Uczulenia na czekoladę zaliczane jest do alergii pokarmowych. Polega na nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na alergeny (białka) obecne w tym produkcie. Powoduje nieprzyjemne objawy i stwarza konieczność zastosowania diety eliminacyjnej. Z tego artykułu dowiesz się, jak wygląda alergia na czekoladę i co zrobić, aby zmniejszyć jej symptomy.
Co to jest uczulenie na czekoladę?
Alergia na czekoladę (uczulenie na czekoladę) to rodzaj alergii pokarmowej. Z kolei alergia pokarmowa jest definiowana jako nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego, która pojawia się w krótkim czasie po zjedzeniu określonego posiłku zawierającego alergen i wywołuje różnorodne objawy. Wiele alergii ma podłoże genetyczne. Co ważne, u osób z silnymi predyspozycjami, układ immunologiczny może reagować nieprawidłowo nie tylko na jeden, ale na wiele alergenów. Uczulenie na czekoladę może więc współwystępować z innymi alergiami.
Co uczula w czekoladzie? W składzie czekolady występuje kilka alergenów. Są to między innymi kakao i białka mleka krowiego, które stanowią główne składniki tego produktu. Dodatkowo czekolada może zawierać też gluten, soję i orzechy, a także barwniki, aromaty i inne dodatki spożywcze. Każdy z tych składników może powodować reakcje alergiczne.
Uczulenie na czekoladę a kakao
Kakao to główny składnik czekolady, dlatego wiele osób uważa, że uczulenie na kakao i na czekoladę jest tym samym. Jak już wiesz, czekolada zawiera wiele alergenów, a kakao jest tylko jednym z nich. Oznacza to, że za objawy alergiczne po spożyciu czekolady nie musi odpowiadać kakao. Przykładowo osoby z alergią na orzechy mogą jeść naturalne kakao i nie powoduje to u nich żadnych dolegliwości. Natomiast po zjedzeniu czekolady nawet ze śladową ilością orzechów, objawy mogą się pojawić. Warto zatem rozróżniać te dwa problemy i sprawdzić, jaki alergen jest odpowiedzialny za reakcje uczuleniowe. Pomoże to w planowaniu leczenia, diety i zmniejszy ryzyko stosowania zbędnych eliminacji.
Po jakim czasie od zjedzenia czekolady wychodzi uczulenie?
Charakterystyczną cechą alergii pokarmowych jest to, że objawy pojawiają się bardzo szybko po spożyciu produktu zawierającego uczulający składnik. To samo dotyczy czekolady. Niepożądane reakcje występują natychmiast, maksymalnie w ciągu kilku minut i ustępują po zaprzestaniu jedzenia.
Uczulenie na czekoladę: przyczyny
Alergie pokarmowe, w tym uczulenie na czekoladę, mają podłoże genetyczne. Istotną rolę w ich rozwoju odgrywają też czynniki środowiskowe, takie jak stres, infekcje, choroby, nieprawidłowa dieta czy styl życia, które mogą powodować nasilenie objawów alergicznych. Przypuszcza się też, że częstsze stosowanie antybiotyków oraz nadmierna sterylizacja codziennego otoczenia ma wpływ na zwiększoną rozpoznawalność alergii pokarmowych w ostatnich latach.
Uczulenie na czekoladę: objawy
Jak objawia się uczulenie na czekoladę? Przebieg alergii może być nieco inny u każdej osoby. U niektórych osób alergia na czekoladę powoduje głównie objawy skórne. W innych przypadkach uczulenie od czekolady przybiera postać zaburzeń żołądkowo jelitowych. Najczęstsze symptomy to:
- Wysypka od czekolady,
- Wodnisty katar,
- Swędzenie w nosie,
- Pokrzywka, swędzące bąble na skórze,
- Łzawienie, zaczerwienienie i swędzenie oczu,
- Kichanie,
- Uczucie drapania w gardle,
- Kaszel o charakterze suchym i napadowym,
- Nudności,
- Wymioty,
- Wodniste biegunki,
- Zawroty głowy,
- Wzdęcia,
- Bóle brzucha o charakterze kurczowym,
- Obrzęk języka i warg.
W skrajnych przypadkach uczulenie na czekoladę może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Jest to najbardziej poważny objaw alergii, który stanowi bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta. Największe ryzyko jej wystąpienia obserwuje się u osób uczulonych na orzechy, jednak tak naprawdę każdy alergen może wywołać wstrząs anafilaktyczny. Objawy reakcji anafilaktycznej postępują bardzo szybko i obejmują m.in.:
- Kołatanie serca,
- Zawroty głowy,
- Nudności,
- Wymioty,
- Kaszel,
- Chrypkę,
- Uczucie duszności i braku powietrza,
- Puchnięcie tkanek gardła,
- Gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego.
Alergia na czekoladę u dzieci na ogół wywołuje takie same objawy, jak u dorosłych. Sporo dzieci rozwija jednak tolerancję na produkty przed 3 rokiem życia i po jego ukończeniu objawy nie występują.
Jak rozpoznać uczulenie na czekoladę?
W rozpoznaniu uczulenia na czekoladę najistotniejszą rolę odgrywa wywiad. Lekarz pyta o objawy, rodzaj pokarmów, które je wywołują i czas od spożycia produktu do wystąpienia symptomów alergii. Ważny jest też ogólny stan zdrowia oraz historia występowania alergii pokarmowych w rodzinie. Jeśli podejrzewasz u siebie alergię i planujesz wizytę u lekarza, warto prowadzić przez kilka dni dzienniczek żywieniowy. Zapisuj w nim wszystko, co jesz danego dnia oraz ewentualne objawy po konkretnych produktach. Pomoże to zidentyfikować konkretne alergeny i postawić dobrą diagnozę.
Dodatkowo lekarz może skierować pacjenta na badanie nazywane próbą prowokacyjną. Polega na podaniu pokarmu podejrzewanego o wywołanie reakcji alergicznej i obserwację, czy pojawią się objawy. Najczęściej stosuje się też tzw. podwójnie ślepą próbę. Polega na tym, że pacjent nie wie, jaki produkt spożywa. Umożliwia to wyeliminowanie czynnika emocjonalnego, który mógłby wpłynąć na wywołanie objawów. Próby prowokacyjne powinny być wykonywane wyłącznie a gabinetach lekarskich w obecności specjalisty. Ma to na celu zapewnienie bezpieczeństwa w przypadku wystąpienia silnych reakcji lub wstrząsu anafilaktycznego. Pomocniczo można wykonać testy skórne z alergenami określonych pokarmów oraz oznaczenie poziomu przeciwciał IgE w surowicy krwi.
Sprawdź testy na alergię.
Alergia na czekoladę: leczenie
Jedyną metodą leczenia alergii pokarmowych jest eliminacja uczulającego składnika z diety. Uczulenie na czekoladę nie jest tutaj wyjątkiem. Dieta eliminacyjna jest niezbędna i tak naprawdę tylko ona stanowi skuteczny sposób na uniknięcie objawów. W przypadku alergii na czekoladę bardzo ważne jest zidentyfikowanie, który jej składnik jest odpowiedzialny za eliminacje alergiczne. Dzięki temu pacjent będzie wiedział, na co zwracać uwagę oraz uniknie niepotrzebnych eliminacji.
Oprócz samej eliminacji czekolady z diety należy też dokładnie czytać składy. Alergeny obecne w czekoladzie mogą występować też w składzie innych gotowych produktów. Wskazane jest również zachowanie ostrożności podczas jedzenia na mieście. W menu restauracji powinny być dostępne informacje o alergenach występujących w danych posiłkach, jednak w przypadku braku pewności co do składu, najlepiej dopytać o to kelnera lub kucharza.
Osoby, u których występuje ryzyko wstrząsu anafilaktycznego, powinny zawsze nosić ze sobą ampułkostrzykawkę z adrenaliną i wiedzieć, jak jej poprawnie używać. Edukację na ten temat warto przeprowadzić również wśród najbliższych pacjenta – rodziny, przyjaciół czy współpracowników.
W przypadku wystąpienia objawów alergicznych można doraźnie zastosować preparaty o działaniu objawowym. Preparaty dla alergików skutecznie zmniejszają dolegliwości m.in. poprzez regulację wydzielania histaminy. Jeśli uczulenie na czekoladę wywołuje objawy skórne, takie jak wysypka lub pokrzywka, można zastosować doustne bądź miejscowe leki na alergię skórną. Pomocne może być też wapno na alergię. Osoby, u których pojawia się katar, łzawienie i zaczerwienienie oczu, mogą zastosować krople przeciwalergiczne.
Uczulenie na czekoladę: podsumowanie
Uczulenie na czekoladę to rodzaj alergii pokarmowej, który może pojawić się zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. W czekoladzie występuje kilka alergenów i wbrew pozorom kakao nie jest jedynym składnikiem o potencjale uczulającym. Zaliczamy do nich również mleko, orzechy, soję i gluten. Najlepszą i tak naprawdę jedyną metodą leczenia alergii na czekoladę jest jej eliminacja z diety. Można też wykonać testy skórne z alergenami określonych pokarmów. Pomocniczo zaleca się zastosować leki przeciwalergiczne, np. krople, tabletki lub wapno.
Źródła:
1. Jedynak-Wąsowicz U. Alergie pokarmowe (mleko, jaja, czekolada) – czy każdego pacjenta należy kierować do alergologa, https://www.mp.pl/alergologia/ekspert/wyklady/293616,alergie-pokarmowe-mleko-jaja-czekolada-czy-kazdego-pacjenta-nalezy-kierowac-do-alergologa [dostęp: 20.03.2025]
2. Świerczyńska-Krępa M. Alergia pokarmowa, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57574,alergia-pokarmowa [dostęp: 20.03.2025]
3. Lopes J. Not so sweet: True chocolate and cocoa allergy, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6815241/ [dostęp: 20.03.2025]
Podziel się artykułem ze znajomymi
