Zioła na cukrzycę: jakie gatunki roślin stosować na obniżenie poziomu cukru we krwi?

Cukrzyca została uznana za chorobę cywilizacyjną. Bardzo ważnym elementem jej leczenia jest dieta i styl życia. Coraz więcej pacjentów szuka też naturalnych sposobów na poprawę stanu zdrowia. Podpowiadamy, jakie zioła na cukrzycę warto stosować.

Czy warto stosować zioła na obniżenie cukru we krwi?

Stosowanie ziół na cukrzycę ma swoich zwolenników i przeciwników. Z jednej strony wiemy, że niektóre zioła pozytywnie wpływają na obniżenie poziomu cukru we krwi. Z drugiej obawy budzą potencjalne interakcje z lekami oraz brak jednoznacznych wytycznych dotyczących dawkowania czy czasu trwania ziołoterapii. Warto wspomnieć też, że wyróżniamy dwa rodzaje cukrzycy, które wymagają odmiennego podejścia.

• Cukrzyca typu 1 to choroba uwarunkowana genetycznie o podłożu autoimmunologicznym, w której leczeniu stosowana jest insulinoterapia.
• Cukrzyca typu 2 to choroba związana ze stylem życia (m.in. nadmierną masą ciała, dietą bogatą w cukry proste), która wymaga głównie interwencji dietetycznych oraz farmakologicznych.

Podejrzewasz u siebie cukrzycę? Sprawdź: badania na cukrzycę.

Zioła na cukrzycę typu 2 mogą być wartościowym dodatkiem do leczenia dietetycznego i pomagać w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi. Natomiast cukrzyca typu 1 jest chorobą nieuleczalną i rozwija się bez względu na prowadzony styl życia. Zioła na cukrzycę typu 1 to temat wymagający bardzo ostrożnego, indywidualnego podejścia w celu uniknięcia interakcji z insulinoterapią, która często musi być stosowana do końca życia.

A więc, czy warto wprowadzić zioła na obniżenie poziomu cukru?

• Zioła mogą być wartościowym wsparciem w leczeniu cukrzycy typu 2, ale nigdy nie powinny stanowić podstawy terapii.
• Najważniejsza jest zmiana stylu życia, stosowanie odpowiedniej diety oraz regularne podejmowanie aktywności fizycznej. Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj: rola diety w leczeniu cukrzycy.
• Zioła nigdy nie powinny zastępować diety, ruchu ani leków zalecanych przez lekarza. Warto traktować je jako dodatek do leczenia, pamiętając, że same w sobie nie rozwiążą problemu.

Jak widać, ziołoterapia nie stanowi alternatywy dla farmakoterapii. Mimo to zioła na cukrzycę – stosowane świadomie i regularnie – mogą realnie wspierać walkę z zaburzeniami gospodarki cukrowej. Niezależnie od typu cukrzycy przed wprowadzeniem fitoterapii warto skonsultować się z lekarzem lub fitoterapeutą.

Sprawdź też produkty dla diabetyków, które pomogą Ci w codziennym życiu.

Jakie zioła na obniżenie poziomu cukru we krwi stosować?

Przedstawiamy zestaw ziół na cukrzycę, które w połączeniu ze zdrowym stylem życia pomogą Ci zadbać o odpowiedni poziom cukru we krwi.

Jakie zioła na cukrzycę typu 2 wybrać?

W przypadku cukrzycy typu 2 dużą rolę odgrywa poprawa wrażliwości tkanek na insulinę, regulacja trawienia węglowodanów i zapobieganie gwałtownym skokom glukozy. Właśnie dlatego niektóre zioła mogą działać wspierająco.

• Morwa biała – to bardzo popularne zioło na cukrzycę. Zawiera antocyjany, moran oraz DNJ (związek 1-deoksynojirimycyna), które spowalniają trawienie węglowodanów i zmniejszają ich wchłanianie. Działają też przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie. Suszone owoce i liście morwy, a także ich ekstrakty spożywane w formie dodatku do posiłków, naparów czy suplementów mogą pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi.
• Cynamon cejloński – zawiera substancje aktywne (m.in. kwas alfa-liponowy), które zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę oraz spowalniają trawienie węglowodanów. Osoby chorujące na cukrzycę typu 2 mogą odnieść korzyści z dodatku cynamonu do posiłków lub napojów.
• Pokrzywa zwyczajna – najczęściej sięgają po nią osoby, którym zależy na wzmocnieniu włosów, skóry i paznokci. Czy pokrzywa obniża poziom cukru we krwi? Badania naukowe sugerują, że może być to skuteczne zioło na cukrzycę, a regularne picie herbaty z pokrzywy może wspierać utrzymanie prawidłowej gospodarki węglowodanowo-insulinowej.
• Rutwica lekarska – jej ziele zawiera pochodne guanidyny, które są prekursorem do syntezy leków przeciwcukrzycowych. Jest też źródłem chromu, czyli bardzo ważnego minerału wpływającego na gospodarkę cukrową. Ekstrakty z ziela rutwicy mają działanie hipoglikemizujące, czyli obniżające poziom cukru we krwi.
• Fasola zwyczajna – o owocni fasoli często mówi się jako o „roślinnej insulinie”, przez co znajduje zastosowanie jako zioło na cukrzycę. Zawiera m.in. guanidyny, chrom, aminokwasy oraz cholinę. Ekstrakt z owocni fasoli ma działanie regulujące poziom cukru, insuliny, a także zapobiegające hipercholesterolemii, która często współwystępuję z cukrzycą typu 2.
• Kozieradka pospolita – zawiera substancje śluzowe, saponiny, aminokwasy, flawonoidy oraz trygonelinę. Według niektórych badań dodatek nasion kozieradki do posiłku może obniżać poziom cukru we krwi nawet o 20-25%. Warto też spożywać je w formie naparów lub odwarów.
• Rumianek lekarski – znany jest głównie ze swoich właściwości uspokajających, wyciszających i kojących. Czy rumianek obniża poziom cukru we krwi? Okazuje się, że tak. Regularne picie naparów z rumianku może też zmniejszyć ryzyko powikłań cukrzycy.

To właśnie te zioła są najczęściej polecane osobom z cukrzycą typu 2 jako element wspomagający dietoterapię i styl życia. Większość z nich to łatwo dostępne polskie gatunki, które mają długą tradycję stosowania w ziołolecznictwie.

Jakie zioła na cukrzycę typu 1 są warte uwagi?

Jak już wspomniano, cukrzyca typu 1 ma inne podłoże – wynika przede wszystkim z niedoboru insuliny wskutek autoimmunologicznego uszkodzenia trzustki. Żadne zioła nie zastąpią tego hormonu, ale mogą łagodzić objawy towarzyszące i wspomagać ogólną kondycję zdrowotną. Niektóre z nich wymieniono już wcześniej – to np. rumianek, pokrzywa, kozieradka czy morwa. Dodatkowo warto wspomnieć o żeń-szeniu, który może poprawiać kontrolę glikemii i zwiększać wydolność organizmu.

Jednak nie oznacza to, że wszystkie zioła, które są bezpieczne w cukrzycy typu 2 można bezkarnie stosować przy cukrzycy typu 1. W przypadku typu 1 największe ryzyko to hipoglikemia, czyli zbyt niski poziom cukru we krwi. Dlatego nawet łagodne zioła obniżające glikemię mogą zwiększać ryzyko niedocukrzenia, jeśli są stosowane bez nadzoru. Osoby z cukrzycą typu 1 powinny koniecznie skonsultować się z diabetologiem przed sięgnięciem po jakiekolwiek zioła, a zwłaszcza te o działaniu hipoglikemizującym.

Ajurwedyjskie i indyjskie zioła na cukrzycę

Ajurweda, tradycyjna medycyna indyjska, od wieków wykorzystuje rośliny lecznicze w kontroli glikemii.

• Gymnema sylvestre – jedno z najczęściej polecanych ajurwedyjskich ziół. Może blokować odczuwanie słodkiego smaku i obniżać poziom glukozy,
• Karela (gorzki melon) – działa podobnie jak insulina i poprawia tolerancję glukozy,
• Neem (miodla indyjska) – ma właściwości przeciwcukrzycowe i oczyszczające,
• Amla (indyjski agrest) – naturalne źródło witaminy C i silny przeciwutleniacz.

Ajurwedyjskie zioła zyskują popularność również w Europie, ale należy je stosować rozważnie i najlepiej pod okiem specjalisty.

