane każdemu borowanie – zabieg, który mało kto znosi z uśmiechem na twarzy, mimo coraz doskonalszych sposobów znieczulania.
Kanałowe leczenie próchnicy
Kanałowe leczenie próchnicy jest niezbędne, gdy bakterie dostaną się do miazgi. Konieczne jest wówczas oczyszczenie kanałów. Jest to zabieg ingerujący tak głęboko, że jego przeprowadzenie nie jest możliwe bez wcześniejszego zatrucia zęba. Leczenie kanałowe nie powinno już wobec tego boleć. Natomiast ząb, zanim zostanie całkowicie uśmiercony wskutek działania trucizny, może boleć kilka dni i to bardzo, o czym wiele osób przekonuje się po ustaniu działania środków znieczulających. Bardzo bolesne, mimo znieczulenia, może też być dotarcie wiertłem w rejon kanału zębowego.
Po wybraniu chorej miazgi, kanał wypełnia się specjalną zastygającą pastą, a następnie odkryty ząb łatany jest wypełnieniem. Niestety, po takim zabiegu martwy ząb jest podatny na złamania, a wokół niego z łatwością mogą się rozwijać stany zapalne.
Czytaj też: Nadwrażliwość zębów - jak walczyć́ z tą dolegliwością̨?
Próchnica u dwulatka. Próchnica zębów mlecznych
Słaba mineralizacja szkliwa sprawia, że próchnica zębów mlecznych u dzieci przebiega wyjątkowo szybko. Cały proces powstawania próchnicy u dwulatka czy 3-latka przypomina co do zasady mechanizm tworzenia się próchnicy w zębie osoby dorosłej, jednak bardzo szybko w przypadku mleczaków dochodzi do zajęcia przez bakterie zębiny oraz miazgi. U maluchów próchnica zębów mlecznych jest niemal powszechna.
Wpływ na nią ma już dieta matki w okresie płodowym. Później dochodzą do tego zaniedbania w higienie, a także zjawiska takie, jak próchnica butelkowa, które dotyczy dzieci zasypiających ze smoczkiem, przy butelce. Próchnicy sprzyja też samodzielne popijanie soków, słodzonego mleka itd. Dzieci są również podatne na przenoszenie bakterii z ust matki. Badania wykazują, że próchnica zębów mlecznych jest problemem dotykającym większość dzieci. Próchnica u 3-latka to schorzenie, z którym mają do czynienia rodzice niemal 65 procent dzieci w tym wieku.
Sprawdź: Domowe sposoby na afty (pleśniawki) - jak się pozbyć u dzieci?