Co na ból zęba? Tabletki, czosnek, olejek goździkowy

Ból zęba może pojawić się w wyniku procesu chorobotwórczego który lokalizuje się w koronie zęba, przyszyjkowo lub powstającego od korzenia. Ból może wystąpić też po leczeniu kanałowym. W dużej większości są to procesy próchniocowe, choć nie zawsze. W czasie oczekiwania na wizytę lekarską pacjenci poszukują sposobów na to, by zmniejszyć ból zęba. 

Jakie są najczęstsze przyczyny bólu zęba? 

Przyczyn dolegliwości stomatologicznych może być bardzo wiele. Najczęstszymi są te wywołane przez procesy próchnicowe. Mówiąc najprościej są to nieleczone ubytki. Powstają w wyniku zaniedbań higienicznych, jako następstwo uszkodzenia szkliwa np. w wyniku działania kwasu żołądkowego przy refluksie. Bywa, że rozwijają się od korzenia. 

• Najczęstszą przyczyną bólu są ubytki próchnicowe, w przebiegu których proces destrukcji tkanek zęba zbliża się do zębiny, albo też obejmuje miazgę zęba. 

• Cześć ubytków nie jest zależnych od próchnicy. Są to np. ubytki przyszyjkowe, które mogą powstawać w następstwie zbyt intensywnego szczotkowania. Utrata szkliwa powoduje silną tkliwość i ból. 

• Bol w obrębie jamy ustnej może pochodzić także od schorzeń periodontologicznych, czyli wszystkich zależnych od chorób dziąseł. 

• W końcu przyczyną bólu może być tak zwany układ stomatognatyczny, czyli struktura obejmująca narządy i tkanki związane z funkcją żucia takie jak np. stawy skroniowo-żuchwowe. 

• Pacjenci bardzo często skarżą się też na ból zęba po zabiegach – po leczeniu kanałowym, po zastosowaniu wypełnienia (założenia plomby). 

• Przykre dolegliwości bólowe mogą rozwijać się u niektórych pacjentów po zabiegach higienicznych takich ja usuwanie kamienia nazębnego czy po piaskowaniu zębów. 

• Zmiany ciśnienia atmosferycznego, takie jak występujące np. podczas latania samolotem, mogą wpływać na zęby z próchnicą lub nieszczelnymi wypełnieniami, powodując ból. 

Jak boli ząb – jakie daje objawy? 

Proces próchnicowy zaczyna się od demineralizacji szkliwa, najtwardszej zewnętrznej warstwy zęba. Bakterie produkują kwasy z cukrów obecnych w jamie ustnej, które rozpuszczają minerały w szkliwie. Jeśli próchnica nie zostanie wcześnie wykryta i zatrzymana, rozprzestrzenia się przez szkliwo i dociera do zębiny. 

Dalej proces chorobotwórczy może rozwijać się w kierunku miazgi zęba, która jest bogato unerwiona i unaczyniona. Bakterie i toksyny wnikające do miazgi powodują, że rozwija się zapalenie. Miazga, będąca żywą tkanką wewnątrz zęba, reaguje na obecność bakterii i ich toksyn. Wraz ze stanem zapalnym zwiększeniu ulega ciśnienie wewnątrz zęba. To podwyższone ciśnienie jest odczuwane jako pulsujący, intensywny ból. 

Charakterystycznym dla bólu zęba jest właśnie to, że jest to ból pulsujący o zmiennym nasileniu. Ważny jest też tzw. objaw bębenkowy. Delikatne uderzenie w koronę zęba np. łyżeczką do herbaty wywołuje ból – wtedy mówimy właśnie, że objaw ten jest pozytywny. Dowodzi on, że wewnątrz żywego zęba toczy się proces zapalny. Taka reakcja sugeruje obecność zapalenia w miazdze lub w tkankach okołowierzchołkowych. 

Które leki pomogą na ból zęba i dlaczego? 

Leczenie bólu zęba należy zawsze traktować jako działanie doraźne, tymczasowe, uwalniające od dolegliwości do czasu wizyty w gabinecie stomatologicznym. 

Silny ból zęba należy próbować leczyć lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Oprócz ibuprofenu, do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) należą również leki substancje jak naproksen czy diklofenak. Ich podanie może uwolnić od dolegliwości powodowanych stanem zapalnym wokół zęba lub dziąsła. 

