Ciąża bliźniacza

Ciąża bliźniacza zdarza się mniej więcej raz na 80 porodów. U kobiety, która wydała na świat bliźniaki, prawdopodobieństwo zajścia w kolejną tego typu, wrasta nawet sześciokrotnie. Sprawdź, jakie są przyczyny ciąży bliźniaczej, jak się objawia oraz jakie niesie ze sobą zagrożenia.

Ciąża bliźniacza (graviditas bigeminalis) zalicza się do tzw. ciąż wielopłodowych. Charakteryzuje się jednoczesnym rozwojem w jamie macicy dwóch płodów. Może powstać w wyniku zapłodnienia dwóch oddzielnych komórek jajowych, uwolnionych z dwóch pęcherzyków Graafa. Wówczas mówi się o ciąży bliźniaczej dwujajowej, a embriony różnią się pod względem genetycznym.

Ciąża bliźniacza powstaje także na skutek zapłodnienia jednej komórki jajowej przez jeden plemnik, ale następnie dochodzi do podziału pojedynczej zygoty na dwie. Wówczas mówi się o jednojajowej, a noworodki urodzone z takiej ciąży mają taką samą płeć i są do siebie „bliźniaczo” podobne.

Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu. Zagrożenia

Ciąża bliźniacza rozwija się tydzień po tygodniu tak samo jak ciąża jednopłodowa, ale jest bardziej zagrożona przedwczesnym porodem. Ponad połowa bliźniaków przychodzi na świat przed 37. tygodniem ciąży. Co więcej, noworodki z ciąży bliźniaczej mają mniejszą wagę urodzeniową – zwykle to około 2,5 kilograma.

Wśród innych zagrożeń płodowych i noworodkowych, które występują wymienia się:

wielowodzie,
zaburzenia oddychania,
krwawienia do OUN,
zapętlenia pępowin,
różnice w rozwoju płodów,
wady rozwojowe,
wewnątrzmaciczny zgon jednego z płodów.

Wśród zagrożeń dotyczących ciężarnych wskazuje się na:

niedokrwistość,
nadciśnienie tętnicze,
niepowściągliwe wymioty,
przedwczesne pęknięcie błon płodowych,
oddzielenie się łożyska,
łożysko przodujące.

Ciąża bliźniacza na USG

Badanie USG dopochwowe jest obecnie jedyną metodą, która pozwala jednoznacznie stwierdzić, już na początku ciąży, czy kobieta spodziewa się bliźniaków. W badaniu USG, wykonanym w 4. tygodniu ciąży, widoczne są dwa pęcherzyki ciążowe. W 6. tygodniu uwidacznia się czynność serc płodów. Badanie USG pozwala określić, czy ciąża jest jedno czy dwukosmówkowa oraz jedno czy dwuowodniowa.

Objawy ciąży bliźniaczej

Podstawowym objawem ciąży bliźniaczej jest duża rozbieżność pomiędzy datą zatrzymania miesiączki podawaną przez ciężarną a wielkością macicy. Jeśli macica jest większa niż wskazuje na to wiek ciążowy, ginekolog podejrzewa ciążę bliźniaczą.

Wątpliwości lekarza ostatecznie rozwieje badanie USG, ale może także zlecić oznaczenie markerów biochemicznych. W ciąży bliźniaczej stężenie produkowanych przez łożysko i płód hormonów jest wyższe niż w ciąży jednopłodowej.

Bada się m.in.:

laktogen łożyskowy (hPL),
alfa-feroproteiny (AFP),
gonadotropinę kosmówkową (hCG).

Ciąża bliźniacza jednojajowa – przyczyny

Przyczyny ciąży bliźniaczej jednojajowej nie są do końca znane. Wpływu na powstanie takiej ciąży nie mają ani czynniki genetyczne, ani czynniki środowiskowe, dlatego eksperci wskazują na dużą rolę przypadku.

Ponadto badania dowodzą, że ten rodzaj ciąży bliźniaczej występuje często jako efekt zapłodnienia pozaustrojowego. Ciąże bliźniacze jednojajowe stanowią zaledwie 0,4 procenta wszystkich ciąż zakończonych porodem.

Prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej

Opracowana pod koniec XIX wieku reguła Hellina określa prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży wielopłodowej. Według autora reguły w populacji europejskiej bliźnięta rodzą się raz na 80 porodów. Warto także zaznaczyć, że po porodzie bliźniąt prawdopodobieństwo zajścia w kolejną ciążę bliźniaczą jest nawet 6 razy wyższe.

Jak powstaje ciąża bliźniacza dwujajowa?

Ciąża bliźniacza dwujajowa jest efektem zjawiska nazywanego poliowulacją, czyli jednoczesnego uwolnienia się dwóch komórek jajowych z pęcherzyków Graafa. Wystąpienie poliowulacji jest zależne od stężenia hormonów gonadotropowych w surowicy krwi kobiety.

Wpływ ich stężenie może mieć wiele czynników. Najczęściej wymienia się:

czynniki genetyczne,
wiek matki - u kobiet powyżej 35 lat częściej zdarzają się ciąże bliźniacze,
przeszłość położniczą – większe prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży bliźniaczej u kobiet, które mają troje dzieci,
przynależność rasową – wskaźnik ciąż bliźniaczych dwujajowych w Nigerii wynosi 4,5 proc., w Polsce 1 proc., a w Japonii 0,2 proc.,
a nawet porę roku.

Poliowulacja może być także efektem przyjmowania przez kobietę preparatów stosowanych w leczeniu niepłodności.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj też:

Bibliografia: