Insulina na czczo - jak interpretować wyniki badania?

W diagnostyce cukrzycy wykonuje się badania laboratoryjne mające na celu oznaczenie stężenia glukozy oraz insuliny w surowicy krwi, czyli tzw. krzywą insulinowo-cukrową. Sprawdź, ile powinna wynosić insulina na czczo oraz po obciążeniu glukozą, a także jak interpretować wyniki badań.

Insulina na czczo i po posiłku

Insulina jest hormonem peptydowym wytwarzanym przez komórki beta wysp trzustki, który reguluje poziom glukozy we krwi. U zdrowej osoby mechanizm wytwarzania i działania insuliny zależy od spożywanych posiłków i aktywności fizycznej. Stężenie insuliny na czczo jest niewielkie. Kiedy zjemy śniadanie, wzrośnie nam glikemia, a trzustka zacznie wytwarzać insulinę. Hormon ten stymuluje komórki organizmu – wątrobę, mięśnie oraz tkankę tłuszczową do wchłaniania glukozy, co sprawia, że jej stężenie we krwi zaczyna spadać.

Trzustka osób chorych na cukrzycę typu 1 wytwarza za małą ilość insuliny. Prowadzi to do hiperglikemii, czyli zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi. W przypadku insulinooporności trzustka wytwarza odpowiednią lub za dużą ilość insuliny, ale komórki organizmu nie są wrażliwe na jej działanie i nie wchłaniają cukru, co także skutkuje hiperglikemią.

Insulina na czczo i po 2 godzinach - badanie

W diagnostyce cukrzycy oraz insulinooporności wykonuje się tzw. krzywą insulinowo-cukrową. Badanie ma na celu oznaczenie stężenia cukru i insuliny na czczo oraz po obciążeniu glukozy. Jak przeprowadza się badanie? Najpierw od pacjenta pobiera się krew żylną, kiedy jest na czczo. Następnie w ciągu 5 minut powinien wypić roztwór 75 g glukozy wymieszanej z 250-300 ml wody. Po godzinie oraz dwóch pobiera się kolejne dwie próbki krwi. W laboratorium oznacza się glikemię i insulemią na czczo, po 60 i po 120 minutach.

Insulina na czczo – norma

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego stężenie glukozy w surowicy krwi powinno wynosić:

• do 100 mg/dl na czczo,
• do 180 mg/dl po godzinie od wypicia roztworu glukozy,
• do 140 mg/dl po 120 minutach.
  
  

Insulina na czczo natomiast powinna wynosić maksymalnie 10mU/ml. Po godzinie jej stężenie nie powinno przekraczać 50 mU/ml, a po dwóch godzinach - 30 mU/ml.

Za prawidłową uznaje się glikemię wynoszącą na czczo 70 – 99 mg/dl (3,9 – 5,5 mmol/l). Jeśli jej wartość mieści się w przedziale 100-125 mg/dl (5,6 – 6,9 mmol/l), oznacza to stan przedcukrzycowy. Wartości powyżej 126 mg/dl (7,0 mmol/l) wskazują na cukrzycę.

W diagnostyce cukrzycy diabetolodzy biorą głównie pod uwagę stężenie cukru we krwi po 120 minutach. Wartości glikemii mieszcząca się w przedziale 140 -199 mg/dl (7,8 – 11,0 mmol/l) świadczy o nieprawidłowej tolerancji, a powyżej 200 mg/dl (11,1 mmol/l) o cukrzycy.

Oznaczenie stężenia insuliny w surowicy krwi wykonuje się w celu potwierdzenia insulinooporności oraz wykrycia przyczyny hipoglikemii. Niekiedy lekarze zlecają wykonanie krzywej insulinowo-cukrowej, by sprawdzić, w jakim stopniu komórki beta trzustki produkują insulinę u pacjentów z cukrzycą typu 1.

Niska insulina na czczo

Niska insulina na czczo może wskazywać na uwarunkowaną genetycznie cukrzycę typu 1. Ten rodzaj cukrzycy charakteryzuje się brakiem lub niedostateczną produkcją insuliny przez komórki beta wysp trzustki, nazywane także wysepkami Langerhansa. U podłoża cukrzycy typu 1 leży autoimmunologiczny proces chorobowy prowadzący do stopniowego wyniszczania wysp trzustkowych. Pacjenci z cukrzycą t1 wymagają intensywnej insulinoterapii.

Wysoka insulina na czczo – o czym świadczy?

Wysoka insulina na czczo natomiast sugeruje insulinooporność, czyli stan, kiedy w surowicy krwi jest odpowiednia lub zbyt duża ilość insuliny, ale tkanki organizmu nie są wrażliwe na jej działanie. Wówczas wątroba, mięśnie oraz tkanka tłuszczowa nie wchłaniają glukozy, co także prowadzi do hiperglikemii. Insulinooporność jest pierwszym etapem rozwoju cukrzycy typu 2. Występuje głównie u osób z nadwagą lub otyłością. Wśród przyczyn insulinooporności wymienia się także:

• nadczynność tarczycy,
• glukagonomę,
• guzy chromochłonne,
• chorobę Cushinga,
• akromegalię,
• hiperandrogenemię,
• hiperprolaktynemię.
  
  

Insulinooporność leczy się poprzez zmianę nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej. Stosuje się także leczenie środkami farmakologicznymi. Niektórzy pacjenci wymagają chirurgicznego leczenia otyłości.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj:

• Co to jest nadciśnienie wtórne? Przyczyny, objawy choroby
• Cukrzyca - podstępny zabójca
• Cukrzyca u osób dorosłych
• Badania genetyczne w cukrzycy
• Witaminy i suplementy diety dla diabetyków

Bibliografia:

• Napiórkowska L., Franek E., Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, Postępy Nauk Medycznych 2017; XXX(02): 84-88.
• Siomkajło M., Kuliczkowska-Płaksej J., Insulinoterapia, Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami.