NadciĆnienie tÄtnicze krwi w poczÄ tkowej fazie moĆŒe byÄ niezauwaĆŒone przez pacjenta poniewaĆŒ czÄsto nie daje ono ĆŒadnych objawĂłw. Dlatego tak waĆŒne jest wykonywanie regularnego pomiaru ciĆnienia tÄtniczego. Warto rĂłwnieĆŒ stosowaÄ, takĆŒe profilaktycznie, dietÄ, ktĂłra przyczynia siÄ do uzyskania prawidĆowych parametrĂłw.
Co oznacza nadciĆnienie tÄtnicze krwi?
KsiÄ ĆŒkowe ciĆnienie tÄtnicze krwi ma osoba, u ktĂłrej odczytuje siÄ wynik rĂłwny 120/80 mm Hg. PodwyĆŒszone jest w sytuacji, kiedy jedna lub obie z tych wartoĆci przekraczajÄ podane normy, a dokĆadniej kiedy skurczowe jest rĂłwne lub przeskoczy 140 mm Hg, a rozkurczowe bÄdzie rĂłwne bÄ dĆș wyĆŒsze niĆŒ 90 mm Hg.
JeĆli w ciÄ gu dwĂłch, niezaleĆŒnych pomiarĂłw ciĆnienia tÄtniczego krwi z zachowanym odstÄpem czasu miÄdzy nimi wartoĆci ciĆnieniowe byĆy podwyĆŒszone, naleĆŒy przyjÄ Ä, ĆŒe pacjent cierpi na nadciĆnienie tÄtnicze krwi. To bardzo niebezpieczna dolegliwoĆÄ, gdyĆŒ nieleczona moĆŒe prowadziÄ do ciÄĆŒkich chorĂłb serca, jak np. niewydolnoĆÄ krÄ ĆŒenia, czy zawaĆ serca, a nawet do Ćmierci.
NadciĆnienie tÄtnicze to podstÄpny przeciwnik, gdyĆŒ przed dĆugi czas moĆŒe pozostaÄ niezauwaĆŒone, nie dajÄ c ĆŒadnych objawĂłw. Z czasem mogÄ siÄ jednak pojawiÄ m.in. nastÄpujÄ ce symptomy:
- zawroty gĆowy,
- bĂłle gĆowy o charakterze uciskowym,
- krwawienia z nosa,
- problemy ze snem,
- koĆatanie serca.
Dieta przy nadciĆnieniu tÄtniczym - przepisy
DuĆŒo jest przepisĂłw na przygotowanie daĆ wpĆywajÄ cych na obniĆŒenie ciĆnienia tÄtniczego krwi. Zanim jednak zaczniemy wprowadzaÄ je do swojej kuchni, naleĆŒy skonsultowaÄ je z lekarzem lub dietetykiem. PrzykĆadowy dzienny jadĆospis moĆŒe wyglÄ daÄ nastÄpujÄ co:
- I Ćniadanie: szklanka jogurtu naturalnego zasypana dwiema ĆyĆŒkami owocowego musli, kromka ciemnego pieczywa z plasterkiem chudego kawaĆka miÄsa (np. z drobiu) i liĆciem saĆaty,
- II Ćniadanie: pasta jajeczna z drobno posiekanÄ cebulkÄ oraz zielonÄ pietruszkÄ (z jak najmniejszÄ zawartoĆciÄ soli lub bez niej), kromka ciemnego chleba i woda do popicia,
- obiad: talerz krupniku z kaszÄ jÄczmiennÄ oraz gotowany kurczak z jarzynami i gotowanÄ marchewkÄ z groszkiem; woda do popicia,
- podwieczorek: miseczka saĆatki owocowej z bananem, grejpfrutem i jabĆkiem, skropiona sokiem z cytryny; do tego woda,
- kolacja: duszona ryba (np. karp) z warzywami, kromka ciemnego chleba, herbata (najlepiej o dziaĆaniu uspokajajÄ
cym, nie sĆodzona).
Jak naleĆŒy postÄpowaÄ przy stwierdzonym nadciĆnieniu tÄtniczym?
Niestety zachorowalnoĆÄ na nadciĆnienie wzrasta. W ciÄ gu 10 lat, podczas ktĂłrych prowadzono badania na osobach w wieku 18-79 lat, zachorowalnoĆÄ na wysokie ciĆnienie tÄtnicze wzrosĆo z 30 do 32%. Dlatego tak waĆŒne jest regularne wykonywanie pomiaru ciĆnienia tÄtniczego krwi i zdrowy tryb ĆŒycia.
