Alergia w ciąży - czy szkodzi dziecku? Jak ją skutecznie leczyć?

Z danych epidemiologicznych wynika, że 15-30 proc. kobiet w wieku rozrodczym cierpi na choroby alergiczne. Alergie często zaostrzają się w trakcie ciąży i mogą skomplikować jej przebieg. Wiele przyszłych mam martwi się, czy ich alergia może zagrozić rozwijającemu się dziecku oraz jakie leki i metody łagodzenia objawów są bezpieczne podczas ciąży. 

Przyczyny i rodzaje alergii w ciąży 

Alergią można nazwać zespół objawów chorobowych, wywołany przez kontakt z czynnikami środowiskowymi, które są tolerowane przez osoby zdrowe. Ekspozycja na czynniki zewnętrzne, nazywane alergenami, uruchamia u osoby uczulonej mechanizmy immunologiczne. Układ odpornościowy zaczyna wówczas stymulować komórki organizmu do uwalniania różnego rodzaju substancji, będących mediatorami reakcji zapalnej. 

Zmiany hormonalne w trakcie ciąży mogą wpływać na przebieg chorób alergicznych. U niektórych kobiet dochodzi do zaostrzenia objawów, u innych natomiast można zaobserwować ich złagodzenie. Zdarza się również, że schorzenia alergiczne ujawniają się po raz pierwszy właśnie w okresie ciąży. 

Alergeny można podzielić na: 

W zależności od tego, jaki alergen jest źródłem uczulenia, pojawią się różne objawy chorobowe. 

Alergia pokarmowa 

Alergia pokarmowa w ciąży wymaga szczególnej uwagi, ponieważ dieta przyszłej mamy ma bezpośredni wpływ na rozwijające się dziecko. Najczęstszymi alergenami pokarmowymi są: 

W przypadku, gdy kobieta ma liczne alergie pokarmowe konieczna jest konsultacja z lekarzem oraz dietetykiem, aby zapewnić odpowiednią podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych, mimo eliminacji niektórych produktów. 

Alergia wziewna 

Alergia wziewna w ciąży może znacząco obniżać komfort życia przyszłej mamy. Objawy takie jak uciążliwy katar, kichanie, łzawienie i swędzenie oczu mogą być szczególnie dokuczliwe podczas ciąży. 

Alergia na pyłki jest najczęstszym rodzajem alergii wziewnej. Jej nasilenie zależy od sezonu pylenia konkretnych roślin. Alergia na trawy zazwyczaj daje o sobie znać późną wiosną i latem. 

Alergia skórna 

Alergia skórna w ciąży może być wyjątkowo uciążliwa. Do zmian skórnych dochodzi często z powodu wahań hormonalnych, które wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego. Najczęstszymi objawami są: swędzenie skóry, pokrzywka, wyprysk, rumień, obrzęk skóry. 

Czy alergia w ciąży szkodzi dziecku? 

Alergia może wpłynąć negatywnie na rozwój płodu. Wśród chorób alergicznych, które mogą mieć wpływ na przebieg oraz wynik ciąży wymienia się: 

W grupie podwyższonego ryzyka powikłań ciąży i porodu są przede wszystkim kobiety chorujące na astmę. Szacuje się, że astmę ma nawet 10% ciężarnych. Badania prowadzone nad astmą w ciąży dowodzą, że może ona mieć wpływ na opóźnienie rozwoju dziecka. Może także prowadzić do przedwczesnego porodu oraz być przyczyną niskiej masy urodzeniowej. Z uwagi na powyższe powikłania, zdecydowanie mniejszym zagrożeniem dla płodu będzie farmakoterapia w okresie ciąży niż nieleczona astma. 

Inne rodzaje alergii zwykle nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla rozwoju dziecka, ale mogą znacząco obniżać komfort życia przyszłej mamy, co pośrednio wpływa na stan płodu. 

Jakie są objawy alergii w ciąży? 

Objawy uczulenia podczas ciąży są zbliżone do tych występujących u osób niebędących w ciąży, jednak ze względu na zmiany hormonalne mogą być bardziej nasilone. Do najczęstszych objawów należą: 

Nagła alergia w ciąży może być szczególnie niepokojąca. Jeśli pojawią się nowe objawy alergiczne podczas ciąży, lub nastąpi znaczne nasilenie dotychczasowych dolegliwości, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. 

Co na alergię w ciąży? Dozwolone leki i metody leczenia 

W okresie ciąży zachodzi wiele zmian w organizmie kobiety. Dotyczą one niemal każdego układu – zwłaszcza sercowo-naczyniowego, oddechowego, moczowego, pokarmowego oraz gruczołów dokrewnych. Ciało ciężarnej przygotowuje się do zapewniania odpowiednich warunków rozwoju dla płodu. Ze względu na zmianę czynności wielu narządów oraz bezpośredni wpływ na płód, kobieta w ciąży musi zachować szczególną ostrożność przy zażywaniu leków. Co więcej, na ulotkach większości leków widnieje informacja, że nie są one wskazane dla kobiet w ciąży. Zatem co można brać na alergię w ciąży? 

Leki na alergię w ciąży 

Większość chorób alergicznych leczy się lekami przeciwhistaminowymi, które blokują fizjologicznie działanie histaminy, będącej głównym mediatorem reakcji alergicznych. 

Do leków przeciwhistaminowych względnie bezpiecznych dla kobiet w ciąży zalicza się: 

Leki przeciwhistaminowe stosowane z ostrożnością w ciąży, tylko gdy korzyści przewyższają ryzyko: 

Leki przeciwhistaminowe przeciwwskazane w ciąży lub niezalecane: 

Należy podkreślić, że stosowanie jakichkolwiek leków w ciąży powinno odbywać się wyłącznie pod nadzorem lekarza, po indywidualnej ocenie stosunku korzyści do ryzyka. Bezpieczeństwo stosowania leków może zależeć od trymestru ciąży, dawki oraz indywidualnych czynników. 

W przypadku alergicznego nieżytu nosa, poza wybranymi lekami przeciwhistaminowymi, ciężarne mogą stosować: 

Na atopowe zapalenie skóry w ciąży zalecane są: 

Wszystkie decyzje terapeutyczne dotyczące leczenia chorób alergicznych w ciąży powinny być podejmowane indywidualnie, z uwzględnieniem nasilenia objawów, skuteczności dotychczasowego leczenia oraz okresu ciąży. 

Wapno na alergię w ciąży 

Przez wiele lat wapno (preparaty wapnia) było polecane jako domowy sposób na alergię, również u kobiet ciężarnych. Jednakże najnowsze badania podważają skuteczność wapna w leczeniu alergii. Co więcej, może ono wpływać na wchłanianie innych leków, obniżając ich skuteczność. 

Domowe sposoby na alergię w ciąży 

Poza środkami farmakologicznymi ciężarne z alergicznym nieżytem nosa mogą stosować inhalacje z użyciem wody morskiej lub 0,9 proc. roztworem soli fizjologicznej. Medycyna naturalna zna wiele ziół, które pomagają złagodzić skórne i jelitowe objawy alergii, ale przed ich zastosowaniem ciężarna powinna skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. 

Skutecznym sposobem radzenia sobie z alergią jest unikanie ekspozycji na alergeny. W przypadku alergii wziewnej zaleca się: 

W przypadku silnej alergii w ciąży niezbędna jest konsultacja z alergologiem oraz ginekologiem prowadzącym ciążę, aby wspólnie ustalić najbezpieczniejszą metodę leczenia. 

Bibliografia: