Przeziębienie u seniora : jak leczyć i zapobiegać?

Dr nauk med. Olga Sadowska

Listopad 04, 2024

Choroba przeziębieniowa jest zespołem objawów związanych z ostrym wirusowym zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych. Przeziębienie u osób starszych może przebiegać inaczej niż u młodszych dorosłych. Przeczytaj artykuł i dowiedz się na czym polega leczenie i profilaktyka tej przypadłości u seniorów.

Spis treści

Specyfika przeziębienia u osób starszych
Leki na przeziębienie dla osób starszych - co wybrać?
Domowe sposoby i naturalne metody na przeziębienie u seniorów
Kiedy senior z przeziębieniem powinien udać się do lekarza?
Profilaktyka przeziębień u osób starszych
Wsparcie seniora podczas przeziębienia - rady dla opiekunów

Specyfika przeziębienia u osób starszych

Przeziębienie u osób starszych zdarza się rzadziej niż u młodszych, ponieważ ich układ odpornościowy nauczył się radzić sobie z ogromną liczbą wirusów przez wiele lat życia.

Z drugiej zaś strony, przeziębienie u seniorów wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań, które wynikają ze zmniejszonych zdolności do regeneracji oraz z obecności słabszego układu odpornościowego.

Przeziębienie u seniorów jest ubogoobjawowe, nietypowe i mniej nasilone. Może występować niezbyt wysoka gorączka. Złożonym problemem jest współwystępowanie licznych poważnych chorób przewlekłych i ich wzajemne maskowanie, wobec czego pojawienie się osłabionych objawów przeziębienia może pozostać niezauważone.

Nawet błahe infekcje u osób w podeszłym wieku mogą stać się dla nich śmiertelne. Po wyleczeniu sprawność ruchowa może być osłabiona w takim stopniu, że senior nie będzie już w stanie żyć samodzielnie.

Leki na przeziębienie dla osób starszych - co wybrać?

Leczenie przeziębienia u seniora polega na łagodzeniu dolegliwości - stosuje się leczenie objawowe. Istnieje wiele leków dostępnych w aptece bez recepty.

Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe

Najbezpieczniejszym lekiem na przeziębienie dla osób starszych jest paracetamol, który ma działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Nie ma działania przeciwzapalnego i nie zaburza procesu krzepnięcia krwi. Wchodzi on w najmniej interakcji między innymi lekami, nie obciąża układu pokarmowego, jego ograniczeniem w stosowaniu są jednak różnego rodzaju choroby wątroby (maksymalna dawka to 4 g na dobę).

Niesteroidowe leki przeciwzapalne wykazują zagrożenie z powodu ich niekorzystnego działania na układ krążenia, nerki, przewód pokarmowy (ryzyko owrzodzeń i krwawień). Powinno się je stosować tylko wtedy, gdy jest to konieczne w najmniejszych skutecznych dawkach i tak krótko, jak jest to możliwe.

Zanim wybierzemy się do apteki po bezpieczny lek na przeziębienie dla seniora, należy zawsze zasięgnąć porady lekarza.

Środki na kaszel i katar

leki przeciwkaszlowe, np. z kodeiną. Stosowanie kodeiny przez czas dłuższy niż zalecany i/lub w dawkach większych niż zalecane może prowadzić do uzależnienia;

leki wykrztuśne, np. z acetylocysteiną. Przeciwwskazaniem do stosowania acetylocysteiny jest czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy oraz ostry stan astmatyczny. Podczas leczenia zaleca się przyjmowanie zwiększonej ilości płynów i nie należy jej podawać przed snem;

leki na katar. Ksylo- i oksymetazolina zmniejszają przekrwienie błony śluzowej nosa i zatok. Przeciwwskazaniami do ich stosowania jest suchy nieżyt nosa i jaskra.

inhalacje pary wodnej lub preparaty zawierające sól fizjologiczną, które mogą przynieść krótkotrwałą ulgę w przeziębieniu.

Suplementy wspierające odporność

Najpopularniejsze suplementy dla seniorów na odporność to te, w których składzie znajduje się witamina C oraz witamina D.

Witamina C nie zapobiega wystąpieniu przeziębienia. Jej skuteczność potwierdzono jedynie w skracaniu czasu przeziębienia u osób już ją suplementujących.

