Poranne mdłości, mimo że najczęściej kojarzone są z ciążą, mogą mieć różne przyczyny. Dlaczego u niektórych osób pojawiają się nudności o poranku? Jakie objawy mogą im towarzyszyć i jak sobie z nimi radzić?
Przyczyny porannych mdłości bez ciąży
Mimo, że poranne mdłości najczęściej kojarzą się z objawami wczesnej ciąży, ich przyczyna nierzadko leży gdzie indziej. Nudności pojawiające się po przebudzeniu mogą zwiastować dysfunkcje zdrowotne, m.in. choroby układu pokarmowego.
Ich powodem może być np.: niestrawność, nadwrażliwość pokarmowa, alergia, stany zapalne żołądka i jelit, refluks, zatrucie, problemy z wątrobą lub trzustką. Zdarza się również, że nieprzyjemne dolegliwości pojawiają się jako skutek uboczny stosowania leków – m.in. przeciwnowotworowych lub używek – alkoholu i papierosów.
Wielu pacjentów skarży się także na poranne mdłości ze stresu. Zdarza się to np. w wyniku nadmiaru obowiązków. Nudności o poranku niekiedy towarzyszą chorobom przewlekłym, np. mocznicy związanej z niewydolnością nerek. Inne przykłady to m.in.: choroba Addisona, czyli pierwotna niedoczynność kory nadnerczy, a także schorzenia tarczycy i przytarczyc, zaburzenia pracy wątroby, a nawet zawał serca.
Oprócz tego, przyczyną porannych mdłości mogą być choroby neurologiczne, np. migreny, problemy z błędnikiem lub zaburzenia funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
Poranne mdłości w ciąży
Oprócz konkretnych chorób, poranne mdłości występują bardzo często w ciąży. Szacuje się, że zmaga się z nimi 50% przyszłych mam. Przyczyną jest w tym wypadku trofoblast – błona płodowa wytwarzająca m.in. estradiol i gonadotropinę kosmówkową.
Poranne mdłości ciążowe, a także wymioty i zgaga pojawiają się, ponieważ hormony substancje te działają rozkurczowo na macicę, ale również na mięśnie przełyku i żołądka, co może prowadzić do trudności w utrzymaniu treści pokarmowej w odpowiednim miejscu.
Kiedy zaczynają się poranne mdłości u kobiet spodziewających się dziecka? Najczęściej w 5-7 tygodniu ciąży. Zwykle ustępują one z końcem pierwszego trzeciego trymestru, chociaż zdarza się, że utrzymują się znacznie dłużej, nawet do samego porodu.
Poranne mdłości u mężczyzn
O ile nudności i wymioty u kobiet, nie zawsze są oznaką choroby, u mężczyzn, przeważnie wskazują na nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Ich przyczyną mogą być wspomniane schorzenia układu pokarmowego, stres, problemy neurologiczne lub inne wymienione choroby przewlekłe. Objawy wynikają niekiedy ze stosowania określonych leków lub używek.
U niektórych pacjentów, mdłości po przebudzeniu wiążą się ze spożywaniem kawy na czczo. Wielu specjalistów uważa, że działa ona w tym wypadku drażniąco na błonę śluzową żołądka, co sprzyja pojawieniu się nudności, zgagi, a nawet wrzodów.
Poranne mdłości u mężczyzn, ale też u kobiet nie będących w ciąży, mogą pojawić się również po nadmiernym spożyciu alkoholu, zatruciu nikotyną albo w wyniku niewystarczającej ilości snu. Innym powodem bywa spożywanie niewystarczającej ilości płynów.
Poranne mdłości u dzieci
Poranne mdłości u dzieci, często mają podobne przyczyny jak u dorosłych. Mogą wynikać z infekcji, alergii i nietolerancji pokarmowych, zatruć, stresu, przewlekłych chorób metabolicznych, neurologicznych czy stosowanych leków. Oprócz tego, ich powodem bywają pasożyty układu pokarmowego, np. owsiki.
Inne przyczyny to nieregularne posiłki. Pomijanie kolacji może np. prowadzić do zwiększonego uczucia głodu oraz obniżenia poziomu cukru we krwi o poranku, co objawia się nudnościami.
Poranne mdłości u dziecka niekiedy występują w przebiegu infekcji ogólnoustrojowej – np. wirusowej lub zapalenia ucha środkowego. W drugim przypadku dochodzi czasami do zaburzeń pracy błędnika odpowiedzialnego za poczucie równowagi. Objawami, oprócz zawrotów głowy mogą być wtedy nudności.
Objawy towarzyszące porannym mdłościom
Symptomy towarzyszące nudnościom o poranku mogą różnić się w zależności od przyczyny ich występowania. O ile w ciąży często dochodzi również do zwracania treści pokarmowej, w innych przypadkach mogą pojawić się poranne mdłości bez wymiotów.
