Naczyniak wątroby to łagodna zmiana nowotworowa, która zazwyczaj nie zagraża zdrowiu. Mimo to, jej obecność może budzić niepokój u pacjentów. W tym artykule omówimy przyczyny powstawania tej zmiany, jej objawy, metody diagnostyki i leczenia oraz zalecenia dietetyczne. Sprawdź, czy naczyniak może sam zniknąć.
Czym jest naczyniak wątroby?
Naczyniak wątroby, inaczej naczyniak jamisty wątroby to łagodna zmiana, która powstaje w tym gruczole. Choć nazywa się ją nowotworem, nie jest złośliwa. Zmiana ma charakter naczyniowy, co oznacza, że powstaje jako skutek nieprawidłowego namnażania się komórek naczyń w organizmie - naczynia krwionośne łączą się ze sobą i tworzą silnie unaczynioną masę.
Choć zdarzają się również przypadki występowania mnogich naczyniaków, lokalizujących sią zazwyczaj punktowo w miąższu wątroby to omawiana zmiana występuje raczej pojedynczo. Jej rozmiary zazwyczaj nie przekraczają 3 cm, choć zdarza się, że ten osiąga wielkość nawet do 10 cm.
Co ciekawe, naczyniak wątroby częściej dotyka kobiet niż mężczyzn, co może mieć związek z działaniem żeńskich hormonów płciowych. Naczyniak jest wrażliwy na zmiany hormonalne, które dzieją się w organizmie człowieka.
W klasyfikacji medycznej ICD-10 naczyniak na wątrobie znajduje się pod kodem D18.0, a w najnowszej klasyfikacji ICD-11 pod kodem 2E81.0Y.
Czy naczyniak wątroby jest groźny?
Pacjenci często zadają pytanie, czy naczyniak to rak? Odpowiedź na to pytanie jest negatywna. Naczyniak wątroby sam w sobie nie jest zmianą złośliwą i nie daje przerzutów. Jednak ze względu na podobieństwo niektórych objawów, zawsze należy ją dokładnie zdiagnozować.
Warto podkreślić, że większość naczyniaków wątroby nie wymaga leczenia i nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia pacjenta. Niemniej jednak, regularne monitorowanie stanu zdrowia i konsultacje z lekarzem są niezbędne, aby kontrolować rozwój zmiany. W rzadkich przypadkach, gdy osiąga ona znaczne rozmiary, może bowiem powodować komplikacje.
Przyczyny powstawania naczyniaka wątroby
Przyczyny powstania naczyniaka wątroby nie są do końca poznane, ale istnieje kilka czynników, które mogą sprzyjać jego rozwojowi. Są to:
- predyspozycje genetyczne (nie jest bezpośrednio dziedziczny),
- zaburzenia hormonalne, szczególnie u kobiet,
- nieprawidłowości w rozwoju naczyń krwionośnych,
- czynniki środowiskowe,
- niezdrowy tryb życia.
Warto wspomnieć, że naczyniak wątroby może pojawić się również u dziecka, choć zdarza się to rzadziej niż u dorosłych. W takich przypadkach często jest związany z nieprawidłowościami rozwojowymi w okresie płodowym.
U dorosłych, zwłaszcza kobiet, hormony płciowe mogą odgrywać istotną rolę w rozwoju opisywanej zmiany. Ciąża czy stosowanie hormonalnej terapii zastępczej mogą zwiększać ryzyko powstania tej zmiany. Związek między naczyniakiem wątroby a hormonami jest przedmiotem wielu badań naukowych.
Wiele kobiet zastanawia się nad związkiem między tabletkami antykoncepcyjnymi a naczyniakiem. Niektóre badania sugerują, że długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej może zwiększać ryzyko rozwoju tej zmiany. Jednakże związek ten nie jest jednoznaczny. Kobiety przyjmujące antykoncepcję hormonalną powinny regularnie konsultować się z lekarzem i wykonywać badania kontrolne wątroby.
Naczyniaki wątroby nie stanowią przeciwwskazania do stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych ani do zajścia w ciążę.