JeĆli lekarz stwierdzi u pacjenta nadciĆnienie tÄtnicze, z reguĆy przepisuje mu odpowiednie Ćrodki farmakologiczne oraz zaleca szczegĂłlne postÄpowanie, ktĂłre obejmuje przede wszystkim:
- zmianÄ trybu ĆŒycia na bardziej aktywny,
- redukcjÄ masy ciaĆa (podwyĆŒszone ciĆnienie czÄsto jest zwiÄ zane z otyĆoĆciÄ ),
- modyfikacjÄ diety,
- rzucenie palenia,
- ograniczenie lub wykluczenie spoĆŒywania alkoholu.
Ruch wpĆywa dobroczynnie nie tylko na spadek kilogramĂłw, czy utrzymanie wagi (co u osĂłb w Ćrednim i starszym wieku jest nie maĆym wyzwaniem) ale teĆŒ m.in. na samopoczucie oraz pracÄ poszczegĂłlnych ukĆadĂłw organizmu, w tym ukĆadu krwionoĆnego.
Palenie papierosĂłw oraz alkohol podwyĆŒszajÄ ciĆnienie tÄtnicze, dlatego tak waĆŒne jest porzucenie obu naĆogĂłw. Ostatnio zwraca siÄ takĆŒe uwagÄ na rolÄ stresu i przemÄczenia w postÄpowaniu tej choroby. Powinno siÄ zatem zmierzaÄ do zniwelowania stresorĂłw.
Jaka dieta przy nadciĆnieniu tÄtniczym?
Przy nadciĆnieniu tÄtniczym warto zadbaÄ o odpowiedniÄ dietÄ. Przede wszystkim naleĆŒy wykluczyÄ z jadĆospisu sĂłl, ktĂłra w ogromnym procencie przyczynia siÄ do podwyĆŒszania ciĆnienia tÄtniczego. Poza tym naleĆŒy zrezygnowaÄ z tĆustych potraw i ograniczyÄ jedzenie czerwonego miÄsa.
W diecie pacjenta powinno siÄ znaleĆșÄ jak najwiÄcej:
- warzyw (np. czosnek, buraki, pomidory, rzodkiewka, brokuĆy, szpinak),
- owocĂłw (m.in. cytryna, ĆŒurawina),
- nienasyconych kwasĂłw tĆuszczowych (zawartych m.in. w rybach, jednak nie naleĆŒy przesadzaÄ ze spoĆŒywaniem tĆustych ryb, takich jak np. halibut, czy ĆosoĆ).
Jasne pieczywo, ryĆŒ, makarony i kasze powinno siÄ zredukowaÄ lub zamieniÄ na ich ciemne, peĆnoziarniste odpowiedniki.
OczywiĆcie wykluczone jest podjadanie sĆodyczy, sĆonych przekÄ sek (np. paluszki, orzeszki ziemne, czy chipsy) i stoĆowanie siÄ w barach typu fast food. Powinno siÄ piÄ duĆŒo wody, a wykluczyÄ picie kawy (lub, jeĆli lekarz pozwoli, drastycznie ograniczyÄ iloĆÄ wypijanych filiĆŒanek dziennie do 1-2).
Zasady dotyczÄ ce diet na obniĆŒenie ciĆnienia tÄtniczego
Najkorzystniej wpĆywajÄ ce na wysokoĆÄ ciĆnienia tÄtniczego dania to potrawy:
- lekkie,
- gotowane,
- duszone,
- pieczone,
lecz nie smaĆŒone na gĆÄbokim tĆuszczu. Potrawy te powinny zawieraÄ jak najwiÄkszÄ iloĆÄ warzyw i owocĂłw, orzechĂłw, zbĂłĆŒ, nasion i ziaren.
Takie przepisy odnajdziemy m.in. w diecie ĆrĂłdziemnomorskiej, diecie Eco-Atkins (opierajÄ cej siÄ na jedzeniu biaĆka i tĆuszczu roĆlinnego przy redukcji wÄglowodanĂłw), tzw. diecie DASH.
Nie mniej waĆŒne od tego co zjadamy, jest to jak duĆŒe sÄ i kiedy przyjmujemy te posiĆki. Powinno siÄ zjadaÄ ok. 5 posiĆkĂłw w ciÄ gu dnia, jednak powinny stanowiÄ one maĆe, niskokaloryczne porcje i byÄ przyjmowane o staĆych porach.
Czytaj rĂłwnieĆŒ:
- Jakie sÄ przyczyny nadciĆnienia? Jakie sÄ czynniki ryzyka?
- Jakie sÄ najlepsze leki na nadciĆnienie? Jak je dobraÄ?
- Jaka jest najlepsza dieta przy nadciĆnieniu? Przepisy
- Jak wykonaÄ pomiar ciĆnienia? Jak go odczytaÄ?
Autor:Â Olga Tomaszewska