Osoby w podeszłym wieku to grupa szczególnie narażona na ryzyko niedoborów witaminy D. O jej podaż należy dbać przez cały rok, każdego dnia, zwłaszcza zimą.

Stosowanie cynku może potencjalnie poprawić szybkość leczenia choroby przeziębieniowej seniora, a także zmniejszyć nasilenie jej objawów. Kurację cynkiem należy rozpocząć w ciągu pierwszej doby objawów infekcji. Terapia powinna być kontynuowana do ich ustąpienia.

W przypadku jakiejkolwiek suplementacji, powinno się koniecznie skonsultować z lekarzem, który dostosuje ją do indywidualnych potrzeb seniora.

Domowe sposoby i naturalne metody na przeziębienie u seniorów

Kiedy dopada przeziębienie, należy zadbać o odpoczynek w domu, leżenie w łóżku oraz odpowiednio długi sen.

Do sprawdzonych domowych metod łagodzenia objawów przeziębienia należą:

picie ciepłych płynów (soku z malin; mleka z masłem, miodem i czosnkiem; herbaty z cytryną i imbirem; syropu z cebuli)

spożywanie czosnku i miodu, szczególnie gryczanego;

kąpiele w ciepłej wodzie;

stosowanie okładów z olejkiem eterycznym.

Większość osób sięga po naturalne sposoby na wzmocnienie układu odpornościowego, do których należą:

urozmaicona dieta (ciepłe posiłki, lekkostrawne, z dużą ilością witamin);

zioła i naturalne preparaty wspierające odporność (np.: natka pietruszki; napary z owoców/kwiatów czarnego bzu, kwiatów lipy; preparaty z jeżówki purpurowej);

łagodna aktywność fizyczna (przynajmniej pół godziny codziennego umiarkowanego wysiłku)

techniki redukcji stresu (np.: joga, medytacja czy głębokie oddychanie).

Wszystkie powyższe metody powinny być stosowane z uwzględnieniem indywidualnego stanu zdrowia seniora i po konsultacji z lekarzem, szczególnie w przypadku osób z chorobami przewlekłymi.

Kiedy senior z przeziębieniem powinien udać się do lekarza?

Jakie objawy przeziębienia u seniora powinny skłonić go lub jego opiekuna do niezwłocznej konsultacji lekarskiej, czy też hospitalizacji?

Mokry kaszel z ropną wydzieliną, świszczący oddech i uczucie duszności;

Ból w klatce piersiowej, który nasila się podczas oddychania i kaszlu;

Silne bóle głowy, ucha czy okolicy zatok;

Powiększenie węzłów chłonnych okolicy głowy i szyi;

Odczucie sztywności karku;

Niewyjaśnione zmiany zachowania, spadek wagi, letarg;

Niewystarczająca odpowiedź na antybiotykoterapię (jeśli lekarz uzna ją wcześniej za stosowną) oraz leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne;

Pogorszenie lub powikłania przeziębienia w trakcie leczenia.

Powyższe objawy mogą wskazywać zarówno grypę, jak i poważne powikłania przeziębienia (np. zapalenie bakteryjne płuc).

Profilaktyka przeziębień u osób starszych

Najlepszym sposobem uniknięcia przeziębienia u seniora jest możliwie jak najdłuższe zachowanie jego sprawności fizycznej i samodzielności, jak również dbanie o dobre warunki życia.

Stosowanie poniższych ogólnych zasad może zmniejszyć ryzyko infekcji:

unikanie zatłoczonych miejsc w okresach zwiększonej zachorowalności;

utrzymanie dobrej higieny osobistej (szczególnie rąk i jamy ustnej);

odpowiednie nawodnienie;

wysokobiałkowe, pełnowartościowe posiłki;

podawanie jak najmniejszej ilości leków nasennych, uspakajających czy przeciwbólowych.

Pacjenci w wieku powyżej 60 lat z przewlekłymi chorobami towarzyszącymi mogą odnieść największe korzyści ze szczepienia przeciw grypie, wirusowi RSV i pneumokokom. Są one jak dotąd najlepszą metodą zapobiegania chorobom wywołanym przez wirusy i bakterie.