Zapalenie płuc kojarzy się głównie z wysoką gorączką, silnym kaszlem oraz uczuciem duszności. Jednak czy można mieć zapalenie płuc bez objawów? Okazuje się, że tak i że taka „cicha” infekcja bywa wyjątkowo niebezpieczna. Chory długo nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu, a tym samym nie podejmuje leczenia. Aby uniknąć takiej sytuacji, zapoznaj się z naszym artykułem.
Czym jest bezobjawowe zapalenie płuc?
Bezobjawowe zapalenie płuc, jeśli chodzi o etiologię, nie różni się niczym od „klasycznego”.
● Infekcja rozpoczyna się od osadzenia patogenów chorobowych w miąższu płuc. Krążące w nim makrofagi atakują drobnoustroje, a ponieważ zwiększa się przepuszczalność naczyń oplatających pęcherzyki płucne, zaczyna się w nich gromadzić treść ropna.
● Prowadzi to do zaburzeń w dostarczaniu tlenu do organizmu (u zdrowych osób w całości wypełniają się powietrzem w celu wymiany gazowej).
● Pojawia się kaszel, który ma na celu ich oczyszczenie.
● W wyniku pobudzenia układu odpornościowego chory odczuwa wzrost temperatury i osłabienie. Symptomy są na tyle wyraźne, że łatwo połączyć je z chorobą i pójść do lekarza.
Jak to się dzieje, że zapalenie płuc może być bezobjawowe? W pewnych sytuacjach organizm nie podejmuje walki albo reaguje bardzo słabo. Z tego powodu, mimo że patogeny rozmnażają się w tkance płucnej, nie występują wyżej wspomniane objawy.
Zapalenie płuc bezobjawowe: przyczyny
Z czego wynika taki rozwój choroby? Słaba reakcja układu odpornościowego może się wiązać się z zakażeniem łagodnymi szczepami wirusów bądź bakterii. Według różnych badań zakażenie bakterią Mycoplasma pneumoniae odpowiada potencjalnie za ok. 30% przypadków choroby nabytej poza szpitalem, przy czym nawet połowa z nich może przebiegać bezobjawowo (Waites i wsp., 2004).
Jednak również bardziej zjadliwe patogeny mogą nie powodować wyraźnych symptomów klinicznych. Jak podaje pulmonolog Jan Kuś, „w 90% przypadków (zakażenie bakterią Chlamydophila pneumoniae) ma przebieg bezobjawowy lub z łagodnymi objawami zapalenia gardła i krtani” (Kuś i wsp., 2021). Nawet tak niebezpieczna bakteria jak Legionella pneumophila u ok. 10% chorych wywołuje zapalenie bezobjawowe płuc (Doboszyńska, 2009). Wśród wirusów szczególnie niebezpieczny okazał się SARS-CoV-2, który także wywoływał bezobjawowe zapalenie płuc (COVID).
● Z jednej strony może to wynikać z tego, że układ odpornościowy tak szybko radzi sobie z zagrożeniem, że nie rozwijają się typowe objawy.
● Z drugiej strony objawy mogą w ogóle nie wystąpić bądź pojawić się z dużym opóźnieniem, jeśli układ immunologiczny nie jest w pełni rozwinięty albo działa nieprawidłowo. Właśnie dlatego na tę infekcję szczególnie narażone są osoby starsze i z osłabioną odpornością (np. w immunosupresji, przy zaawansowanej cukrzycy, HIV, po przeszczepach) oraz dzieci.
Warto wspomnieć, że na kondycję organizmu, a co za tym idzie – przebieg choroby, wpływa styl życia (dieta, higiena snu, stopień aktywności fizycznej, palenie papierosów itd.). Reakcję zapalną albo nasilenie objawów tłumią też pewne choroby (np. nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca) oraz niektóre leki (szczególnie sterydy i inne leki immunosupresyjne).
Jak przebiega bezobjawowe zapalenie płuc?
Brak wystarczającej, choć koniecznej reakcji organizmu nie świadczy o łagodnym rozwoju infekcji. Bezobjawowe zapalenie płuc także skutkuje powolnym, ale systematycznym uszkodzeniem tkanki płucnej. Z czasem w opłucnej zaczyna gromadzić się płyn, który ulega zakażeniu. Głębokie oddychanie wywołuje silny ból w klatce, ponieważ podrażnia silnie unerwioną opłucną, a jednocześnie patogeny przedostające się do krwioobiegu roznoszą stan zapalny po całym organizmie.
Niestety, mimo powagi rozwijającej się infekcji i coraz większego zagrożenia dla zdrowia bywa, że wciąż nie pojawiają się charakterystyczne objawy, takie jak gorączka, ból mięśni i stawów itp. Chory w dalszym ciągu może odczuwać tylko dolegliwości związane z coraz mniejszym dostarczaniem tlenu do tkanek.
Jak rozpoznać bezobjawowe zapalenie płuc?
Po czym poznać bezobjawowe zapalenie płuc? Rozpoznanie bywa bardzo trudne, ponieważ nie skupia się na oddziaływaniu na organizm cytokin przeciwzapalnych, które „włączają” ból i gorączkę, a na trudnościach z dostarczaniem tlenu do mięśni i mózgu. Przejawami tego mogą być stałe lub powracające:
● Uczucie osłabienia albo poty po lekkim wysiłku bądź wejściu po schodach,
● Pogorszenie zdolności intelektualnych,
● Apatia i obniżenie nastroju,
● Bóle mięśni,
● Lekki, przewlekły kaszel.
