Molibden – pierwiastek niezwykle rzadki, ale ważny dla człowieka. Bierze udział we wchłanianiu żelaza i przemianach metabolicznych, a nawet pomaga osiągnąć erekcję. Czym skutkuje jego niedobór? Kiedy sięgnąć po tabletki z molibdenem?

molibden

Co to jest molibden?

Molibden, pierwiastek o symbolu Mo, należy do grupy tak zwanych metali przejściowych. Jest jednym z najrzadziej występujących pierwiastków na kuli ziemskiej. W warstwie skalnej występuje pod postacią minerału o nazwie molibdenit. W śladowych ilościach znajduje się w organizmie ludzkim – trafia tu wraz z pokarmem.

Podobnie jak żelazo, magnez, cynk, selen, czy chlor, zaliczany jest do tak zwanych mikroelementów. Pełni istotną rolę, uczestnicząc między innymi w procesie przyswajania żelaza z pokarmu. Jakie są właściwości molibdenu? Jakie znajduje zastosowanie w przemyśle? Dlaczego jest ważny dla organizmu? Czym może skutkować jego niedobór?

Właściwości molibdenu

Molibden ma jasną, srebrzystą barwę (po sproszkowaniu znacznie ciemnieje). Jest bardzo twardy. Topi się w niezwykle wysokich temperaturach (powyżej 2617 stopni Celsjusza), choć po przekroczeniu 400 stopni jest podatny na działanie powietrza - dlatego przed obróbką musi być pokrywany warstwą niklu lub krzemu. Nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna. Na pewno nie stanowi zagrożenia w postaci litej. Natomiast jako proszek jest niezwykle łatwopalny. Szczególną uwagę należy zwrócić na molibden w postaci pyłu unoszącego się w powietrzu atmosferycznym. Krótkotrwały kontakt z tym pierwiastkiem może skutkować podrażnieniem oczu lub błon śluzowych gardła czy nosa.

Natomiast długotrwała ekspozycja na molibden w pyle skutkować może:

Zastosowanie molibdenu

Ze względu na swoje właściwości (m.in. wysoka temperatura topienia oraz działanie antykorozyjne), we współczesnym świecie zastosowanie molibden znajduje między innymi w przemyśle lotniczym i kosmicznym. Używany jest także do produkcji żarówek elektrycznych – wykonuje się z niego drut będący wspornikiem wolframowego żarnika. Stosuje się też molibden w różnego rodzaju stopach, gdzie pełni rolę dodatku zabezpieczającego metal przez korozją, a także zwiększającego jego twardość i wytrzymałość. W tym kontekście bywa wykorzystywany jako zamiennik wolframu.

Molibden w organizmie

Choć jest słabo znany i nie budzi większego zainteresowania, molibden w organizmie człowieka występuje w większości tkanek, miedzy innymi w wątrobie, nerkach, płucach, mózgu, mięśniach.

Pełni szereg istotnych funkcji.

  • hamuje rozwój nowotworów (w tym na przykład przełyku),
  • przyczynia się do odtruwania organizmu z toksyn,
  • bierze udział w przetwarzaniu przyjmowanego pokarmu w energię,
  • pomaga we wchłanianiu żelaza – zabezpiecza przed wystąpieniem anemii z niedoboru tego metalu,
  • działa przeciwtrądzikowo, łagodzi zmiany ropne,
  • ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe,
  • jest niezbędny w procesie harmonijnego wzrostu ciała,
  • ma wpływ na potencję i płodność mężczyzn (wspiera syntezę tlenku azotu, który jest kluczowy dla mechanizmu erekcji).

Molibden w pożywieniu

Dzienne zapotrzebowanie na molibden jest śladowe i wynosi 75–100 µg (mikrogram). W większości przypadków jest ono bez trudu zaspokajane za pomocą codziennej diety – pokarmów. Kluczowe znaczenie mają w tym kontekście przede wszystkim pokarmy pochodzenia roślinnego (pierwiastek ten przenika ze skał do gleby a następnie do korzeni roślin), ale też niektóre zwierzęce (efekt działania pasz).

Bogatym źródłem molibdenu są między innymi:

  • produkty zbożowe, w tym między innymi pieczywo pełnoziarniste, czy biały ryż,
  • nasiona roślin strąkowych (fasola, groch),
  • mleko i jego wyroby, w tym przede wszystkim sery,
  • woda kranowa.

Pamiętać należy, że zawartość molibdenu w określonych produktach żywnościowych jest bardzo zróżnicowana ze względu na położenie geograficzne. Różnice dotyczące ilości tego pierwiastka np. w mące tego samego typu, potrafią sięgać kilku tysięcy procent, w zależności od składu mineralnego gleby, na której wzrosło zboże.

Niedobór molibdenu

Ze względu na niewielkie zapotrzebowanie i łatwą dostępność źródeł w pokarmie, niedobór molibdenu występuje bardzo rzadko. Nie mniej, jeśli taka sytuacja będzie mieć miejsce, konsekwencją mogą być liczne schorzenia oraz zaburzenia.

Do najpoważniejszych należą:

  • rak przełyku (przy występowaniu niedoboru o charakterze permanentnym i długotrwałym),
  • impotencja,
  • przyspieszenie procesów starzenia się organizmu,
  • próchnica zębów,
  • zaburzenia widzenia,
  • przyspieszenie oddechu,
  • wypadanie włosów,
  • wypryski skórne,
  • ospałość, męczliwość,
  • śpiączka.

Tabletki z molibdenem

W aptekach oraz sklepach z różnego rodzaju suplementami dostępne są tabletki z molibdenem. Są to preparaty, które mają uzupełniać ewentualny niedobór pierwiastka. Molibden marketingowo profilowany jest między innymi pod kątem bywalców siłowni i innych sal treningowych, jako środek wspomagający metabolizm i mający szereg innych dobroczynnych funkcji przy wzmożonym wysiłku fizycznym. Pamiętać jednak należy, że molibden, jak każdą tego typu substancję, należy przyjmować wyłącznie w uzasadnionych medycznie przypadkach i pod kontrolą lekarza. Nadmiar molibdenu może być szkodliwy między innymi dla układu trawiennego. Zaburzać będzie także wchłanianie wielu innych pierwiastków.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

 

Źródła:

  • Ewa Gawęda, Molibden i jego związki Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2014, nr 1(79)
  • Minerały - składnica pierwiastków niezbędnych do życia. Europejskie Studium Przygotowania Zawodowego i Wiedzy Praktycznej