Suchość w nosie - co oznacza? Poznaj skuteczne metody walki z tą uciążliwą dolegliwością

Aleksandra Mazur

Suchość w nosie to dolegliwość, która może dotknąć osoby w każdym wieku. Spowodowana jest wieloma czynnikami, od suchego powietrza po choroby i styl życia. Poznaj objawy, skuteczne metody leczenia i profilaktyczne zalecenia, pozwalające uporać się z tym uciążliwym problemem.

Czym jest suchość w nosie i jak często występuje?

Suchość w nosie (w kwalifikacji medycznej ICD-10 występująca pod kodem: J34.8, natomiast w ICD-11: MD26.Z) to stan, w którym śluzówka nosa traci naturalne nawilżenie. Objawia się uczuciem suchości, pieczenia, swędzenia i trudnościami w oddychaniu przez nos. Mechanizm tej dolegliwości wynika z zakłócenia funkcji gruczołów śluzowych, które są odpowiedzialne za produkcję ochronnej warstwy śluzu.

Suchość błony śluzowej występuje dość często, szczególnie u osób w starszym wieku oraz tych, które często przebywają w klimatyzowanych/mocno ogrzewanych pomieszczeniach, gdzie dochodzi do spadku wilgotności powietrza. Na suchy nos skarżą się także pacjenci przyjmujący leki przeciwhistaminowe, kortykosteroidy i wysuszające preparaty na katar.

Suchość w nosie u dzieci i niemowląt

U dziecka, a zwłaszcza u niemowlaka suchość w nosie pojawia się często na skutek niedojrzałości układu oddechowego i mniejszych możliwości regulacji nawilżenia błon śluzowych.

Problem ten nasila się zwłaszcza w sezonie grzewczym, kiedy powietrze w pomieszczeniach jest przesuszone. Jest to delikatna kwestia, ponieważ niemowlęta oddychają głównie przez nos, więc sytuacja może prowadzić do problemów z oddychaniem.

U dziecka, które nie potrafi jeszcze mówić, należy zwrócić uwagę na częste pocieranie nosa, trudności w karmieniu, niespokojny sen oraz problemy z oddychaniem, szczególnie w nocy.

Nieleczona suchość może prowadzić do częstszych infekcji dróg oddechowych, ponieważ śluzówka jest wówczas bardziej podatna na uszkodzenia i infekcje.

Najczęstsze przyczyny suchości w nosie

Przyczyny suchości w nosie są zróżnicowane i mogą wynikać zarówno z czynników środowiskowych, chorobowych, jak i związanych ze stylem życia. Suche powietrze, zwłaszcza w ogrzewanych w okresie zimowym pomieszczeniach, a także klimatyzacja, obniżają poziom wilgotności, co prowadzi do wysuszania błon śluzowych nosa.

Choroby takie jak alergie, infekcje wirusowe (szczególnie katar towarzyszący przeziębieniu) oraz choroby autoimmunologiczne (np. zespół Sjögrena) zakłócają produkcję śluzu, prowadząc do uczucia suchego nosa. COVID-19 również może powodować wysuszenie błon śluzowych w wyniku bezpośredniego uszkodzenia tkanek.

Czynniki stylu życia, takie jak palenie papierosów, również szkodzą śluzówce nosa, podobnie jak stosowanie leków przeciwhistaminowych i kortykosteroidów, które zmniejszają wydzielanie śluzu.

U kobiet w ciąży zmiany hormonalne mogą prowadzić do suchości w nosie, gdyż wzrasta przepuszczalność naczyń krwionośnych, co może zaburzać nawilżenie błony śluzowej.

Objawy towarzyszące suchości w nosie

Objawy suchości nosa obejmują szereg dolegliwości, które mogą znacznie wpłynąć na komfort codziennego funkcjonowania. Najczęściej pacjenci zgłaszają pieczenie, swędzenie oraz strupki w nosie. Powstają one na skutek zwiększonej podatności suchej śluzówki na mikrourazy, prowadzące do drobnych, ale uciążliwych krwawień z nosa.

Suchy nos zakłóca naturalny proces filtracji i nawilżania powietrza, co sprawia, że drażniące czynniki łatwiej przedostają się dalej - pojawia się ból i drapanie w gardle. U wielu pacjentów nasila się tendencja do częstszych infekcji i stanów zapalnych.

Ponadto, wysuszona błona śluzowa nosa może sprzyjać powstawaniu problemów z zatokami, ponieważ utrudniony odpływ śluzu prowadzi do zastoju wydzieliny i zatkania nosa.

Zmniejszona produkcja śluzu i nieprawidłowe nawilżenie błon śluzowych oddziałują na ogólne samopoczucie, przyczyniając się do odczucia zmęczenia, rozdrażnienia i bólu głowy, wynikającego z podrażnienia nerwów w nosie lub zatokach.

Leczenie suchości w nosie - metody i preparaty

Leczenie suchości w nosie obejmuje metody farmakologiczne i niefarmakologiczne.

Wśród popularnych leków dominują krople i spraye nawilżające, zawierające roztwory soli fizjologicznej lub hipertonicznej. Maści z witaminą A lub D są skuteczne w regeneracji uszkodzonej śluzówki i ochronie przed podrażnieniami. W cięższych przypadkach stosuje się kortykosteroidy, które łagodzą stany zapalne, jednak mogą powodować działania niepożądane, takie jak: osłabienie śluzówki, infekcje grzybicze w jamie nosowej i tzw. efekt z odbicia, gdzie po nagłym odstawieniu leku problem może się nasilić.

Niefarmakologiczne metody obejmują nawilżanie powietrza i unikanie klimatyzacji, a także smarowanie wnętrza nosa tłuszczami roślinnymi - takimi jak olej kokosowy, migdałowy, z wiesiołka, czy z rokitnika.

Domowe sposoby na suchość w nosie

Domowe metody na suchość w nosie obejmują nawilżanie powietrza (co oznacza przede wszystkim używanie nawilżaczy), inhalacje z soli fizjologicznej oraz stosowanie olejów (np. kokosowego czy sezamowego) na śluzówkę nosa. Oleje należy nakładać delikatnie, aby zapobiec podrażnieniom.

W wielu przypadkach domowe sposoby przynoszą ulgę, jednak jeśli suchość utrzymuje się dłużej, wskazana jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu.

Kiedy udać się do lekarza z suchością w nosie?

Konsultacja lekarska jest konieczna, gdy suchości w nosie towarzyszą objawy takie jak:

przewlekłe krwawienia,

intensywny ból,

problemy z oddychaniem,

uczucie zatkanego nosa,

bóle głowy czy infekcje.

Także brak węchu (anosmia) w połączeniu z suchością błony śluzowej nosa wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, ponieważ może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne, takie jak infekcja COVID-19, uszkodzenie nerwów węchowych, choroby zatok czy reakcje na niektóre leki.

Podczas wizyty lekarz, w miarę potrzeb, zleci badanie fizykalne nosa, endoskopię, a także testy alergiczne czy obrazowanie zatok w celu wykluczenia innych schorzeń. Leczenie może obejmować leki nawilżające, przeciwzapalne, a w przypadku infekcji - antybiotyki.

Profilaktyka suchości w nosie

Co zrobić, aby uniknąć uczucia suchego nosa? Zalecamy stosować kilka prostych metod - ważne jest przede wszystkim:

regularnie nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, szczególnie w sezonie grzewczym;

dbanie o nawodnienie organizmu - co wspiera również kondycję błon śluzowych;

unikanie palenia papierosów oraz przebywania w zadymionych i klimatyzowanych miejscach; które dodatkowo wysuszają śluzówkę;

nieprzedłużanie stosowania leków przeciwhistaminowych i kropli obkurczających naczynia krwionośne, które wywołują stan suchości w nosie.

Należy pamiętać, że jeśli mimo stosowania powyższych sposobów dojdzie do nawrotów, konieczna będzie konsultacja lekarska.

3.Jakie są główne przyczyny suchości w nosie?

Suche powietrze, zwłaszcza w ogrzewanych w okresie zimowym pomieszczeniach, a także klimatyzacja, obniżają poziom wilgotności, co prowadzi do wysuszania błon śluzowych nosa.

2.Czy suchość w nosie może być objawem poważniejszej choroby?

3.Jakie domowe sposoby są skuteczne na suchość w nosie?

Bibliografia: