Krzywa cukrowa w ciąży to standardowe badanie przeprowadzane u większości przyszłych mam. Jego celem jest ocena funkcjonowania gospodarki węglowodanowo-insulinowej i sprawdzenie, czy nie rozwija się cukrzyca ciążowa. Kiedy zrobić krzywą cukrową w ciąży? Jak przygotować się do badania i odczytać wyniki? Na te pytania odpowiadamy w naszym artykule.
Co to jest krzywa cukrowa?
Krzywa cukrowa nazywana jest również testem obciążenia glukozą. To jedno z podstawowych badań uwzględnionych w standardzie opieki okołoporodowej, które może wykonać każda ciężarna. Polega na ocenie stężenia glukozy we krwi na czczo oraz 60 i 120 minut po wypiciu roztworu zawierającego 75 g glukozy.
Głównym celem badania jest wykrycie cukrzycy ciążowej. Stan ten jest poważnym czynnikiem ryzyka wystąpienia wad wrodzonych, makrosomii (dużej masy urodzeniowej) czy powikłań okołoporodowych. Hiperglikemia (wysoki poziom glukozy we krwi) może przyczynić się nawet do poronienia, wcześniactwa, wad w układzie sercowo-naczyniowym i nerwowym. Dlatego prawidłowe wykonanie badania i interpretacja wyników są bardzo istotne dla dobrego rozwoju dziecka i przebiegu ciąży.
Jesteś na początku ciąży? Sprawdź preparaty na mdłości i nudności dla kobiet w ciąży.
Czy trzeba zrobić krzywą cukrową?
Krzywa cukrowa w ciąży zaliczana jest do podstawowych badań zapewnianych kobiecie w ciąży w ramach standardu opieki okołoporodowej. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne podkreśla konieczność jej wykonania u każdej przyszłej mamy. Wiele pacjentek obawia się jednak tego badania, ponieważ w ostatnich latach pojawiło się wiele niesprawdzonych i nierzetelnych informacji na temat jego bezpieczeństwa i skuteczności. Warto podkreślić, że prawidłowe wykonanie testu nie stanowi zagrożenia dla mamy ani dziecka i umożliwia wczesne wykrycie zdecydowanie poważniejszego problemu, jakim jest cukrzyca ciążowa i jej powikłania. W przypadku wątpliwości warto porozmawiać ze swoim ginekologiem lub położną, którzy będą najlepszym źródłem informacji.
Rozpoznano u Ciebie cukrzycę ciążową? Sprawdź glukometry.
Krzywa cukrowa w ciąży: jak się przygotować?
Aby wyniki krzywej cukrowej w ciąży były miarodajne, do badania należy się odpowiednio przygotować. Dokładne zalecenia dotyczące przygotowania, a także ewentualnych przeciwwskazań przekazuje lekarz podczas wizyty. Standardowe przygotowanie powinno wyglądać następująco:
- Przed badaniem należy kupić glukozę w aptece i zabrać ją ze sobą. Niestety smak roztworu nie należy do przyjemnych. Warto wybrać wersję o smaku cytrynowym, która delikatnie neutralizuje nieciekawy posmak.
- Na badanie należy przyjść na czczo, czyli co najmniej 8 godzin od spożycia ostatniego posiłku. Przed badaniem nie należy wykonywać wzmożonej aktywności fizycznej, wskazane jest też unikanie stresu.
- Przerwy między pobraniami krwi należy spędzić w poczekalni w wyznaczonym przez personel miejscu. Nie należy wykonywać żadnej aktywności fizycznej, przeciwwskazane jest nawet spokojne chodzenie wzdłuż korytarza. Warto więc wziąć ze sobą coś do czytania, dzięki czemu czas upłynie szybciej.
- Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach. Konieczne może być ich odstawienie przed badaniem, aby nie zaburzać wyników.
- Warto wziąć ze sobą coś do jedzenia, np. kanapkę lub jogurt z musli i owocami na wynosi. Przed i podczas badania nie należy jeść, dlatego może pojawić się spory głód. Warto mieć ze sobą coś, czym można szybko go zaspokoić po zakończeniu testu.
Czego nie jeść przed krzywą cukrową w ciąży?
Przez 3-5 dni przed badaniem krzywej cukrowej w ciąży pacjentka nie powinna wprowadzać żadnych zmian w swojej codziennej diecie. Zaleca się jedzenie standardowych posiłków i brak jakichkolwiek modyfikacji. Pozwoli to na uzyskanie rzetelnych i miarodajnych wyników. Wiele kobiet celowo ogranicza węglowodany z nadzieją, że przyczyni się to uzyskania lepszego wyniku. To jednak duży błąd, który może negatywnie wpłynąć na wyniki i ich interpretację.
Krzywa cukrowa w ciąży a przeziębienie
Niestety aktywna infekcja wyklucza wykonanie krzywej cukrowej w ciąży. Stres, zmęczenie, stany zapalne, aktywacja układu immunologicznego, zakażenia drobnoustrojami wpływają na pracę gospodarki węglowodanowo-insulinowej, a tym samym mogą zaburzać przebieg testu i interpretację wyników.
Sprawdź witaminy na odporność w ciąży.
Krzywa cukrowa w ciąży: jak wygląda badanie?
Badanie przeprowadzane jest w placówce medycznej. Po zgłoszeniu się do gabinetu i wypełnieniu niezbędnej dokumentacji zazwyczaj wykonywany jest szybki pomiar glukozy we krwi z palca za pomocą glukometru. Następnie pobierana jest pierwsza tzw. „zerowa” próbka krwi żylnej. Służy ona do oceny wyjściowego stężenia glukozy we krwi. Po pobraniu pacjentka otrzymuje do wypicia roztwór glukozy. Należy wypić go dość szybko. Nie jest przeznaczony do spokojnego, powolnego popijania łyk po łyku. Kolejne pobrania krwi żylnej wykonywane są po upływie 60 i 120 minut od momentu spożycia glukozy.
