Z wiekiem nasze kości stają się cieńsze i bardziej łamliwe. Zwłaszcza kobiece - szczególnie w okresie menopauzy i po niej. Jednak wcale nie musi tak być.
Osteoporoza jest częstym problemem kobiet w okresie menopauzy. Jednym z głównych winowajców jest spadający z wiekiem poziom grupy hormonów, zwanych estrogenami, które m.in. kontrolują w organizmie wchłanianie wapnia, będącego podstawowym budulcem naszych kości.
Węglany i fosforany wapnia stanowią 30 – 40 proc. ich składu. Kości to również miejsce, gdzie pierwiastek ten jest magazynowany w 99 proc. Reszta jest w tkankach miękkich, płynach ustrojowych oraz we krwi i decyduje m.in. o prawidłowej pracy serca, krzepliwości krwi, stanie zębów. Kiedy poziom wapnia we krwi obniży się, organizm „zabiera” go z kości.
Zobacz: Lek na stawy - suplementy, maść, tabletki. Co wybrać?
Jak klimakterium wpływa na osteoporozę
W okresie menopauzy spada poziom estrogenów, zwiększających odkładanie wapnia w kościach. Gęstość kości maleje znacznie szybciej, niż jest to związane z naturalnym procesem starzenia się organizmu. Fizjologiczna utrata masy kostnej zaczyna się około 30. roku życia i wynosi poniżej jednego proc. rocznie.
Według Naturalnej Fundacji Osteoporozy w ciągu pierwszych pięciu – ośmiu lat po menopauzie przyspieszona utrata masy kostnej może wynosić od trzech do nawet 20 proc. rocznie. Zmiany na początku są ledwo zauważalne. Dopiero w zaawansowanym stadium może pojawić się ból kości lub pleców.
Jak wykryć osteoporozę
Stopień ubytku masy kostnej pozwala określić badanie, nazywane densytometrią (BMD). Szybkie i proste, wykorzystujące niskie dawki promieniowania X (jedna dziesiąta średniej dawki wykorzystywanej podczas RTG klatki piersiowej). Uzyskany wynik gęstości kości jest przedstawiany na skali odzwierciedlającej ryzyko względne wystąpienia osteoporozy oraz złamań. Skala ta nosi nazwę T-score. Wartości prawidłowe to +/-1. Wynik od 1 do -2,5 wskazuje na niską masę kostną (osteopenia), a poniżej -2,5 – osteoporozę.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce na osteoporozę choruje 7 proc. kobiet w wieku od 45 do 54 lat, około 25 proc. kobiet w wieku od 65 do 74 lat i aż 50 proc. kobiet w wieku od 75 do 84 lat.
Trzeba ją leczyć pod kontrolą lekarza. To ważne, bo w osteoporozie tkanki kostne stopniowo rozpadają się, powodując na początku utratę masy kostnej, a następnie w przebiegu choroby zmienia się struktura kości, w efekcie czego szkieletowe elementy konstrukcyjne tracą wytrzymałość – wzrasta ryzyko złamań. Upadek może spowodować nawet złamanie kręgosłupa.
Jednak pomimo związku między poziomem estrogenów, a utratą masy kostnej nie wszystkie kobiety cierpią na osteoporozę w okresie menopauzy i po niej.
Sprawdź: Maść przeciwbólowa - przeciwzapalna, na stawy
Jak przeciwdziałać osteoporozie
Poza wiekiem i spadkiem poziomu hormonów o pojawieniu się tej choroby decydują predyspozycje genetyczne oraz choroby takie jak:
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- nadczynność tarczycy,
- wrzodziejące zapalenie okrężnicy,
- alergia na białka mleka (nietolerancja laktozy),
- reumatyzm,
- astma,
- cukrzyca,
- depresja.
Za rozwój osteoporozy odpowiadają również: stosowanie niektórych leków przeciwdepresyjnych oraz przeciwcukrzycowych, mała aktywność fizyczna, palenie papierosów, spożywanie alkoholu, ale przede wszystkim niedobór wapnia i/lub witaminy D. Po menopauzie kobiety często mają w diecie za mało wapnia, co powoduje, że organizm czerpie brakujący składnik z własnego ciała, konkretnie z kości. A wtedy stają się one kruche. Według zaleceń, organizm dorosłej kobiety potrzebuje od 800 do 1000 mg wapnia dziennie. Natomiast w okresie klimakterium i po nim optymalna dawka to 1200 mg.
Autor: Marzena Maciejczyk
Czytaj też: Maść żywokostowa – na stawy, żylaki. Właściwości
Konsultacja merytoryczna: lek. Mateusz Kowalczyk, Centrum Medyczno-Rehabilitacyjne Kolińskiego.