Rokitnik (pospolity, zwyczajny) – formy, właściwości

Rokitnik – roślina o cudownych właściwościach wraca do łask. Zaczynamy na nowo odkrywać jej dobroczynny wpływ nie tylko na funkcjonowanie układów wewnętrznych ludzkiego organizmu, ale także na skórę i włosy. Jednak mimo wielu zalet rokitnik nie może być stosowany przez osoby z chorobami trzustki, wątroby, przy ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego i kamicy żółciowej.

Rokitnik to roślina o niezwykłych właściwościach leczniczych, nazywana złotem Syberii, zawiera trzy razy więcej witaminy A niż marchewka, dziesięć razy więcej witaminy C niż cytrusy i cztery razy więcej witaminy E niż pestki słonecznika. A to jeszcze nie koniec bogactwa jego cennych dla naszego zdrowia składników. Rokitnik zaliczany dziś do produktów typu superfoods przeżywa prawdziwy renesans. Można kupić u nas piwo z rokitnikiem, olej rokitnikowy, sok z rokitnika, cukierki z rokitnikiem, nalewki z rokitnika, a także całą gamę przetworów z rokitnika. Coraz częściej jego właściwości wykorzystywane są także w kosmetyce, jest składnikiem kremów, maseczek i balsamów.

Rokitnik – roślina znana od tysięcy lat

Rokitnik pospolity to kolczasty krzew z rodziny drzew oliwnych, rosnący w umiarkowanym klimacie Eurazji. Jego pełne witamin i innych cennych składników pomarańczowe owoce bardzo cenione są w medycynie chińskiej, a także wśród mieszkańców Estonii, Rumunii, Rosji, zwłaszcza Syberii, gdzie rośnie rokitnik syberyjski. Najwcześniejsze wzmianki o rokitniku znajdują się jednak w starożytnych pismach tybetańskich mnichów.

Jego cenne właściwości zostały zauważone też przez m.in. Dżingis-Chana, który władał Mongolią i swoje sukcesy w życiu opierał na trzech żelaznych zasadach: dobrze zorganizowanej armii, silnej dyscyplinie i… rokitniku. Podobno cenne właściwości rokitnika wykorzystywali także żołnierze w trakcie podbojów Aleksandra Wielkiego. Ich konie też karmiono liśćmi i owocami rokitnika, co zapewniało im pięknie lśniącą sierść. Dzięki Aleksandrowi Wielkiemu rokitnik stał się popularny w Europie.

W Polsce rokitnik rośnie dziko najczęściej na wydmach nad Bałtykiem i Pieninach. Jest objęty częściową ochroną, co oznacza, że jego owoce można zbierać tylko w wyznaczonych miejscach. Owoce zbiera się od końca września do pierwszych przymrozków.

Czytaj też: Żyworódka (kalanchoe) - zastosowanie, właściwości

Rokitnik – cenne składniki

Owoce rokitnika mają kwaskowaty smak przypominający nieco połączenie ananasa i grejpfruta. Owoce, których miąższ zawiera ok. 10 proc. substancji oleistych, mają także prawie 200 substancji aktywnie czynnych, w tym:

• witaminy: A, grupa B, C, D, E, K, P
• prowitaminy
• aminokwasy
• mikroelementy: cynk, wapń, żelazo, mangan, bor
• kwasy tłuszczowe: omega 3, omega 6, omega 7, omega 9
• antyoksydanty
• flawonoidy
• fenole
• lipidy
• garbniki
• antocyjany
  
  

Warto wiedzieć, że witamina C zawarta w owocach rokitnika nie ulega tak szybko rozkładowi w trakcie obróbki i przechowywania, jak dzieje się to w przypadku innych owoców, ponieważowoce rokitnika nie zawierają enzymu askorbinazy niszczącego witaminę C.

Całe to bogactwo sprawia, że ziele rokitnika ma bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie, a przede wszystkim rokitnik:

• zwiększa odporność organizmu
• niszczy wolne rodniki
• poprawia krążenie krwi
• jest pomocny w infekcjach
• łagodzi choroby układu pokarmowego
• jest wykorzystywany w profilaktyce nowotworowej
• zwalcza drobnoustroje w organizmie
• dobrze wpływa na układ nerwowy
• usprawnia pracę mózgu
• opóźnia starzenie
• działa wspomagająco w leczeniu chorób reumatycznych
• wspomaga leczenie astmy i chorób płuc
• ma właściwości przeciwzapalne
• ma działanie antydepresyjne
• chroni wątrobę i wspomaga regenerację jej tkanek
• używano go także w leczeniu choroby popromiennej
  
  

Olej z rokitnika – właściwości lecznicze

Coraz częściej na popularności zyskuje olej z rokitnika, który może być tłoczony z pulpy owocowej i wtedy zawiera dużo kwasów omega-3 i omega-6 lub z nasion rokitnika i bogatszy jest wtedy o kwasy omega-7. Zaleca się wypijanie od 2,5 do 10 ml oleju z rokitnika rano przed posiłkiem.

Przeciwwskazaniami do spożywania oleju z rokitnika są stany zapalne trzustki i wątroby, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego a także kamica żółciowa.

Zobacz: Babka lancetowata – właściwości. Zastosowanie na kaszel

Olej rokitnikowy na włosy i skórę

Karotenoidy zawarte w oleju rokitnikowym mają właściwości regeneracyjne, przeciwzmarszczkowe oraz antyoksydacyjne, dlatego olej ten nie tylko jest stosowany wewnętrzne, ale także zewnętrzne. Wysokie stężenie kwasu palmitynowego w oleju rokitnikowym przyspiesza proces ziarninowania i pomaga odbudować naskórek. Sprawdza się jako dodatek w środkach gojących:

• uszkodzenia skóry
• blizny pourazowe i potrądzikowe
• rozstępy, egzemy
• stany zapalne i alergiczne skóry
  
  

Jest też wykorzystywany do leczenia oparzeń, odmrożeń, odleżyn, podrażnień skóry spowodowanych promieniowaniem słonecznym lub radioaktywnym, na przykład po radioterapii. Polifenole i beta-karoteny zawarte w oleju z rokitnika opóźniają starzenie się skóry. 

Olejek z rokitnika chroni również przed promieniowaniem słonecznym i korzystnie wpływa na naczynka krwionośne. Świetnie sprawdza się również w pielęgnacji włosów, ponieważ ma działanie przeciwłupieżowe, nadaje włosom połysk, zapobiega ich wypadaniu.

Olej rokitnikowy na włosy i skórę – jak stosować?

Przy zewnętrznym stosowaniu oleju z rokitnika zaleca się rozcieńczenie substancji z uwagi na jej niezwykle intensywny kolor (sugerowane stężenie w kosmetykach to 1-5 proc.). 2-5 kropel oleju rokitnikowego można dodać do serum, mieszać z innymi olejami, kremem do twarzy lub maseczką. Maskę na włosy można zrobić mieszając olej kokosowy z kilkunastoma kroplami oleju z rokitnika (nałożyć na włosy na pół godziny, zawinąć w folie i ręcznik, następnie zmyć kilka razy szamponem).

Nierozcieńczony olej z rokitnika można nakładać punktowo np. na zmiany trądzikowe, małe skaleczenia i blizny. Trzeba się jednak liczyć z możliwością zabarwienia skóry na żółto.

Sok z rokitnika

Wszystkie cenne właściwości znajdziemy także w soku z rokitnika, można go kupić w aptekach i sklepach ze zdrową żywnością lub wykonać samodzielnie. Sposób jest bardzo prosty: sok możemy zrobić z pół kilograma świeżych, oczyszczonych z gałązek, owoców (zerwane po pierwszych przymrozkach są najmniej cierpkie). Owoce myjemy i wsypujemy do sokowirówki. Powstały gęsty nektar przelewamy do szklanej butelki i wkładamy do lodówki. Spożywamy możliwie jak najszybciej.

Inny sposób: kilogram owoców zasypujemy kilogramem cukru i odstawiamy na 8 godzin. Po tym czasie gotujemy owoce w powstałym soku przez pół godziny. Przecedzamy i rozlewamy sok do szklanych butelek, pasteryzujemy i przechowujemy w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu. Pijemy codziennie przez całą zimę i wiosnę.

Sprawdź: Czy czystek poprawia odporność?

Sok z rokitnika przeciwwskazania

Podobnie jak w przypadku oleju z rokitnika soku z tych owoców nie powinny pić osoby z chorobami trzustki, wątroby oraz z kamicą nerkową.

Herbata z rokitnika

Przy przetworach z rokitnika (miody, nalewki, dżemy) najczęściej wykorzystywane są owoce tej rośliny. Okazuje się tymczasem, że wartościowe są również liście, które mają wiele antyoksydantów i kwasów organicznych. Podobnie jak owoce podnoszą odporność organizmu, mają właściwości lekko odkażające i tamujące krwawienie, właściwości przeciwzapalne. Napary z rokitnika stosowane są przy stanach zapalnych m.in. układu pokarmowego, reumatyzmie, przy trudno gojących się ranach.

Czytaj także: Żeń-szeń - działanie, właściwości i rodzaje