Katar z krwią: co oznacza? Przyczyny, objawy i leczenie

Katar z krwią pojawia się najczęściej z powodu uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych w błonie śluzowej nosa. Zdarza się również przy urazach, występowaniu ciał obcych w nosie albo nieprawidłowościach strukturalnych (zarówno w jamie nosowej, jak i zatokowej). Bywa też objawem chorób ogólnoustrojowych. Czy katar z krwią jest groźny? Co robić, gdy się pojawi? Zapraszamy do lektury.

Co oznacza katar z krwią? Czy kolor kataru ma znaczenie?

Ogólnie rzecz biorąc, krew w katarze oznacza, że doszło do naruszenia ścian naczyń krwionośnych.

• W przypadku urazów lub mikrourazów ciągłość naczyń zostaje całkowicie przerwana.
• Kruchość naczyń (np. z powodu niedoboru witaminy C i K, nadciśnienia, wieku) powoduje pękanie naczynek nawet przy niewielkich zmianach ciśnienia w jamie nosowej (np. podczas dmuchania nosa).
• Wysięk z domieszką krwi powstaje w wyniku stanu zapalnego i rozpulchnienia śluzówki. Naczynia włosowate rozszerzają się, ich ściany tracą szczelność i pojawia płyn zapalny zawierający m.in. białka, leukocyty, a czasami również erytrocyty.

A czy kolor samej wydzieliny, w której pojawia się krew, ma znaczenie? Barwa może sugerować podłoże infekcji, ale nie zawsze tak jest. Wiele osób uważa, że zielona albo żółta oznacza ropny katar z krwią, czyli bakteryjny, a przezroczysta – wirusowy. To jednak mit. Za zabarwienie odpowiadają nie konkretne patogeny, ale komórki odpornościowe (głównie neutrofile). Większe znaczenie niż barwa kataru ma czas trwania dolegliwości czy objawy towarzyszące, dlatego lepiej nie sugerować się samym kolorem przy podejmowaniu decyzji o wizycie u lekarza.

Katar z krwią: przyczyny

Przyczyny kataru z krwią można podzielić na:

• Miejscowe – choroby toczące się w jamie nosowej, np. krwawiące polipy przegrody nosowej, nieżyt nosa, katar z krwią przy zapaleniu zatok (katar zatokowy z krwią), guzy w jamie nosowej, urazy mechaniczne (np. złamania przegrody nosowej, kości nosa), wysuszenie śluzówki (np. w sezonie grzewczym),
• Wtórne – choroby ogólnoustrojowe, np. zaburzenia krzepliwości krwi, choroby zakaźne (takie jak mononukleoza, odra, dur brzuszny), nadciśnienie, niedobory witamin, nowotwory (niektóre rzadkie typy powodują katar z krwią z jednej dziurki). Problem może pojawić się przy stosowaniu (zwłaszcza długotrwałym) niektórych leków wpływających na krzepliwość krwi, m.in. acenokumarolu, warfaryny, aspiryny i niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz miejscowych preparatów na katar (leków obkurczających naczynia, np. ksylometazolina, oksymetazolina czy glikokortykosteroidy donosowe, np. mometazon, budezonid). Z kolei katar z krwią przy przeziębieniu, infekcji czy alergii to skutek m.in. częstego kichania i mocnego wydmuchiwania nosa.

Jak wygląda katar z krwią? Objawy

Jak się objawia krwawy katar? Krew w katarze może przybierać formę cienkich pasm, smug lub nitek czerwonego zabarwienia. Jeśli krwawienie było nieco intensywniejsze lub utrzymywało dłużej, niekiedy pojawiają się również drobne skrzepy (ciemnoczerwone lub brunatne) – pojedynczo albo w większej ilości. Często właśnie tak wygląda poranny katar z krwią, co wynika z faktu, że po całej nocy krew może się zgromadzić i skrzepnąć. Obecność skrzepów czy krwi w wydzielinie z nosa nie musi oznaczać poważnej choroby, ale warto skonsultować się z lekarzem, jeśli:

• Pojawiają się regularnie,
• Dotyczą jednej strony nosa,
• Nie następuje poprawa, mimo leczenia infekcji (katar utrzymuje się powyżej 10 dni),
• Towarzyszą im inne objawy (np. ból twarzy i głowy, obrzęk policzka lub powiek, cuchnąca wydzielina, gorączka, osłabienie, przewlekły kaszel, utrata masy ciała – szczególnie u osób palących),
• Doszło do utraty węchu i smaku.

Katar z krwią: jak leczyć?

Co robić przy katarze z krwią? Jeżeli pojawia się krwawienie, a nie tylko podbarwiona krwią wydzielina, przede wszystkim należy je zatamować:

• Przyjąć pozycję siedzącą i pochylić się do przodu (nigdy do tyłu!),
•  Uciskać skrzydełka nosa przez co najmniej 10 minut,
• Spływającą po tylnej ścianie gardła krew trzeba wypluwać – nie połykać,
•   Pomocny może okazać się także zimny okład na kark,
• Jeśli to możliwe, trzeba zmierzyć ciśnienie, ponieważ częstą przyczyną krwotoków z nosa jest skok ciśnienia (zwłaszcza u osób starszych). W takim przypadku należy przyjąć lek obniżający ciśnienie,
• Po ustaniu krwawienia warto oczyścić nos (np. solą fizjologiczną albo morską) oraz nawilżyć błonę śluzową,
• Utrzymujący się lub intensywny krwotok wymaga pomocy medycznej!

Jeżeli zauważysz krwiste nitki albo skrzepy np. na chusteczce po wydmuchaniu nosa, najczęściej wystarczą środki nawilżające i regenerujące śluzówkę nosa, takie jak maści z dekspantenolem, witaminą A lub alantoiną. W sezonie grzewczym pomocne są nawilżacze powietrza, wietrzenie pomieszczeń i picie dużej ilości płynów, dzięki czemu nie dojdzie do nadmiernego przesuszenia nosa. Te sposoby to również dobra profilaktyka na katar z krwią.

Przy alergii najczęściej stosuje się preparaty przeciwhistaminowe i preparaty donosowe. Infekcje wymagają leczenia objawowego (leki na katar i zatoki), które w zależności od symptomów i ich nasilenia może obejmować dodatkowo:

• Leki na kaszel, np. przy zakażeniach górnych i dolnych dróg oddechowych, grypie, przeziębieniu,
• Leki na ból zatok, najlepiej z paracetamolem (NLPZ mogą nasilać krwawienie).

Inne choroby (np. nadciśnienie czy nowotwory) wymagają rzecz jasna specjalistycznej terapii i prawidłowej kontroli. Jak widać, leczenie kataru z krwią to kwestia bardzo indywidualna.

Katar z krwią: jak zapobiegać?

Co zrobić, żeby katar z krwią się nie pojawiał? Najprostszy sposób to unikanie zbyt mocnego dmuchania nosa, dłubania w nosie i oczywiście wkładania do dziurek jakichkolwiek przedmiotów (dotyczy zwłaszcza dzieci), a także dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniach. Jeżeli zaś za krwawienie odpowiadają leki, konieczna może okazać się zmiana dawki albo preparatu – oczywiście pod kontrolą specjalisty.

Katar krwią: odpowiedzi na częste pytania

Poniżej znajdziesz wyjaśnienie kilku dodatkowych pytań dotyczących kataru z krwią.

• Czy zapalenie zatok powoduje krwawą wydzielinę? Tak, choć objaw ten nie występuje u wszystkich pacjentów.
• Co oznacza katar z krwią rano? Najczęściej nie jest to powód do niepokoju. W nocy oddychamy głównie przez nos, a jeśli powietrze w sypialni jest suche (np. przez ogrzewanie), błona śluzowa wysycha i staje się bardziej podatna na mikrourazy. Po przebudzeniu i pierwszym smarkaniu mogą pojawić się smugi krwi. Z lekarzem należy skonsultować codzienny lub bardzo częsty oraz jednostronny katar z krwią.
• Skąd katar z krwią przy miesiączce? Chociaż to raczej rzadkie zjawisko, wahania hormonalne mają wpływ na pojawienie się krwistego kataru. Spadek estrogenów w fazie lutealnej oraz w czasie menstruacji może zwiększać kruchość naczyń krwionośnych. Czasem błony śluzowe ulegają przekrwieniu. Poza tym bardzo rzadko występuje zespół miesiączkowego krwawienia z nosa (epistaxis catamenialis), szczególnie u kobiet cierpiących na endometriozę.

Katar z krwią: podsumowanie

Obecność krwi w wydzielinie z nosa zawsze wskazuje na przekrwienie, zapalenie lub mechaniczne uszkodzenie naczyń. Może do tego dojść w wyniku urazu lub procesu chorobowego toczącego się w jamie nosowej – to najczęstsza przyczyna kataru z krwią. Zatoki dotknięte zapaleniem również czasami powodują krwawienie. Najczęściej taka sytuacja nie stanowi powodu do zmartwienia, jednak, jeśli utrzymuje się dłużej albo towarzyszą jej inne objawy, warto skonsultować się ze specjalistą.

Źródła

1.       https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105641,krwawienie-znosa. [dostęp: 2.04.2025].

2.       https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/109365,badania-w-przypadku-krwawien-z-nosa-u-nastolatkow. [dostęp: 2.04.2025].

3.       https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78436,urazy-nosa-i-ciala-obce-w-nosie. [dostęp: 2.04.2025].

4.       https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=75211. [dostęp: 2.04.2025].

5.       https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10590533/. [dostęp: 2.04.2025].