Lepiej więc nie lekceważyć tych symptomów i udać się do lekarza. Ostateczną diagnozę może postawić jedynie specjalista na podstawie badania fizykalnego (osłuchanie płuc) oraz wyników badań obrazowych (RTG lub tomografii komputerowej klatki piersiowej). Czasem konieczne okazują się dalsze badania – morfologia i testy na przeciwciała (IgM, IgG lub PCR).
Jak długo może trwać bezobjawowe zapalenie płuc?
Czas trwania bezobjawowej formy zapalenia płuc jest trudny do jednoznacznego określenia. W niektórych przypadkach organizm zwalcza infekcję w ciągu kilku dni czy tygodni. U innych osób proces chorobowy może ciągnąć się miesiącami, zwłaszcza jeśli nie zostanie w porę wdrożone leczenie. Właśnie dlatego w razie jakichkolwiek wątpliwości – nawet przy braku klasycznych objawów – warto skonsultować się z lekarzem i wykonać podstawowe badania.
Bezobjawowe zapalenie płuc: leczenie
Leczenie tego typu zapalenia płuc zależy od przyczyny (bakteryjna, wirusowa czy grzybicza) oraz od stopnia zaawansowania zmian zapalnych w tkance płucnej. W przypadku infekcji bakteryjnych najczęściej stosuje się antybiotyki, a przy wirusach – leczenie objawowe (m.in. preparaty na gorączkę i łagodzenie dyskomfortu oddechowego).
Bezobjawowe zapalenie płuc: leczenie domowe
Leczenie domowe powinno stanowić tylko uzupełnienie terapii, którą zaleci lekarz. Istotną rolę odgrywa odpoczynek i utrzymanie odpowiedniego nawodnienia. Warto również wzmocnić odporność, przyjmując różne witaminy i suplementy. Jeśli pojawiły się charakterystyczne symptomy zapalenia płuc, pomocne będą odpowiednio dobrane preparaty na kaszel oraz:
● Herbaty z miodem, imbirem lub siemieniem lnianym,
● Napary z ziołami powlekającymi śluzówkę gardła (kwiat ślazu, korzeń prawoślazu, liść podbiału i inne).
Bezobjawowe zapalenie płuc: leczenie szpitalne
Konieczność leczenia szpitalnego i stałej kontroli parametrów oddechowych przy bezobjawowym zapaleniu płuc zachodzi u osób z chorobami współistniejącymi lub w bardzo zaawansowanym stadium.
Bezobjawowe zapalenie płuc: powikłania
W najlepszym przypadku nieleczona infekcja płuc kończy się stałymi uszkodzeniami (ropień lub zwłóknienie), które objawiają się narastającą dusznością lub podatnością na kolejne zakażenia. W gorszym prowadzi do rozwoju:
● Zapalenia, obrzęku lub ropniaka opłucnej,
● Niewydolności nerek lub wątroby,
● Zapalenia wsierdzia, mięśnia sercowego lub opon mózgowo-rdzeniowych,
● Sepsy.
Bez względu na przebieg kliniczny zapalenia płuc, mniej więcej 6 tygodni po przechorowaniu należy zgłosić się na kontrolę. Ponadto należy cały czas dbać o zdrowie i higieniczny tryb życia – wykonywać ćwiczenia oddechowe, dbać o nawodnienie i odpowiednią ilość snu, wprowadzić dietę składającą się ze świeżych warzyw i owoców oraz unikać sytuacji sprzyjających ponownemu zakażeniu.
Czy bezobjawowe zapalenie płuc jest zaraźliwe?
W przypadku wirusów i bakterii przenoszących się drogą kropelkową można zarażać innych, nawet jeśli nie ma się klasycznych objawów. Dlatego tak ważne są podstawowe zasady higieny oraz zachowanie dystansu w przypadku podejrzenia infekcji.
Jak wygląda bezobjawowe zapalenie płuc? Podsumowanie
Czy można mieć zapalenie płuc i nie kaszleć, a nawet czuć się zdrowo? Niestety, ale tak. Z pominięciem przypadków, w których bardzo silny organizm bezobjawowo zwalcza infekcję, zazwyczaj stan ten wynika ze słabej kondycji układu odpornościowego. To bardzo niebezpieczne, bo zakażenie nabiera na sile. Dlatego należy dbać o zdrowy tryb życia oraz iść do lekarza, nawet jeśli jedynym niepokojącym symptomem są powracające duszności.
Źródła
1. Waites K. B., Talkington D. F., Mycoplasma pneumoniae and Its Role as a Human Pathogen, 2004. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC523564/. [dostęp: 10.02.2025]
2. Kuś J., Przybyłowski T., Zapalenie płuc, 2021. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.11.13.2. [dostęp: 10.02.2025]
3. Doboszyńska A., Atypowe zapalenia płuc, 2009. https://podyplomie.pl/medycyna/27048,atypowe-zapalenia-pluc. [dostęp: 10.02.2025]
4. Mejza F., Bulanda M., Zapalenie płuc, 2022. https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/65040,zapalenie-pluc. [dostęp: 10.02.2025]
5. Stankewicz H. A., Stamm D. R., Atypical Bacterial Pneumonia, 2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532239/. [dostęp: 10.02.2025]
Podziel się artykułem ze znajomymi
