Wątroba hyperechogeniczna - czyli jaka? Co to znaczy?

Joanna Woźniak

Wątroba hyperechogeniczna – tego sformułowania często używają lekarze opisujący badanie USG wątroby. Co to znaczy? O jakiej chorobie może świadczyć?

watroba-hyperechogeniczna

Wątroba hyperechogeniczna – co to znaczy?

Wątroba hyperechogeniczna – to stwierdzenie często używane przez lekarzy do opisu badania ultrasonograficznego wątroby. Co się kryje pod tym nic nie mówiącym pacjentom określeniu? W czasie badania USG ocenia się echogeniczność tkanek i narządów, czyli ich zdolność do odbijania fal ultradźwiękowych. Na zjawisku echogeniczności bazują badania ultrasonograficzne. Każda z tkanek i narządów inaczej odbija fale ultradźwiękowe. Zdrowa wątroba na przykład ma wyższą echogeniczność niż nerki i niższą niż śledziona.

Miąższ wątroby w czasie badania USG może wykazywać obniżoną echogeniczność – hipoechogeniczność lub podwyższoną, czyli hyperechogeniczność. Hipoechogeniczność wykazują struktury miękkie (np. tkanka tłuszczowa) o zwiększonym ukrwieniu, a hyperechogeniczność – twarde i zbite, takie jak kości, zwapnienia, zwłóknienia czy lite guzy.

Przyczyny wątroby hyperechogenicznej

Najczęściej podwyższona echogeniczność całego miąższu wątroby ma związek ze stłuszczeniem narządu, występującym w kilku jednostkach chorobowych, głównie w niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby lub alkoholowym stłuszczeniu wątroby.

W wątrobie można też zaobserwować ogniskowe zmiany o podwyższonej echogeniczności, które mogą wskazywać na:

ogniskowe stłuszczenie,
naczyniaka lub inne łagodne nowotwory,
zmianę złośliwą (pierwotną lub przerzut).

Wątroba hyperechogeniczna jednorodna

Jeśli w opisie USG znajdziemy sformułowanie – „wątroba hyperechogeniczna jednorodna”, oznacza to, że miąższ wątroby bardziej odbija ultradźwięki, co można zaobserwować poprzez jaśniejszy odcień na ekranie, ale w trakcie badania nie zaobserwowano zmian ogniskowych.

Taki opis wskazuje na stłuszczenie miąższu wątroby, czyli nagromadzenie się tłuszczu w komórkach wątrobowych, charakterystyczne dla kilku chorób, zwłaszcza niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby lub alkoholowego stłuszczenia wątroby.

Pierwsza jest dolegliwością osób otyłych i chorych na cukrzycę typu 2, druga – nadużywających alkoholu. Obie prowadzą do powolnego niszczenia komórek wątrobowych i stanu zapalnego, któremu towarzyszy postępujące zwłóknienie. Konsekwencją może być marskość wątroby.

Wątroba hyperechogeniczna niejednorodna

Jeśli w badaniu USG uwidoczniły się zmiany ogniskowe o podwyższonej echogeniczności, może to wskazywać na ogniskowe stłuszczenie miąższu wątroby, naczyniaka lub zmianę złośliwą. W przypadku ogniskowego stłuszczenia zmiana jest najczęściej wielokształtna, nie nacieka i nie uciska sąsiadujących struktur. Okrągła zmiana natomiast może wskazywać na naczyniaka lub zmianę złośliwą – pierwotną lub przerzutową.

Naczyniak wątroby jest łagodnym guzem, często wykrywanym przypadkowo w czasie badania USG. Zazwyczaj osiąga wielkość od kilku milimetrów do kilku centymetrów, ale w skrajnych przypadkach może mieć nawet 20 centymetrów. Zazwyczaj naczyniaki nie powodują żadnych dolegliwości, jedynie bardzo duże mogą uciskać narządy jamy brzusznej i wywoływać ból.

Pierwotny rak wątroby (HCC) może się uwidocznić w badaniu USG w postaci małego ogniska niejednorodnego o niskiej lub wysokiej echogeniczności. W miarę rozrostu HCC staje się normoechogeniczny i jest trudny do wykrycia poprzez badanie ultrasonograficzne. Z reguły zmiany ogniskowe, które nie posiadają charakterystycznych cech naczyniaka lub ogniskowego stłuszczenia wymagają dalszej diagnostyki.

Leczenie wątroby hyperechogenicznej

Jeśli badanie USG wykazało „wątrobę hyperechogeniczną”, leczenie jest uzależnione od charakteru zmian. Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby lub alkoholowe stłuszczenie wątroby wymagają przede wszystkim abstynencji oraz odpowiedniej diety. Wprowadza się także leczenia farmakologiczne.

Jeśli natomiast zmiana ma charakter naczyniaka, zaleca się obserwację. Jedynie w rzadkich przypadkach naczyniaki wymagają interwencji chirurgicznej. Zabieg jest konieczny przy pęknięciu naczyniaka. Jeśli natomiast zmiana ogniskowa wskazuje na nowotwór złośliwy, pacjent jest kierowany na dalsze badania diagnostyczne. Jeśli potwierdzą one wstępną diagnozę, konieczne będzie leczenie onkologiczne.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj też:

Bibliografia:

Gerke W., Diagnostyka zmian ogniskowych w wątrobie, Hepatologia 2014; 14: 102–109.
Walas M., Skoczylas K., Gierbliński I., Błędy i pomyłki w diagnostyce ultrasonograficznej wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, Journal of Ultrasonography 2012; 12: 446–462.
Donovan J. A., Grant E. G., Postępowanie z pacjentem ze zmianą ogniskową w wątrobie, źródło internetowe
Małkowski P., Cieszanowski A., Ostrowski Ł., Rózga J., Elwertowski M., Patkowski W., Zieniewicz K., Wasiak D., Kosieradzki M., Gołębiowski M., Łagodne pierwotne guzy wątroby: naczyniak, ogniskowy przerost guzkowy, gruczolak – rozpoznanie i leczenie, źródło internetowe.