Czosnek a wątroba

Czosnek nazywany jest naturalnym antybiotykiem, gdyż wykazuje silnie działanie bakteriobójcze, bakteriostatyczne oraz przeciwgrzybicze. To jednak nie jedyne właściwości czosnku. Zawarta w jego bulwach allicyna działa także antyoksydacyjne oraz zwiększa produkcję enzymów wątrobowych. Jednak jedzony w nadmiarze może podrażnić wątrobę. Sprawdź, czy czosnek i chora wątroba to dobre połączenie.

czosnek-a-watroba

Prozdrowotne właściwości czosnku doceniano już w czasach starożytnych. Pierwsze wzmianki o jego wzmacniającym działaniu pojawiły się już w piśmie klinowym Babilonu. Czosnek został rozpowszechniony w Chinach i Indiach. Uprawiali go Rzymianie, Egipcjanie, Grecy i Hebrajczycy. W starożytnym Egipcie był przedmiotem kultu religijnego. Rzymianie wierzyli, że podnosi sprawność bojową. Hipokrates polecał czosnek jako lekarstwo na schorzenia układu pokarmowego, oddechowego oraz jako środek moczopędny. W XVII wieku był stosowany jako lek na dżumę. Do Polski trafił dzięki Tatarom.

Polska medycyna wsi rozpropagowała czosnek jako lek na robaczycę, żółtaczkę, tyfus, bóle zębów i głowy, a także choroby serca. Do dzisiaj jest stosowany jako naturalne lekarstwo wspomagające obronę organizmu przed bakteriami i grzybami, co zostało potwierdzone przez badania naukowe prowadzone w XX wieku. Coraz więcej mówi się także o korzystnym działaniu czosnku na dolegliwości wątrobowe.

Fitoncydy to substancje występujące w roślinach, które wykazuję silne właściwości bakteriobójcze, bakteriostatyczne oraz przeciwgrzybicze.

Można je znaleźć między innymi w:

czosnku,
cebuli,
porze,
czarnej porzeczce,
jałowcu,
szałwii,
anyżu,
imbirze,
marchewce.

Najsilniejsze działanie antybiotyczne wykazują czosnek, cebula oraz por, które należą do rodzaju Allium. Prym wśród nich wiedzie czosnek, który zawiera substancję czynną allinę. Po rozgnieceniu czosnku allina przekształca się w allicynę. To właśnie allicyna wykazuje wyjątkowo silne działanie bakteriobójcze i przeciwgrzybicze.

Niszczy wiele rodzajów drobnoustrojów, m.in.:

Aerobacter,
Bacillus,
Clostridium,
Enterobacter,
Escherichia,
Helicobacter,
Klebsiella,
Proteus,
Pseudomonas

Allicyna znana jest też z działania przeciwzapalnego, antyoksydacyjnego, wspomagającego układ odpornościowy oraz regenerującego komórki wątrobowe.

Jak czosnek działa na wątrobę?

Alkohol, dieta wysokotłuszczowa, a także wirusy wyniszczają hepatocyty, czyli komórki wątrobowe. Ich regenerację może wspomóc zawarta w czosnku allicyna, która wykazuje działanie antyoksydacyjne. Z badań prowadzonych na ludziach i zwierzętach wynika, że głównym czynnikiem doprowadzającym do uszkodzenia hepatocytów jest stres oksydacyjny.

Czosnek zawiera też siarczki di i trialliowe, będące metabolitami allicyny, które zwiększają produkcje enzymów odpowiedzialnych za metabolizm leków. Ponadto znajdująca się w czosnku s-allil-l-cysteina, powstająca na szlaku rozpadu allicyny, obniża poziom złego cholesterolu, który produkowany jest wątrobie.

Surowy czosnek a wątroba

Czosnek najlepiej jeść w postaci surowej, gdyż gotowany, pieczony lub duszony traci część swoich właściwości. Jedynie surowy rozgnieciony czosnek zawiera allicynę, a także inne cenne składniki, takie jak:

flawonoidy,
flawony,
witaminy A,B i C,
selen,
potas,
wapń,
fosfor,
żelazo,
magnez.

Czy czosnek na wątrobę można jeść bez ograniczeń?

Surowy czosnek ma działanie prozdrowotne, ale nie można przesadzać z jego ilością. Znajdująca się w czosnku allicyna może bowiem utlenić żelazo zawarte w hemie, ale żeby do tego doszło trzeba zjeść bardzo dużą ilość czosnku – ponad 20 tysięcy razy większą od standardowej dawki. Czosnek zawiera też siarkę, która można obciążać wątrobę, dlatego nie powinno się jeść go w nadmiarze. Zalecana dawka to jeden ząbek czosnku dziennie.

Można go także spożywać w suplementach diety. Zwykle dawka dzienna wynosi 500 mg dla osoby dorosłej i 350 dla dziecka powyżej roku.

Należy pamiętać, że czosnek nie jest zalecany pacjentom z zapaleniem, marskością i niewydolnością wątroby. Surowego czosnku nie powinny też spożywać dzieci do pierwszego roku życia, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Ponadto może on nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych.

Inne zioła i przyprawy na chorą wątrobę

Oprócz czosnku dobroczynne działanie na wątrobę mają także inne zioła, takie jak:

ostropest plamisty – stymuluje regenerację nowych komórek wątrobowych, wspomaga odbudowę miąższu u pacjentów cierpiących na marskość wątroby oraz wykorzystywany jest w leczeniu wirusowych zapaleń wątroby;
czarna rzodkiew – pobudza wydzielanie żółci;
sok z brzozy – wspomaga oczyszczanie wątroby z toksyn;
mniszek lekarski – stymuluje czynności wątroby;
karczoch – zwiększa wydzielanie żółci, wspomaga pracę wątroby, działa ochronnie na hepatocyty oraz niweluje stłuszczenie wątroby;
kwiat jaśminu – działa ochronnie na miąższ wątroby.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj też:

Bibliografia:

Hartleb M., Simon K., Lipiński M., Drobnik J., Woroń J., Rydzewska G., Mastalerz-Migas A., Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą
dróg żółciowych dla lekarzy POZ, Lekarz POZ 4/2017.
Bukol-Krawczyk K., Niealkoholowe stłuszczenie wątroby — leczyć czy nie leczyć?, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 1, 66–72.