Zapalenie dziąseł : jak się objawia i ile trwa? Leki i domowe sposoby 

Zapalenie dziąseł to jedna z najczęstszych chorób jamy ustnej, która nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań. Schorzenie to dotyka nawet 95% populacji osób dorosłych i wymaga odpowiedniego podejścia terapeutycznego. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i wdrożenie właściwego leczenia.

Przyczyny zapalenia dziąseł

Od czego najczęściej rozpoczyna się zapalenie dziąseł? Główną przyczyną jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, prowadząca do gromadzenia się płytki bakteryjnej.

Nieprawidłowa higiena jamy ustnej i brak regularnego szczotkowania zębów to główne przyczyny rozwoju stanu zapalnego, który objawia się między innymi bólem dziąseł i ich krwawieniem.

Rozwojowi choroby sprzyja również kamień nazębny, nieprawidłowo wykonywane wypełnienia, czy źle dopasowane korony protetyczne. Przewlekłe zapalenie dziąseł może być też związane z ogólnymi schorzeniami organizmu, takimi jak cukrzyca czy zaburzenia hormonalne.

Szczególną grupę stanowią kobiety w ciąży. Zapalenie dziąseł w ciąży dotyka nawet 100% przyszłych matek, co związane jest ze zmianami hormonalnymi. Pojawia się zwykle w drugim trymestrze i może utrzymywać się do końca ciąży. Ciążowe zapalenie dziąseł wymaga szczególnej uwagi, ponieważ nieleczone może prowadzić do powikłań.

Objawy zapalenia dziąseł

Jak wygląda zapalenie dziąseł? Pierwszym i najważniejszym objawem jest krwawienie podczas szczotkowania zębów lub w trakcie badania stomatologicznego. Dziąsła stają się zaczerwienione, obrzęknięte i wrażliwe na dotyk. Co istotne, u palaczy ten objaw może być słabiej widoczny ze względu na zwężenie naczyń krwionośnych pod wpływem nikotyny.

Drugim charakterystycznym objawem jest zmiana wyglądu dziąseł. Stają się one zaczerwienione, obrzęknięte i błyszczące. Ich kolor zmienia się z jasnoróżowego na intensywnie czerwony, a w przypadkach przewlekłego zapalenia dziąseł może przybierać sinawą barwę. Brzeg dziąsła staje się zaokrąglony i przestaje ściśle przylegać do powierzchni zęba.

Ropne zapalenie dziąseł charakteryzuje się dodatkowo obecnością wysięku ropnego, silnym bólem i możliwym powiększeniem okolicznych węzłów chłonnych. W przypadku wrzodziejącego zapalenia dziąseł pojawiają się bolesne owrzodzenia, a pacjenci często skarżą się na metaliczny posmak w ustach.

Zapaleniu często towarzyszy nieprzyjemny zapach z ust (halitoza), który jest wynikiem aktywności bakterii. Pacjenci mogą również odczuwać dyskomfort podczas jedzenia, szczególnie pokarmów gorących, zimnych lub kwaśnych. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do rozpulchnienia dziąseł i zwiększonej ruchomości zębów.

U osób z aparatem ortodontycznym zapalenie dziąseł może objawiać się szczególnie intensywnym krwawieniem i przerostem tkanki dziąsłowej. Z kolei zapalenie dziąseł w ciąży często charakteryzuje się znacznym obrzękiem i tendencją do krwawienia nawet przy delikatnym dotyku.

Ile trwa zapalenie dziąseł?

Czas trwania schorzenia zależy od kilku istotnych czynników, w tym przyczyny zapalenia, stopnia jego zaawansowania oraz zastosowanego leczenia.

Jak długo trwa zapalenie dziąseł? W przypadku łagodnego zapalenia wywołanego płytką nazębną, przy odpowiednim leczeniu pierwsze rezultaty widoczne są już po 3-4 dniach. Pełne ustąpienie stanu zapalnego następuje zwykle po 2-3 tygodniach właściwej terapii.

W przypadku przewlekłego zapalenia dziąseł okres leczenia może wydłużyć się do kilku miesięcy. Nawracające zapalenie dziąseł wymaga szczegółowej diagnostyki i może świadczyć o obecności innych schorzeń ogólnoustrojowych. Z kolei ropne leczone antybiotykiem ustępuje zwykle po 7-10 dniach, jednak konieczna jest dalsza kontrola stomatologiczna.

Zapalenie dziąseł w ciąży może utrzymywać się przez jej cały okres, ze względu na zmiany hormonalne.

Z kolei wirusowe zapalenie dziąseł u dziecka trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni.

Warto pamiętać, że długotrwały, nieleczony odpowiednio stan zapalny, może prowadzić do poważniejszych problemów, w tym paradontozy. Dlatego tak istotne jest szybkie rozpoczęcie leczenia i systematyczne kontrole stomatologiczne.

Diagnostyka zapalenia dziąseł

Jak wygląda zapalenie dziąseł w badaniu stomatologicznym? Lekarz ocenia stan dziąseł, sprawdzając ich kolor, strukturę i krwawienie podczas zgłębnikowania kieszonek przyzębnych.

Ostre zapalenie dziąseł charakteryzuje się wyraźnym zaczerwienieniem i obrzękiem, podczas gdy bakteryjne zapalenie dziąseł może objawiać się obecnością nalotu lub ropy.

Leczenie zapalenia dziąseł - antybiotyk, maść i inne metody

Jak leczyć zapalenie dziąseł? Podstawą jest profesjonalne oczyszczenie zębów z kamienia i płytki nazębnej przez stomatologa.

W cięższych przypadkach konieczna może być antybiotykoterapia. Antybiotyk na zapalenie dziąseł przepisywany jest szczególnie przy ropnym zapaleniu lub gdy stan zapalny nie ustępuje po standardowym leczeniu.

Ważnym elementem terapii miejscowej jest stosowanie odpowiednich preparatów w formie żelu lub maści. Najlepsza maść na zapalenie dziąseł to taka, która zawiera substancje o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i antyseptycznym. Żel na zapalenie dziąseł aplikuje się bezpośrednio na zmienione chorobowo miejsca, co zapewnia szybsze działanie i lepszą skuteczność leczenia.

Należy pamiętać, że stosowanie maści i żeli powinno być poprzedzone dokładnym oczyszczeniem miejsca aplikacji. Preparaty te najlepiej nakładać po wieczornym szczotkowaniu zębów, aby substancja czynna mogła działać przez całą noc.

Leki na zapalenie dziąseł obejmują zarówno preparaty miejscowe, jak i ogólne. Na rynku dostępne są również leki bez recepty, które w swoim składzie mogą zawierać substancje przeciwzapalne i antyseptyczne, jednak przy poważniejszych objawach niezbędna jest konsultacja stomatologiczna.

Tabletki na zapalenie dziąseł powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza.

Domowe sposoby na zapalenie dziąseł

Jednym z domowych sposobów jest stosowanie szałwii. Płukanka z naparu szałwii działa przeciwzapalnie i antyseptycznie. Ulgę może przynieść również delikatne płukanie ust roztworem sody oczyszczonej. Pomaga ona przywrócić właściwe pH w jamie ustnej.

Rumianek na zapalenie dziąseł wykazuje działanie łagodzące i przeciwzapalne. Z kolei czosnek może być stosowany ze względu na swoje właściwości antybakteryjne, jednak należy używać go z umiarem. Pomocne są również płukanki z kory dębu czy naparu z nagietka.

Ważne jest jednak pamiętanie, że domowe sposoby na zapalenie dziąseł nie zastąpią profesjonalnego leczenia. Mogą one stanowić uzupełnienie terapii, ale w przypadku utrzymujących się objawów konieczna jest konsultacja stomatologiczna.

