Magnez to niezbędny składnik pokarmowy. Znany jest głównie ze swojego wpływu na układ nerwowy i mięśniowy. Niewiele osób wie jednak, że ma on także ogromny wpływ na zdrowie hormonalne, m.in. na poziom estrogenów. Sprawdź, za co odpowiadają te hormony, jak dokładnie działa magnez oraz co warto jeść i suplementować, aby zwiększyć jego poziom w organizmie.
Czym są estrogeny?
Estrogeny to tzw. żeńskie hormony płciowe. Nie oznacza to jednak, że produkuje je wyłącznie organizm kobiecy. Estrogeny występują również u mężczyzn i są bardzo ważne dla ich zdrowia, choć wydzielane są w zdecydowanie mniejszych ilościach. Poznaj najważniejsze fakty na temat tych hormonów:
- Estrogeny u kobiet produkowane są w jajnikach, a u mężczyzn w jądrach,
- Tkanka tłuszczowa również produkuje estrogeny, choć w mniejszych ilościach. U osób z nadmierną masą ciała mogą wystąpić zaburzenia hormonalne m.in. na skutek nadmiernej produkcji estrogenów,
- U kobiet estrogeny odpowiadają głównie za rozwój żeńskich cech płciowych, regulują cykl miesiączkowy, wpływają na nawilżenie pochwy, umożliwiają prawidłowe zapłodnienie i przebieg ciąży,
- Poziom estrogenów u kobiet maleje po menopauzie. To właśnie m.in. zmiana w ich produkcji odpowiada za wiele nieprzyjemnych objawów menopauzalnych takich jak uderzenia gorąca, suchość pochwy czy wahania nastroju.
Choć estrogeny znane są głównie jako hormony płciowe, ich działanie jest znacznie szersze. Odpowiedni poziom estrogenów jest niezbędny dla ogólnego stanu zdrowia. Wpływają one m.in. na profil lipidowy, mineralizację kości oraz nastrój. Dlatego zaburzenia hormonalne często powodują nie tylko problemy z cyklem menstruacyjnym i zajściem w ciążę. Nieprawidłowy poziom estrogenów zwiększa ryzyko zaburzeń nastroju, osteoporozy i chorób metabolicznych.
Co wpływa na poziom estrogenów?
Nasza gospodarka hormonalna zależy od bardzo wielu czynników. Wpływa na nią dieta, styl życia, suplementacja, przyjmowane leki, poziom tkanki tłuszczowej w organizmie, narażenie na stres, a nawet jakość i długość snu. Estrogeny nie są wyjątkiem. W przypadku zaburzeń w ich produkcji ważne jest kompleksowe podejście. Co podnosi poziom estrogenów, a co go obniża? Od czego zależy poziom estrogenów w organizmie?
- Faza cyklu menstruacyjnego – kobieca gospodarka hormonalna podlega cyklicznym zmianom. Najwyższe stężenie estrogenów obserwuje się w fazie okołoowulacyjnej, czyli mniej więcej między 12. a 14. dniem cyklu. Wpływa on m.in. na poziom libido oraz przygotowuje organizm kobiecy do potencjalnego zapłodnienia i ciąży.
- Wiek – poziom estrogenów fizjologicznie spada u starszych kobiet po menopauzie. To właśnie zmiany w jego produkcji odpowiadają za objawy menopauzalne, a także zwiększone ryzyko problemów zdrowotnych takich jak osteoporoza czy zaburzenia lipidowe u dojrzałych kobiet.
- Aktywność fizyczna – umiarkowana aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na gospodarkę hormonalną, w tym poziom estrogenu, jednak nadmierne, bardzo intensywne treningi mogą przyczynić się do jego obniżenia,
- Dieta – niektóre produkty spożywcze są źródłem tzw. fitoestrogenów, czyli związków estrogenopodobnych, dlatego mogą wpływać na gospodarkę estrogenową organizmu. Taki wpływ obserwuje się przy bardzo wysokim spożyciu produktów sojowych.
- Witaminy z grupy B – wpływają na produkcję i metabolizm estrogenów, a także wspierają pracę wątroby, która jest odpowiedzialna za naturalne procesy detoksykacyjne i usuwanie nadmiaru estrogenów z organizmu.
Sprawdź witaminy prenatalne i suplementy na zdrowie w ciąży.
Magnez a estrogeny
Czy magnez reguluje hormony? Jednym z kluczowych składników dla zdrowia hormonalnego jest właśnie magnez. Wielu osobom kojarzy się on głównie ze skurczami mięśni nóg. Jego działanie jest jednak zdecydowanie szersze i można śmiało powiedzieć, że odgrywa on ogromną rolę w dbaniu o gospodarkę hormonalną i poziom estrogenów. Funkcje magnezu to m.in.:
- Regulacja procesów biochemicznych – magnez jest kofaktorem ponad 300 enzymów i reguluje większość procesów biochemicznych zachodzących w organizmie każdego dnia,
- Przewodnictwo nerwowe – magnez bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych,
- Wpływanie na kurczliwość mięśni – magnez odgrywa istotną rolę dla zdrowia układu kostno-szkieletowego, wpływa na kurczliwość mięśni, ich zdolność do pracy,
- Udział w metabolizowaniu glukozy – poziom magnezu w organizmie wpływa na poziom glukozy we krwi i produkcję insuliny przez trzustkę (warto podkreślić, że prawidłowa gospodarka glukozowo-insulinowa jest niezbędna dla utrzymania prawidłowej gospodarki hormonalnej, a zaburzenia w obrębie insuliny, często prowadzą do innych zaburzeń hormonalnych),
- Zwiększanie odporności – magnez wspomaga funkcje układu immunologicznego i zdolność do zwalczania drobnoustrojów,
- Podnoszenie odporności na stres – magnez wpływa na pracę układu nerwowego, a tym samym na samopoczucie, pamięć, koncentrację i odporność na stres,
- Regulacja snu – odpowiednie spożycie magnezu wpływa pozytywnie na jakość i długość snu.
Czy magnez ma wpływ na hormony? Wszystkie wymienione aspekty są ściśle powiązane z gospodarką hormonalną, w tym z poziomem estrogenów. Dlatego odpowiednie spożycie tego minerału jest niezwykle istotne zarówno w kontekście profilaktyki, jak i leczenia zaburzeń estrogenowych. Dieta bogata w magnez (ewentualnie w połączeniu z suplementacją) jest ważnym zaleceniem dla osób borykających się z:
- Zespołem policystycznych jajników (PCOS),
- Zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS),
- Endometriozą (chorobą estrogeno-zależną),
- Trudnościami z zajściem w ciążę na tle hormonalnym,
- Menopauzą,
- Zaburzeniami cyklu menstruacyjnego.
Jaki magnez wybrać?
Jeśli chcesz uzupełnić poziom magnezu w organizmie w celu poprawy swojej gospodarki hormonalnej i poziomu estrogenów, w pierwszej kolejności sięgnij po jego naturalne źródła takie jak:
- Kasza gryczana,
- Pełnoziarniste pieczywo,
- Pestki dyni,
- Migdały,
- Orzechy laskowe,
- Sezam,
- Fasola biała i czerwona,
- Soczewica,
- Naturalne kakao i gorzka czekolada,
- Banany,
- Woda mineralna średniozmineralizowana.
Dietę można uzupełnić suplementacją po konsultacji z lekarzem. Wybierając preparat z magnezem, warto zwrócić uwagę na formę chemiczną, w jakiej występuje. W suplementach diety często występuje tlenek magnezu – niestety jest to forma o bardzo niskiej przyswajalności. Lepiej sięgnąć po cytrynian, diglycynian, mleczan, taurynian lub treonian, które są dobrze wchłaniane. Dzięki temu organizm lepiej wykorzysta magnez w celach leczniczych lub profilaktycznych.
Sprawdź, jak złagodzić objawy menopauzy.
Magnez a estrogeny: podsumowanie
Magnez to jeden z kluczowych składników dla zdrowej gospodarki hormonalnej. Wspiera utrzymanie prawidłowego poziomu estrogenów i zmniejsza objawy zespołu policystycznych jajników, napięcia przedmiesiączkowego, endometriozy oraz menopauzy. W pierwszej kolejności należy zadbać o jego spożycie wraz z dietą, zwłaszcza z produktów pełnoziarnistych, orzechów, pestek, nasion i strączków. Po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą można włączyć suplementację w celu uzupełnienia jego poziomu w organizmie.
Źródła:
1. Gajewski K. Estrogeny https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171848,estrogeny [dostęp: 02.06.2025]
2. Delgado B. Estrogen https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538260/ [dostęp: 02.06.2025]
3. Bahat P. Dietary supplements for treatment of endometriosis: A review https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8972862/ [dostęp: 02.06.2025]
4. Can Magnesium Help Relieve Menopause Symptoms? https://www.healthline.com/nutrition/magnesium-for-menopause
5. Fathizadeh N. Evaluating the effect of magnesium and magnesium plus vitamin B6 supplement on the severity of premenstrual syndrome https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3208934/ [dostęp: 02.06.2025]
6. Li R. The effect of magnesium alone or its combination with other supplements on the markers of inflammation, OS and metabolism in women with polycystic ovarian syndrome (PCOS): A systematic review https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9389579/ [dostęp: 02.06.2025]