Do takiej sytuacji dochodzi m.in. w wyniku stosowania niektórych leków, używek czy ekspozycji na toksyny. Podobne objawy daje refluks żołądkowo-przełykowy, nietolerancje pokarmowe i odwodnienie.
W wyniku zatrucia, infekcji pokarmowej lub zespołu jelita drażliwego (IBS) mogą z kolei wystąpić poranne mdłości i biegunka. Pacjenci zgłaszają wtedy ogólne osłabienie i złe samopoczucie.
Przy problemach neurologicznych, np. migrenach, zaburzeniach pracy błędnika czy chorobach OUN, pojawiają się często poranne bóle i zawroty głowy oraz mdłości.
Stres i bezsenność mogą z kolei wywołać uczucie ścisku w żołądku lub złudzenie obecności ciała obcego w gardle. Chorzy skarżą się wtedy na poranne mdłości i brak apetytu.
Jak sobie radzić z porannymi mdłościami?
Sposoby na poranne mdłości powinny być dostosowane do ich przyczyny. Przy problemach z układem pokarmowym, oprócz leków przepisanych przez specjalistę, sprawdzą się np. lekkostrawne kolacje, zioła usprawniające trawienie – np. mięta i regularnie spożywane posiłki. Ważne jest także odpowiednie nawodnienie – minimum 2 litry wody dziennie, rozdzielone na małe porcje.
Należy natomiast unikać mocnej herbaty, kawy – zwłaszcza pitych na czczo. Zaleca się także rezygnację z używek – alkoholu i nikotyny, które nasilają dolegliwości.
Co na poranne mdłości wywołane stresem? Z pewnością warto zadbać o odpowiednią ilość snu – najlepiej 8 godzin. Niewskazane jest gwałtowne wstawanie. Przed wyjściem z łóżka można chwilę posiedzieć i zjeść lekką przekąskę. Pomocne bywają również wszelkie techniki relaksacyjne – ćwiczenia oddechowe, joga, słuchanie spokojnej muzyki. Niekiedy niezbędna może okazać się psychoterapia.
Przy problemach neurologicznych, sposobem na poranne mdłości, będzie przede wszystkim leczenie choroby podstawowej, która je wywołuje.
Sposoby na mdłości w ciąży
U kobiet spodziewających się dziecka, u których występują nudności z bardzo częstymi i uciążliwymi wymiotami, lekarze przepisują odpowiednie leki łagodzące dolegliwości. W pozostałych przypadkach pomocne mogą okazać się metody domowe.
Jak bezpiecznie radzić sobie z porannymi mdłościami w ciąży? Sprawdzą się tu m.in.:
- małe posiłki – częstsze jedzenie mniejszych, lekkostrawnych porcji może odciążyć żołądek, łagodząc nudności;
- odpowiednie nawodnienie – picie niegazowanej wody mineralnej należy rozdzielić na mniejsze porcje, dbając, aby dzienna ilość płynu wynosiła minimum 2 litry;
- imbir – ssanie plasterka imbiru lub wrzucenie go do szklanki wody może okazać się skutecznym sposobem na poranne mdłości w ciąży;
- unikanie intensywnych aromatów – zapachy czosnku, cebuli, kawy czy mocnych przypraw, mogą nasilać nudności. Warto unikać ich, zwłaszcza o poranku lub otwierać okno podczas stosowania;
- zapachy cytrusowe – aromaty cytryny, limonki lub pomarańczy łagodzą mdłości.
Bibliografia:
- A. Mokrowiecka, Poranne mdłości, zaleganie treści pokarmowej w żołądku, problemy zwypróżnianiem, Medycyna Praktyczna, 2013, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/88909,poranne-mdlosci-zaleganie-tresci-pokarmowej-w-zoladku-problemy-z-wyproznianiem [dostęp z 18.12.2024]
- J.R. Niebyl, Nudności i wymioty w czasie ciąży, The New England Journal of Medicine, 2010, 363:1544-50, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/013/033/original/20-26.pdf [dostęp z 18.12.2024]
- E. Gajda, A. Biskupek-Wanot, Stres i jego skutki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, 2020, str. 84-93, http://dlibra.bg.ajd.czest.pl:8080/Content/6229/8_Gajda_Biskupek-Wanot_Aktywnosc.pdf [dostęp z 18.12.2024]
- M. Wiercińska, Nudności i wymioty: co oznaczają, sposoby radzenia sobie, Medycyna Praktyczna, 2022, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/134362,nudnosci-i-wymioty [dostęp z 18.12.2024]
- P. Glibowski, A. Długołęcka, A. Grdeń, K. Toczek, Właściwości prozdrowotne imbiru, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna - Czasopisma Naukowe, 2017, str. 115 – 121, https://ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2017/Nr%202/Bromatologia%202_2017%20art%2004%20s%20115-121.pdf [dostęp z 18.12.2024]
Podziel się artykułem ze znajomymi