Mogą pomóc leki przeciwbólowe miejscowe – żele, płyny lub spraye zawierające substancje znieczulające, takie jak lidokaina lub benzokaina. Stosuje się je bezpośrednio w miejscu bólu. Lek taki działa krótkotrwale.  

Pod postacią kropli dostępny jest także w aptekach naturalny lek roślinny, który służy do tymczasowego złagodzenia bólu zęba. Jego główną substancją czynną jest olejek eteryczny goździkowy (Caryophylli floris aetheroleum), który jest znany ze swoich właściwości przeciwbólowych i antyseptycznych. 

Co zastosować na ból zęba u dziecka? 

Najlepiej skonsultować się z pediatrą, aby wybrać odpowiedni lek przeciwbólowy dostosowany do wieku i wagi dziecka. Zazwyczaj stosuje się paracetamol lub ibuprofen, które są bezpieczne dla dzieci w odpowiednich dawkach. Dostępne są w postaci syropu. 

Podanie każdego innego leku z grupy NLPZ powinno być każdorazowo konsultowane z lekarzem pediatrą. 

Ból zęba po leczeniu kanałowym i zabiegach u dentysty 

Po leczeniu kanałowym mogą występować dolegliwości bólowe, ale nie powinny utrzymywać się dłużej niż dwa tygodnie. Powodowane są zakażeniem pozabiegowym, niedokładnym wyczyszczeniem kanałów korzeniowych. Po zabiegu ząb może być wrażliwy lub bolesny przez kilka dni. W takim przypadku zaleca się unikanie gryzienia tą stroną, na której była przeprowadzona interwencja. Pozwoli to zmniejszyć ból i ograniczy ryzyko wystąpienia powikłań. 

Jest grupa pacjentów, która skarży się na ból powstający po założeniu plomby. Może mieć różne przyczyny, takie jak niedokładne oczyszczenie zęba przed zabiegiem, nadwrażliwość na użyty materiał czy nieprawidłowe dopasowanie wypełnienia. 

Walka z dolegliwościami bólowymi obejmuje stosowanie leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych. Łagodzą stan zapalny i obrzęk w przypadku tkanek miękkich. 

Jakie są inne domowe sposoby na ból zęba? 

Oprócz działania farmakologicznego można wypróbować domowe sposoby. 

• Przepłukiwanie jamy ustnej roztworem soli fizjologicznej. Może pomóc w łagodzeniu bólu oraz redukcji stanu zapalnego wokół zęba. 

• Lód lub chłodny kompres aplikowany na policzku w okolicach bólu może pomóc w zmniejszeniu obrzęku, a także tymczasowo złagodzić ból poprzez zmniejszenie przewodzenia bodźców nerwowych. Silnie schłodzony przedmiot przed kontaktem ze skórą powinien zostać owinięty ściereczką lub gazą. 

• Czosnek ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwbólowe. Można spróbować przyłożyć lekko rozgnieciony ząbek czosnku bezpośrednio na ząb, aby złagodzić ból. 

• Szałwia ma właściwości antyseptyczne i przeciwbólowe. Napar z szałwii można stosować do płukania ust lub do picia w celu łagodzenia bólu zęba. 

• Niektóre osoby mogą odczuwać ulgę poprzez stosowanie ciepłego kompresu na policzku w okolicy bolesnego zęba, co pomaga w rozluźnieniu mięśni i zmniejszeniu napięcia. 

• Płyny do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną mogą być stosowane w celu łagodzenia bólu zęba i leczenia stanów zapalnych w jamie ustnej. Chlorheksydyna ma właściwości przeciwbakteryjne i może pomóc w zmniejszeniu liczby bakterii w jamie ustnej, co może przyczynić się do zmniejszenia stanu zapalnego i bólu. 

Bibliografia: 

• Jańczuk Z., Kamczarek U., Lipski M., Stomatologia zachowawcza z endodoncją, Warszawa 2014. 

• Krupiński J., Metody i zasady leczenia endodontycznego. Leczenie endodontyczne na jednej wizycie (cz. I.), Poradnik Stomatologiczny Nr 5/2002. 

• AF, Sprawdzone domowe metody na nagły ból zęba, https://dentonet.pl/najlepsze-domowe-metody-na-bol-zeba/.