Kiedy trzustka produkuje za dużo insuliny u pacjentów diagnozuje się hiperinsulinizm. Stan ten może prowadzić do hipoglikemii lub współwystępować z insulinoopornością i być przyczyną cukrzycy typu 2. Sprawdź, jak wykryć hiperinsulinizm, jak się objawia oraz jak należy go leczyć.
Hiperinsulinizm
Pod pojęciem hiperinsulinizmu, inaczej hiperinsulinemii, kryje się nadmiar insuliny w surowicy krwi w stosunku do stężenia glukozy. Insulina jest hormonem wytwarzanym i wydzielanym przez komórki beta wysp trzustki. W dużym uproszczeniem – hormon stymuluje komórki organizmu, głównie wątrobę, mięśnie i tkankę tłuszczową, do wchłaniania glukozy, co prowadzi do obniżenia glikemii (poziomu cukru we krwi). U osób chorych na hiperinsulinizm trzustka produkuje za dużą ilość insuliny.
Hiperinsulinemia jest ściśle związana z pojęciem insulinooporności, czyli braku wrażliwości komórek na działanie insuliny. Zwykle pacjenci z hiperinsulinemią mają także insulinooporność. Trudno oszacować, który z tych stanów rozwija się jako pierwszy. Jedni badacze wskazują, że na skutek insulinooporności komórki beta wysp trzustki pracują ponad normę i wytwarzają za dużo insuliny. Zdaniem innych specjalistów dopiero nadprodukcja insuliny prowadzi do wytworzenia się oporności na insulinę. Warto jednak podkreślić, że nie zawsze hiperinsulinemia rozwija się razem z insulinoopornością.
Cukrzyca typu 1 jest chorobą polegającą na tym, że komórki beta wysp trzustki w ogóle nie produkują insuliny lub produkują niedostateczną jej ilość, co prowadzi do hiperglikemii. Hiperinsulinemia jest więc stanem przeciwnym i często prowadzi do hipoglikemii. Jeśli jednak przebiega z insulinoopornością przyczynia się do rozwoju cukrzycy typu 2.
Objawy hiperinsulinizmu
Nadmiar insuliny we krwi może prowadzić do hipoglikemii, czyli zbyt niskiego poziomu cukru w surowicy krwi.
Hipoglikemię można rozpoznać po:
- drżeniu rąk,
- kołataniu serca,
- pobudzeniu,
- problemach z koncentracją,
- silnym uczuciu głodu,
- bladej skórze,
- niepokoju,
- zimnych potach.
Ciężkie niedocukrzenie może doprowadzić do zaburzeń równowagi, drgawek oraz śpiączki. Hiperinsulinizm objawia się także zaburzeniami w gospodarce węglowodanowej, co sprawia, że chorzy szybko przybierają na wadze. Innym objawem jest chroniczne zmęczenie. Hiperinsulinizm występujący razem z insulinoopornością może objawiać się z goła inaczej.
Jeśli komórki organizmu nie będą wrażliwe na działanie insuliny, czyli nie będą wchłaniać glukozy, u chorego rozwinie się cukrzyca typu 2. Wśród jej objawów wymienia się:
- polidypsję (nadmierne pragnienie),
- poliurię (wielomocz),
- spadek masy ciała.
Przyczyny hiperinsulinizmu
Hiperinsulinizm może być uwarunkowany czynnikami genetycznymi. Wrodzony hiperinsulinizm przyjmuje postać rozlanych lub ogniskowych zmian w trzustce, które prowadzą do ciężkiej hipoglikemii.
Wśród przyczyn hiperinsulinizmu wymienia się także:
- zespół metaboliczny,
- nadczynność nadnerczy,
- wyspiaka trzustki,
- niewłaściwy tryb życia – głównie niezdrową dietę i brak aktywności fizycznej.
Jakie wyniki badań świadczą o hiperinsulinizmie?
Hiperinsulinizm można wykryć na podstawie badania krwi – tzw. krzywej insulinowo-cukrowej. Od pacjenta najpierw pobiera się krew żylną na czczo i oznacza stężenie glukozy i insuliny.
Następnie przeprowadza się doustny test obciążenia glukozą – pacjent wypija roztwór 75 g glukozy wymieszanej w 250 ml wody. Po godzinie oraz dwóch pobiera się kolejne próbki krwi i oznacza glikemię oraz insulemię. U zdrowej osoby stężenie glukozy na czczo powinno wynosić maksymalnie 100 mg/dl, a insuliny nie powinno przekraczać 10 mU/ml. Po godzinie stężenie insuliny powinno wynosić maksymalnie 30 mU/ml, a glukozy 180 mg/dl. Po dwóch godzinach natomiast insulemia nie powinna przekraczać 30 mU/ml, a glikemia 140 mg/dl.
Co jeść przy hiperinsulinizmie?
Osoby cierpiące na hiperinsulinizm muszą wykluczyć z codziennej diety produkty zawierające cukry proste – głównie fruktozę i glukozę, gdyż stymuluję one trzustkę do produkcji insuliny. Generalnie nie powinny spożywać produktów o wysokim indeksie glikemicznym.
Niewskazane jest także spożycie tłuszczów nasyconych, które sprzyjają nadwadze i otyłości. Pacjenci, u których zdiagnozowano hiperinsulinizm powinni jeść produkty niskokaloryczne, niskotłuszczowe. Najlepszym rozwiązaniem byłoby przejście na dietę śródziemnomorską lub DASH.
Leczenie hiperinsulinizmu
Leczenie hiperinsulinizmu zależy głównie od jego przyczyny. Wrodzony hiperinsulinizm początkowo leczy się środkami farmakologicznymi, a w przypadku braku efektu terapeutycznego konieczne jest leczenie chirurgiczne, czyli resekcja trzustki. Jeśli przyczyną jest rak trzustki konieczne jest rozpoczęcie leczenia onkologicznego. Hiperinsulinemia związana z nadwagą i otyłością wymaga zmiany nawyków żywieniowych oraz wprowadzenia w życie aktywności fizycznej.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj:
Podziel się artykułem ze znajomymi
