Cukrzyca typu 2 jest jedną w najczęstszych i najpoważniejszych konsekwencji otyłości. Dlatego w jej profilaktyce, a także leczeniu, tak istotna jest dieta. Zobacz, jak rozpoznać pierwsze objawy cukrzycy typu 2 i jak leczyć chorobę. Sprawdź, co można jeść cierpiąc na cukrzycę, a które produkty są zabronione.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 stanowi najbardziej rozpowszechnioną odmianę tej choroby (około 80-90 procent przypadków). W Polsce choruje na nią blisko 3 miliony osób. Patogeneza cukrzycy typu 2 jest złożona. Za główny czynnik ryzyka uważana jest otyłość, której konsekwencją jest obniżona wrażliwość tkanek na insulinę.
Ponieważ hormon ten jest niezbędny w procesie metabolizmu węglowodanów, organizm usiłuje wyrównać straty wynikające z zaburzeń absorbcji insuliny, stymulując zwiększone jej wydzielanie przez komórki Beta trzustki. Mechanizm ten prowadzi jednak do przeciążenia owych komórek, a w konsekwencji do upośledzenia ich funkcji – z czasem ilość wytwarzanej insuliny zaczyna spadać. Efektem jest hiperglikemia, czyli podwyższony poziom glukozy we krwi.
Objawy cukrzycy typu 2
Choroba zazwyczaj rozwija się przez kilka a nawet kilkadziesiąt lat. Pierwsze objawy cukrzycy typu 2 z reguły występują w wieku dojrzałym lub podeszłym (co również odróżnia ją od cukrzycy typu 1, nazywanej młodzieńczą). Do typowych symptomów należą:
- poliuria, czyli wzmożone oddawanie moczu (powyżej 3 litrów dziennie),
- wzmożone pragnienie,
- wysuszenie skóry i błon śluzowych, uczucie suchości w ustach,
- wzmożony apetyt,
- utrata masy ciała mimo spożywania dużych ilości pożywienia,
- bóle i mrowienie nóg,
- pogorszenie widzenia, rozmazanie obrazu,
- apatia, rozdrażnienie, agresja, senność, uczucie zmęczenia,
- zaburzenia erekcji u mężczyzn,
- zwiększona podatność na infekcje pochwy u kobiet.
Leczenie cukrzycy typu 2
Leczenie cukrzycy typu 2 rzadko wymaga zastosowania uciążliwej insulinoterapii, która jest podstawą leczenia cukrzycy typu 1. Zamiast tego wykorzystywane są rozliczne środki farmakologiczne, przy wsparciu elementów szeroko zakrojonej profilaktyki, takich jak właściwa dieta cukrzycowa, zmiana stylu życia z siedzącego na aktywny oraz związana z powyższym redukcja masy ciała. Jeżeli chodzi o farmakologię, wyróżniamy:
- leki nowej generacji, w tym:
- leki inkretynowe - syntetyczne hormony pobudzające organizm do produkcji insuliny tuż po posiłku, jednocześnie hamują one wytwarzanie glukozy,
- flozyny – środki blokujące białka odpowiedzialne za wchłanianie glukozy przez nerki, ułatwiające wydalanie cukru wraz z moczem;
- leki starszej generacji, w tym:
- metformina – środek zwiększający wrażliwość tkanek na insulinę oraz blokujący produkcję glukozy,
- sulfonylomocznik –środek zwiększający wytwarzanie insuliny w trzustce a także blokujący produkcję glukozy.
Dieta w cukrzycy typu 2
Cukrzyca typu 2 wymaga stosowania precyzyjnie skomponowanej diety. Zalecenia w tej materii zostały klarownie zdefiniowane przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Kluczowe jest założenie, że węglowodany stanowić powinny 45 procent energii, którą każdego dnia osoba chora przyjmuje w postaci pokarmu.
Możliwe jest zwiększenie tego udziału nawet do 60 procent, ale wyłącznie w sytuacji, gdy pacjent czynnie uprawia sport lub ma bardzo wymagającą fizycznie pracę, a także wtedy, gdy źródłem węglowodanów są produkty zawierające dużo błonnika, o niskim indeksie glikemicznym. Pozostałymi źródłami energii, jeśli chodzi o dietę przy cukrzycy typu 2, powinny być tłuszcze (30-35 procent) oraz białka (15-20 procent). Wbrew potocznym sądom, dieta cukrzycowa może zawierać więc węglowodany, istotna jednak jest ich ilość a także źródło.
Jadłospis dla osób chorych na cukrzycę typu 2
Produkty wchodzące w skład jadłospisu dla pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2, bynajmniej nie muszą być nudne, mdłe i niesmaczne. Podstawę menu stanowią:
- pieczywo żytnie i razowe;
- różne rodzaje kasz, w tym gryczana, jaglana, pęczak;
- inne produkty zbożowe, w tym płatki owsiane czy brązowy ryż;
- chude mięso i wędliny oraz ryby, w tym między innymi: kurczak, indyk, cielęcina, szynka drobiowa, szczupak, dorsz;
- chude mleko, chude sery;
- większość warzyw, w tym: pomidory, sałata, ogórki zielone i kiszone, kalafior, brokuły, kapusta, rzodkiewka, szczypiorek, pietruszka;
- owoce cytrusowe, truskawki, jagody;
- oleje roślinne, w tym olej słonecznikowy i rzepakowy, oliwa z oliwek.
Z diety dla cukrzyków należy wyeliminować przede wszystkim pieczywo pszenne. Ryż, kasza i warzywa nie mogą być rozgotowane. Ziemniaków nie powinno się spożywać w postaci puree, ani tym bardziej frytek. Dalece niewskazane są tłuste mięsa, wędliny, ryby, a także mleko i jego przetwory. Unikać należy słodyczy i wyrobów ciastkarskich, a także alkoholu.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Pen do insuliny - jak go używać? Skąd wziąć?
- Sałatki dla cukrzyków - jakie są najlepsze? Zdrowe przepisy
- Badania na cukrzycę - jakie warto wykonać?
- Jak obniżyć poziom cukru - na czczo, w ciąży, bez leków?
Źródła:
- Czupryniak, K Strojek, Diabetologia 2016 - ViaMedica, Gdańsk
- Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017 – Diabetologia Praktyczna, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Via Medica Gdańsk
- Dieta w cukrzycy typu 2 – Szpital Uniwersytecki w Krakowie, www.su.krakow.pl/dietetyczny-plan-na-zdrowie.
Podziel się artykułem ze znajomymi