Co jeszcze można zrobić na zapalenie dziąseł w domu? Przede wszystkim dbać o właściwą higienę jamy ustnej i stosować odpowiednie preparaty zalecane przez stomatologa.

Kiedy nie wolno jeść przy zapaleniu dziąseł? W ostrych stanach zapalnych, szczególnie przy martwiczym zapaleniu dziąseł, należy unikać pokarmów twardych, kwaśnych i gorących. Dieta powinna być lekkostrawna i bogata w witaminy wspierające gojenie.

Jak zapobiegać zapaleniu dziąseł?

W temacie profilaktyki, kluczowa jest codzienna, dokładna higiena jamy ustnej. Istotne jest stosowanie odpowiedniej pasty na zapalenie dziąseł oraz regularne używanie nici dentystycznej. Płyn z dodatkiem substancji antyseptycznych może stanowić dodatkowe zabezpieczenie.

Profesjonalne usuwanie kamienia nazębnego połączone z codziennym płukaniem ust odpowiednimi preparatami stanowi podstawę skutecznej terapii i profilaktyki chorób dziąseł.

Czy zapalenie dziąseł jest zaraźliwe? Samo zapalenie nie jest chorobą zakaźną, jednak bakterie odpowiedzialne za jego rozwój mogą przenosić się między osobami. Dlatego ważne jest używanie osobistych przyborów do higieny jamy ustnej.

Powikłania nieleczonego zapalenia dziąseł

Nieleczone zapalenie dziąseł może przekształcić się w poważniejsze zapalenie przyzębia, które prowadzi do nieodwracalnych zmian w tkankach otaczających ząb.

Przewlekłe zapalenie dziąseł zwiększa ryzyko chorób serca, cukrzycy i innych schorzeń ogólnoustrojowych. W skrajnych przypadkach może dojść do utraty zębów.

Nawracające zapalenie dziąseł może świadczyć o obecności głębszego problemu zdrowotnego i wymaga konsultacji specjalistycznej.

Bibliografia:

1. Bercy P., Tenenbaum H.: Choroby przyzębia - od diagnostyki do praktyki klinicznej, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2018, str. 45-98 (klasyfikacja i diagnostyka zapaleń dziąseł, metody leczenia)

1. Jańczuk Z., Banach J.: Periodontologia praktyczna, PZWL, Warszawa 2016, str. 123-167 (etiologia i patogeneza chorób przyzębia)

1. Górska R., Konopka T.: Periodontologia współczesna, Med Tour Press International, Warszawa 2017, str. 78-92 (zapalenia dziąseł w różnych grupach pacjentów)

1. Banach J., Ziętek M.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia, Volumed, Wrocław 2015, str. 156-189 (farmakoterapia zapaleń dziąseł)

1. Konopka T., Zawada Ł.: Zapalenia dziąseł u kobiet w ciąży – etiologia i leczenie. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018;3(2):54–62

1. Chomyszyn-Gajewska M.: Współczesna periodontologia w praktyce klinicznej, Med Tour Press International, Warszawa 2017, str. 234-267 (domowe metody leczenia zapaleń dziąseł)

1. Wiernicka-Menkiszak M., Kundzicz P.: Antybiotykoterapia w chorobach przyzębia. Magazyn Stomatologiczny 2019;29(6):42-48

1. Szymańska J., Szpak P.: Wpływ stanu jamy ustnej na ogólny stan zdrowia - przegląd piśmiennictwa. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2018;24(2):111-116

1. Pelc R., Masłowska A.: Profilaktyka chorób przyzębia w praktyce lekarza stomatologa. Nowa Stomatologia 2017;22(3):157-164

1. Kędzia A., Wierzbicka M.: Drobnoustroje występujące w zakażeniach jamy ustnej. Dental Forum 2018;46(1):83-91