Zioła wspomagające trawienie i gospodarkę lipidową

W cukrzycy często współwystępują problemy z cholesterolem, trawieniem tłuszczów czy otyłością i innymi chorobami cywilizacyjnymi. Niektóre zioła mogą wspierać organizm również w tych aspektach:

• Mniszek lekarski – pobudza wydzielanie żółci i działa odtruwająco,
• Cykoria podróżnik – wspomaga trawienie oraz obniża poziom glukozy i cholesterolu,
• Liść borówki czernicy – zawiera flawonoidy, które wpływają pozytywnie na wzrok i naczynia krwionośne,
• Ostropest plamisty – działa ochronnie na wątrobę, która odgrywa kluczową rolę w metabolizmie cukrów.

Zioła na cukrzycę: na co trzeba uważać?

Mimo że wiele ziół wykazuje korzystne działanie na poziom cukru we krwi, do ziołoterapii zawsze trzeba podchodzić zdroworozsądkowo.

• Zioła, zwłaszcza ich ekstrakty i wyciągi, wykazują bardzo silne działanie i najczęściej wpływają na wiele funkcji naszego organizmu. Przykładowo jedna roślina może jednocześnie obniżać cukier we krwi, ale też powodować wzrost ciśnienia tętniczego. Przez to raczej nie będzie najlepszym rozwiązaniem dla osoby, u której występują jednocześnie cukrzyca i nadciśnienie. Zioła należy więc wybierać indywidualnie, uwzględniając całe spektrum ich działania.
• Jeśli dopiero rozpoczynasz przygodę z ziołami na cukrzycę, wybieraj suszone zioła i herbaty lub napary, które mają łagodniejsze działanie niż ekstrakty i wyciągi ziołowe.
• Zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami, a tym samym osłabiać ich działanie lub wzmacniać nasilenie ewentualnych skutków ubocznych farmakoterapii. Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, przed zastosowaniem ziół skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym, aby upewnić się, że w Twoim przypadku ich zastosowanie będzie w pełni bezpieczne. Przykładowo morwa biała w połączeniu z niektórymi lekami na cukrzycę może powodować zbyt duże obniżenie cukru we krwi, co nie jest korzystne.
• Niektóre zioła powodują silne reakcje alergiczne. Jeśli jesteś na coś uczulony lub w przeszłości wystąpiły u Ciebie reakcje niepożądane po zastosowaniu fitoterapii, skonsultuj się z lekarzem, aby wykonać testy alergiczne.
• Większość ziół jest przeciwwskazana w okresie starań o dziecko, ciąży oraz laktacji. Ich negatywne konsekwencje mogą przewyższać ewentualne korzyści wynikające z regulacji poziomu cukru, dlatego fitoterapia na własną rękę w tym okresie jest przeciwwskazana.

Zioła na cukrzycę: podsumowanie

Podsumowując, zioła mogą być wsparciem w terapii cukrzycy, ale warto podchodzić do nich z rozsądkiem. Jeśli stosujesz jakiekolwiek leki lub borykasz się z innymi problemami zdrowotnymi przed zastosowaniem ziół na cukrzycę, skonsultuj się ze specjalistą, aby wykluczyć ewentualne interakcje lub działania niepożądane. Zioła na cukrzycę mogą być dopełnieniem terapii, ale kluczowe zawsze będą zmiany stylu życia obejmujące dietę i aktywność fizyczną. 

Źródła:

1.       Kania M., Derebecka N. Surowce roślinne w cukrzycy typu 2, https://www.czytelniamedyczna.pl/3543,surowce-rolinne-w-cukrzycy-typu-2.html [dostęp: 20.06.2024]

2.       Czapska-Pietrzak I., Studzińska-Sroka E., Bylka W. Ocena aktywności biologicznej cynamonu w badaniach in vivo, https://www.czytelniamedyczna.pl/6828,ocena-aktywnosci-biologicznej-cynamonu-w-badaniach-in-vivo.html [dostęp: 20.06.2024]

3.       Algathama A., Alluhabi G., Baghdadi H. Herbal medicine from the perspective of type II diabetic patients and physicians: what is the relationship? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7076897/ [dostęp: 20.06.2024]

4.       Alzahrani M., Alsiary K., Khan M. Perception of herbs use in treating diabetes among patients attending specialized polyclinics of National Guard Health Affairs, Jeddah, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10114559/ [dostęp: 20.06.2024]

5.       Rudkowska E., Smutkiewicz A., Han-Marek M. Zioła w terapii wspomagającej leczenie cukrzycy, https://www.czytelniamedyczna.pl/2397,zioa-w-terapii-wspomagajcej-leczenie-cukrzycy.html [dostęp: 20.06.2024]