Czego nie robić podczas krzywej cukrowej?
Między pobraniami należy pozostać w placówce i powstrzymać się od jakiegokolwiek niepotrzebnego ruchu. Nie należy wychodzić na zewnątrz ani spacerować. Przeciwwskazane jest również jedzenie, do picia dozwolona jest wyłącznie woda.
Krzywa cukrowa w ciąży: ile trwa badanie?
Na badanie krzywej cukrowej warto zarezerwować sobie co najmniej 2,5 h. Dwie godziny zajmuje samo oczekiwanie na kolejne pobrania krwi po wypiciu. Dodatkowe 30 minut warto zarezerwować sobie na kwestie formalne, rejestracje, znalezienie gabinetu i miejsca parkingowego.
Krzywa cukrowa w ciąży: ile czeka się na wynik?
Wyniki krzywej cukrowej w ciąży nie są dostępne od ręki. Najczęściej pacjentka otrzymuje je w ciągu 1-2 dni roboczych. Informacje o dostępności wyników przekaże personel wykonujący badanie.
Krzywa cukrowa w ciąży: kiedy należy wykonać badanie?
W którym tygodniu ciąży bada się krzywą cukrową? Rutynowo badanie wykonuje się między 24 a 28 tygodniem ciąży. W niektórych przypadkach lekarz może skierować pacjentkę na badanie wcześniej. Dotyczy do w szczególności kobiet, u których uzyskano nieprawidłowy wynik glukozy na czczo przed 24 tygodniem ciąży. Wskazaniem do wcześniejszego badania jest też obecność czynników ryzyka cukrzycy ciążowej, takich jak otyłość czy cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży.
Sprawdź słodziki i glukoza.
Krzywa cukrowa w ciąży: interpretacja wyniku
Interpretacja wyników krzywej cukrowej nie zawsze jest łatwa, dlatego powinien dokonywać jej wyłącznie lekarz. Należy uwzględnić stan zdrowia, wiek kobiety, ewentualne objawy, przebieg ciąży, a także upewnić się, że przygotowanie do badania i jego przebieg były prawidłowe. Pozwoli to na rzetelną interpretację wyników i postawienie odpowiedniej diagnozy.
Krzywa cukrowa: normy w ciąży
Prawidłowa krzywa cukrowa w ciąży wygląda następująco:
- Stężenie glukozy na czczo: poniżej 92 mg/dL,
- Stężenie glukozy po 60 minutach od wypicia roztworu glukozy: poniżej 180 mg/dL,
- Stężenie glukozy po 120 minutach od wypicia roztworu glukozy – poniżej 153 mg/dL.
Jaki wynik świadczy o cukrzycy ciążowej?
U kobiet ciężarnych cukrzycę rozpoznaje się, gdy spełniony jest co najmniej jeden z poniższych kryteriów:
- Stężenie glukozy na czczo: 92-125 mg/dL,
- Stężenie glukozy po 60 minutach od wypicia roztworu glukozy: wyższe niż 180 mg/dL,
- Stężenie glukozy po 60 minutach od wypicia roztworu glukozy: 153-199 mg/dL.
Krzywa cukrowa w ciąży: ile razy można wykonać badanie?
Standardowo zaleca się wyłącznie jedno badanie krzywej cukrowej w ciąży. Mimo że jest ono bezpieczne i niezbędne, może stanowić pewne obciążenie dla organizmu i stres dla samej pacjentki. Jeśli lekarz stwierdzi konieczność powtórzenia badania, oceni, po jakim czasie można powtórzyć krzywą cukrową w ciąży i przekaże pacjentce wszystkie zalecenia dotyczące przygotowania do ponownego testu.
Podsumowanie
Krzywa cukrowa to standardowe badanie wykonywane w ciąży. Ma na celu wykrycie cukrzycy ciążowej i w razie konieczności wdrożenie odpowiedniego leczenia, które zmniejszy ryzyko powikłań tej choroby. O tym, kiedy bada się krzywą cukrową, decyduje lekarz, jednak najczęściej u zdrowych kobiet badanie wykonywane jest między 24. a 28. tygodniem ciąży. Interpretacja wyników nie zawsze jest łatwa, dlatego powinien dokonać jej specjalista z uwzględnieniem stanu zdrowia i historii medycznej danej pacjentki. W większości przypadków nie ma potrzeby i nie zaleca się wykonywania krzywej cukrowej w ciąży więcej niż raz.
Źródła:
1. Jak należy przygotować się i prawidłowo wykonać doustny test obciążenia glukozą w ciąży? https://www.mp.pl/cukrzyca/lista/108251,jak-nalezy-przygotowac-sie-i-prawidlowo-wykonac-doustny-test-obciazenia-glukoza-w-ciazy [dostęp: 20.03.2025]
2. U kogo powtórzyć OGTT w III trymestrze ciąży? https://www.termedia.pl/ginekologia/U-kogo-powtorzyc-OGTT-w-III-trymestrze-ciazy-,35598.html [dostęp: 20.03.2025]
3. Sieradzki J. Cukrzyca rozpoznana podczas ciąży, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.2.2. [dostęp: 20.03.2025]
4. Furman J. Cukrzyca u kobiet w ciąży, https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/inne/66438,cukrzyca-u-kobiet-w-ciazy [dostęp: 20.03.2025]
5. Cukrzyca ciążowa – rozpoznanie i leczenie, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2016
Podziel się artykułem ze znajomymi