Objawy naczyniaka wątroby
Objawy naczyniaka wątroby często są niespecyficzne, a w wielu przypadkach zmiana ta nie daje żadnych dolegliwości. Czy naczyniak boli? W większości przypadków nie powoduje on bólu. Dolegliwości bólowe są raczej charakterystyczne dla naczyniaków o większym rozmiarze. Wówczas mogą pojawić się też następujące objawy kliniczne:
- silny ból lub uczucie ucisku w prawym podżebrzu, (wynika to z rozciągnięcia torebki wątroby, ucisku na sąsiadujące narządy jamy brzusznej),
- uczucie pełności w jamie brzusznej,
- nudności i wymioty,
- utrata apetytu,
- zmęczenie i osłabienie.
Należy uwzględnić, że te objawy mogą być również charakterystyczne dla innych schorzeń wątroby, dlatego kluczowa jest właściwa odpowiednia diagnostyka.
Istotne jest, aby nie bagatelizować żadnych niepokojących symptomów i skonsultować je z lekarzem. Naczyniak wątroby wykryty we wczesnym stadium daje większe możliwości skutecznego leczenia i monitorowania.
Diagnostyka naczyniaka wątroby
Diagnostyka naczyniaka wątroby opiera się głównie na badaniach obrazowych. Naczyniak jest często przypadkowo wykrywany podczas rutynowych badań, takich jak badanie ultrasonograficzne (USG). Ma on charakterystyczny obraz, który może być łatwo zidentyfikowany przez doświadczonego radiologa.
Warto dodać, że w przypadku wątpliwości diagnostycznych lub gdy naczyniak jest nietypowy, lekarz może zlecić dodatkowe badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Te metody pozwalają na dokładniejszą ocenę struktury i wielkości zmiany.
Hypoechogeniczny naczyniak wątroby to termin, który może pojawić się w opisie badania USG. Oznacza on, że zmiana jest mniej echogeniczna (ciemniejsza) niż otaczający ją miąższ wątroby. Atypowy naczyniak wątroby może wymagać dodatkowych badań diagnostycznych.
Warto zaznaczyć, że naczyniak zazwyczaj nie wpływa na wyniki krwi. Standardowe testy wątrobowe, takie jak poziom enzymów wątrobowych, zwykle pozostają w normie.
Biopsja omawianej zmiany jest wykonywana rzadko z powodu ryzyka krwawienia, ponieważ jest ona bardzo silnie unaczyniona.
Hepatolog jest specjalistą, który najczęściej zajmuje się diagnostyką i leczeniem tej zmiany. To właśnie do niego należy się udać w przypadku podejrzenia lub zdiagnozowania naczyniaka.
Leczenie naczyniaka wątroby
Leczenie naczyniaka wątroby zależy od jego wielkości, lokalizacji i objawów, jakie wywołuje. W związku z tym podejście terapeutyczne może być różne dla każdego pacjenta.
Oto najczęstsze metody leczenia naczyniaka wątroby:
- obserwacja i regularne badania kontrolne - w przypadku małych, bezobjawowych naczyniaków,
- leczenie operacyjne - gdy naczyniak jest duży lub powoduje dolegliwości,
- embolizacja - metoda polegająca na zamknięciu naczyń krwionośnych (wywołaniu martwicy) zaopatrujących naczyniaka. Może być stosowana w przypadku większych zmian lub gdy inne metody leczenia są przeciwwskazane.
- radioterapia - stosowana w niektórych przypadkach do zmniejszenia rozmiaru naczyniaka.
O rodzaju leczenia decyduje lekarz. Po wywiadzie z pacjentem oceni on jego indywidualną sytuację i dobierze odpowiednią terapię.
Osoby, które nie wymagają leczenia operacyjnego powinny zgłaszać się na kontrolne USG jamy brzusznej raz na rok.
Pacjenci często pytają, czy naczyniak może zniknąć lub się wchłonąć. W większości przypadków naczyniak nie znika samoistnie. Jednak w niektórych sytuacjach, szczególnie u dzieci lub gdy zmiana jest bardzo mała, może się zmniejszyć lub nawet całkowicie wchłonąć. Nie jest to jednak regułą i każdy przypadek należy traktować indywidualnie.
