Metaplazja jelitowa jest zaburzeniem, w wyniku którego nabłonek żołądka przyjmuje cechy nabłonka jelit. Jest to stan, który zwiększa ryzyko zachorowania na raka. Aby spowolnić proces zmian, pacjenci ze stwierdzoną metaplazją jelitową powinni stosować się do specjalnej diety.
Co to jest metaplazja jelitowa?
Metaplazja jelitowa to patologiczny stan, w którym dochodzi do zmiany dojrzałych komórek błony śluzowej żołądka w komórki nabłonka jelita. Jest to zmiana nabyta, w odróżnieniu od dysplazji nie zapisana w genomie, najczęściej będąca konsekwencją przewlekłych procesów zapalnych żołądka.
Ze względu na zaawansowanie, wyróżniamy metaplazję jelitową 1, 2 oraz 3 stopnia. Na gruncie obecnego stanu wiedzy medycznej, metaplazję często uznaje się za praktycznie nieodwracalną. Uwaga: metaplazja jest uważana za wczesny stan przednowotworowy. U pacjentów z tego typu rozpoznaniem stwierdza się podwyższone ryzyko zapadnięcia na raka.
Metaplazja jelitowa w przełyku
O metaplazji jelitowej często mówimy w kontekście schorzenia, jakim jest tzw. „przełyk Barretta”. Jest to stan, w którym nabłonek wielowarstwowy płaski wyściełający dolną część przełyku, zamienia się w nabłonek jednowarstwowy walcowaty ze stwierdzonymi ogniskami metaplazji jelitowej.
Zazwyczaj zaburzenie to jest powikłaniem choroby refluksowej, polegającej na cofaniu się zakwaszonej treści pokarmowej z żołądka do przełyku, objawiającej się zgagą i bólem w nadbrzuszu.
Przyczyny metaplazji jelitowej
Metaplazja jelitowa rozwija się przez lata i częstokroć ma złożoną patogenezę. Do głównych jej przyczyn należą:
- zakażenie pałeczkami helicobacter pylori, którego konsekwencją są między innymi zapalenie żołądka oraz wrzody żołądka,
- dieta ciężkostrawna, bogata w tłuste mięso i inne potrawy smażone,
- nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- nadużywanie alkoholu, palenie papierosów,
- niehigieniczny tryb życia, stres, brak ruchu.
Objawy metaplazji jelitowej
Objawy metaplazji jelitowej są zróżnicowane, w zależności od stopnia zaawansowania oraz przyczyn stojących za wystąpieniem tego typu patologii.
Do najczęściej spotykanych symptomów należą:
- ból w nadbrzuszu,
- wzdęcia, uczucie pełności w żołądku,
- zgaga,
- nudności, wymioty,
- niekiedy krwawe stolce.
Objawy te są mało charakterystyczne, dlatego zaburzenie, w wyniku którego dochodzi do transformacji komórek, jest trudne do diagnozowania, niekiedy wykrywa się je na bardzo późnym etapie.
Dieta przy metaplazji jelitowej – czego nie jeść
Metaplazja jelitowa jest wskazaniem do wprowadzenia specjalnej, rygorystycznej diety. Zalecenia są bardzo zbliżone do tych, które formułuje się w przypadku choroby wrzodowej czy refluksowej. Głównym celem jest skrócenie czasu zalegania pokarmów w żołądku, oraz zapobieganie wytwarzaniu nadmiernych ilości soków żołądkowych. W tym celu unikamy takich produktów, jak:
- tłuste mięso, wędliny i ryby,
- wszystkie pokarmy smażone i pieczone,
- tłuszcze zwierzęce,
- chleb żytni i razowy,
- tłuste mleko, sery pleśniowe i topione,
- wszystkie surowe owoce,
- warzywa takie jak: rzodkiewka, rzepa, ogórek, kapusta,
- przekąski, w tym frytki i chipsy,
- ostre przyprawy, musztarda, ocet,
- napoje gazowane, alkohol, kawa, mocna herbata.
Dieta przy metaplazji jelitowej – co wolno jeść
Eliminacja dużej grupy produktów żywnościowych nie oznacza, że osoby cierpiące na metaplazję jelitową są skazane na żywienie nudne i mdłe. Wręcz przeciwnie. Z dozwolonych składników można ułożyć interesujący jadłospis, w skład którego wejść mogą między innymi:
- pieczywo jasne i czerstwe,
- ryż, płatki owsiane,
- chude mleko i jego wybrane przetwory: chudy twaróg, kefir,
- gotowane lub pieczone w pergaminie chude mięso oraz wędliny i ryby, w tym między innymi: kurczak, cielęcina, indyk, szynka, polędwica, szczupak,
- tłuszcze roślinne: oliwa z oliwek, olej słonecznikowy,
- gotowane lub przygotowane na parze warzywa, takie jak marchew, seler, dynia,
- dojrzałe owoce po obróbce termicznej (gotowane), w tym m.in. truskawki oraz banany,
- część wyrobów cukierniczych: ciasta drożdżowe, biszkopty,
- kawa zbożowa, herbata zielona i słaba czarna, woda mineralna w dużych ilością, ale nie tuż przed i nie tuż po posiłku.
Leczenie metaplazji jelitowej
Oprócz diety, pacjenci cierpiący na patologiczne zmiany nabłonka, mogą przyjmować leki hamujące wydzielanie kwaśnych soków żołądkowych. W tym kontekście wspomnieć należy przede wszystkim o tak zwanych inhibitorach pompy protonowej, takich jak omeprazol lub lansoprazol. W przypadku stwierdzenia wrzodów żołądka lub stanu zapalnego w układzie pokarmowych, stosuje się też antybiotykoterapię.
Są to środki, które zwalczają przyczyny, łagodzą objawy i spowalniają tempo postępowania zmian w komórkach nabłonka, nie powodują jednak cofania się metaplazji jelitowej. Jedyną dziś w praktyce metodą pozwalającą odwrócić patologiczne zmiany, jest zabieg ablacji za pomocą prądu, który stosuje się w leczeniu „przełyku Barretta”, czyli zmian, do których doszło w górnej części układu trawiennego.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Jelitówka u dziecka - ile trwa? Jak ją leczyć? Objawy
- Jak powstaje wzdęcie brzucha? Co oznacza? Leczenie
- Grypa żołądkowa - co jeść w trakcie i po chorobie? Co pić?
- Czym jest niedrożność przewodu pokarmowego? Leczenie
Bibliografia
- Andrzej Szczekilk, Choroby wewnętrzne, 2005 Kraków, Medycyna Praktyczna
- Żywienie w chorobie wrzodowej żołądka – Szpital Śląski w Cieszynie, szpitalslaski.pl
Podziel się artykułem ze znajomymi