Czy można zapobiec rozwojowi naczyniaka wątroby?
Choć nie ma stuprocentowo skutecznych metod zapobiegania powstawaniu naczyniaków wątroby, istnieją pewne działania, które mogą zmniejszyć ryzyko ich rozwoju. Istotne jest, aby prowadzić zdrowy tryb życia, który obejmuje:
- zbilansowaną dietę bogatą w warzywa i owoce,
- regularną aktywność fizyczną,
- unikanie używek, szczególnie alkoholu,
Poza tym ważne jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych, które mogą pomóc w wykryciu ewentualnych zmian na wczesnym etapie.
Naczyniak wątroby a stres to temat, który często interesuje pacjentów. Choć bezpośredni wpływ stresu na rozwój tej zmiany nie został jednoznacznie udowodniony, ogólnie wiadomo, że przewlekły stres może negatywnie wpływać na zdrowie, w tym na funkcjonowanie wątroby.
Naczyniak wątroby a wysiłek fizyczny to kolejne zagadnienie warte omówienia. Umiarkowana aktywność fizyczna jest generalnie zalecana dla zdrowia wątroby, jednak w przypadku dużych zmian lub gdy wywołują one dolegliwości, należy skonsultować rodzaj i intensywność ćwiczeń z lekarzem.
Dieta przy naczyniaku wątroby
Odpowiednia dieta przy naczyniaku wątroby odgrywa istotną rolę w dbaniu o zdrowie tego gruczołu. Warto podkreślić, że nie istnieje specjalna dieta, którą warto stosować przy wystąpieniu tej zmiany. Jednakże odpowiednie odżywianie może wspomóc ogólne funkcjonowanie wątroby.
Zalecenia dietetyczne przy naczyniaku wątroby obejmują:
- zwiększenie spożycia warzyw i owoców,
- ograniczenie tłuszczów nasyconych,
- unikanie wysokoprzetworzonych produktów,
- ograniczenie soli w diecie,
- picie dużej ilości wody.
Co jeść przy naczyniaku? Dieta powinna być bogata w antyoksydanty i składniki wspierające pracę wątroby. Warto włączyć do jadłospisu:
- warzywa zielone (szpinak, brokuły),
- produkty pełnoziarniste,
- chude białko (ryby, drób).
Wielu pacjentów pyta o ostropest plamisty w kontekście naczyniaka. Ta roślina jest znana ze swoich właściwości wspierających pracę wątroby, jednak przed jej zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem.
Naczyniak wątroby a alkohol to ważny temat. Spożywanie alkoholu może negatywnie wpływać na funkcjonowanie wątroby, dlatego osoby z naczyniakiem powinny unikać lub znacznie ograniczyć jego spożycie.
Warto pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub niepokojących objawów, zawsze należy skonsultować się z lekarzem specjalistą. Regularne badania kontrolne i przestrzeganie zaleceń lekarskich są kluczowe w monitorowaniu i ewentualnym leczeniu naczyniaka wątroby.
Bibliografia
- Ralston S. H., Strachan M. W. J., Penman I., Hobson R., Choroby wewnętrzne Davidson - tom 1-3 + pytania testowe, red. wyd. pol. Jacek Różański, Edra Urban & Partner, Wrocław 2022 (23)
- Gerke Witold, Diagnostyka zmian ogniskowych w wątrobie, HEPATOLOGIA 2014; 14: 102-109.
- Malkowski P. i wsp. Łagodne pierwotne guzy wątroby: naczyniak, ogniskowy przerost guzkowy, gruczolak - rozpoznanie i leczenie. Medical Science Review - Hepatologia. 2011, 11: 63-70.
- Hartleb Marek, Postępowanie diagnostyczne w wątrobowych zmianach ogniskowych Gastroenterologia Kliniczna 2014, tom 6, nr 1, 1-15
Podziel się artykułem ze znajomymi
