Żeń-szeń to roślina lecznicza znana od tysięcy lat, która zawdzięcza swoją popularność wyjątkowym właściwościom adaptogennym i wzmacniającym. Nazywany "korzeniem życia" od wieków był wykorzystywany w medycynie naturalnej Dalekiego Wschodu. Wykazuje korzystny wpływ na odporność, wydolność organizmu oraz funkcje poznawcze. Sprawdź, jakie są rodzaje żeń-szenia, jak go stosować i na co szczególnie pomaga.
Jaki żeń-szeń jest najwartościowszy?
Żeń-szeń występuje w kilku odmianach, które mają różne właściwości lecznicze i siłę działania. Najpopularniejszy i uznawany za najwartościowszy jest żeń-szeń koreański (Panax ginseng), zawierający najwięcej aktywnych związków.
Żeń-szeń syberyjski (Eleutherococcus senticosus) zawiera specyficzne związki - eleuterozydy, dzięki którym wykazuje silne działanie adaptogenne i immunostymulujące. Jest ceniony szczególnie ze względu na właściwości wzmacniające i poprawiające odporność organizmu.
Żeń-szeń amerykański (Panax quinquefolium) charakteryzuje się łagodniejszym działaniem niż odmiana koreańska. Jest szczególnie ceniony za właściwości obniżające poziom stresu i poprawiające jakość snu. Zawiera nieco inny zestaw ginsenozydów niż koreański.
Żeń-szeń malezyjski, znany również jako Tongkat Ali, mimo podobnej nazwy nie jest prawdziwym żeń-szeniem. To zupełnie inna roślina (Eurycoma longifolia), która zyskała popularność głównie ze względu na właściwości zwiększające poziom testosteronu i wspierające męską potencję.
Żeń-szeń indyjski, znany także jako ashwagandha (Withania somnifera), podobnie jak malezyjski, nie jest prawdziwym żeń-szeniem, choć bywa tak nazywany ze względu na podobne właściwości adaptogenne. Jest szeroko stosowany w medycynie ajurwedyjskiej. Wykazuje działanie przeciwstresowe, wspiera odporność i pomaga w poprawie jakości snu. Może być stosowany razem z żeń-szeniem, jednak przed takim połączeniem warto skonsultować się ze specjalistą.
Istnieje także żeń-szeń japoński (Panax japonicum), jednak jest on rzadziej stosowany w Europie.
Na co pomaga żeń-szeń?
Korzeń żeń-szenia wykazuje liczne właściwości prozdrowotne:
- znacząco poprawia samopoczucie, a także wydolność fizyczną i psychiczną organizmu,
- wzmacnia odporność i wspomaga układ immunologiczny,
- działa neuroprotekcyjnie, wspierając pracę układu nerwowego,
- poprawia koncentrację i zdolności poznawcze,
- pomaga w walce ze stresem i zmęczeniem,
- wykazuje właściwości przeciwstarzeniowe,
- wspiera prawidłowe krążenie krwi.
Żeń-szeń dla mężczyzn
Właściwości żeń-szenia cieszą się szczególnym zainteresowaniem wśród mężczyzn ze względu na swoje specyficzne działanie.
W pierwszej kolejności żeń-szeń działa na potencję poprzez poprawę krążenia krwi i rozszerzanie naczyń krwionośnych. Dodatkowo, wpływając na układ hormonalny, może stymulować popęd płciowy. Szczególnie ceniony jest w tym zakresie żeń-szeń koreański.
Oprócz wpływu na potencję, żeń-szeń pomaga mężczyznom w innych aspektach. Zwiększa wydolność fizyczną i wspomaga regenerację po treningu, co jest istotne dla aktywnych panów. Wspiera również funkcje poznawcze i pomaga w walce ze stresem, który często towarzyszy intensywnej pracy zawodowej.
Jak stosować żeń-szeń?
Żeń-szeń dostępny jest w różnych formach. W aptekach znajdziemy:
- tabletki i kapsułki,
- ekstrakty płynne,
- herbaty z suszonych korzeni,
- preparaty złożone z witaminami.
Dawkowanie żeń-szenia
Dawkowanie zależy od formy preparatu i rodzaju żeń-szenia. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w przypadku suszonego korzenia zaleca się przyjmowanie 2-3 g dziennie. Przy standaryzowanych ekstraktach dawka dzienna wynosi zwykle 200-500 mg.
Po jakim czasie działa żeń-szeń?
W przeciwieństwie do leków, żeń-szeń nie działa natychmiastowo. Pierwsze efekty jego stosowania można zauważyć zwykle po 2-3 tygodniach regularnego przyjmowania. Początkowo obserwuje się poprawę koncentracji i zmniejszenie uczucia zmęczenia.
Pełne działanie adaptogenne i wzmacniające rozwija się po około 4-8 tygodniach systematycznego stosowania.
Wpływ na potencję i funkcje seksualne również wymaga czasu - efekty są zauważalne zwykle po miesiącu regularnej suplementacji.
Warto pamiętać, że żeń-szeń najlepiej przyjmować w formie kuracji trwającej 2-3 miesiące. Po tym czasie zaleca się miesięczną przerwę, by organizm nie przyzwyczaił się do suplementu. Najlepsze efekty osiąga się stosując żeń-szeń rano lub przed południem - przyjmowanie wieczorem może zaburzać sen.
Przeciwwskazania i skutki uboczne żeń-szenia
Mimo że żeń-szeń jest uznawany za bezpieczny suplement, istnieją pewne przeciwwskazania do jego stosowania. Nie powinny go przyjmować osoby cierpiące na bezsenność oraz zmagające się z wysokim ciśnieniem krwi. Przeciwwskazaniem jest również ciąża i okres karmienia piersią, a także zaburzenia krzepliwości krwi.
Choć działania niepożądane występują rzadko, w niektórych przypadkach żeń-szeń może powodować pewne skutki uboczne. Sporadycznie obserwuje się senność, choć paradoksalnie u części osób może wystąpić bezsenność. Czasami pacjenci zgłaszają bóle głowy, a w pojedynczych przypadkach mogą pojawić się zaburzenia rytmu serca.
Interakcje z lekami
Roślina może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby przyjmujące:
- leki przeciwzakrzepowe,
- leki na nadciśnienie,
- preparaty zawierające digoksynę,
- leki przeciwdepresyjne.
Stosowanie żeń-szenia najlepiej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie jeśli przyjmuje się jakiekolwiek leki na stałe.
Jak wybrać preparat z żeń-szeniem?
Przy wyborze żeń-szenia warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów:
- pochodzenie surowca i rodzaj żeń-szenia użyty do produkcji suplementów,
- standaryzację ekstraktu (zawartość ginsenozydów w przypadku żeń-szenia koreańskiego lub eleuterozydów w przypadku syberyjskiego),
- reputację producenta,
- formę preparatu dopasowaną do własnych potrzeb,
- stosunek jakości do ceny.
Decydując się na suplementy diety warto skonsultować wybór ze specjalistą, szczególnie w przypadku przyjmowania leków lub występowania chorób przewlekłych.
Bibliografia:
- Domżał T. Neurologiczne postępowanie w bólach krzyża - standardy i zalecenia. Polski Przegląd Neurologiczny 2010; 13(5): 35-46.
- Kos G., Szopa A. Acanthopanax senticosus (Eleutherococcus senticosus) – nie tylko znany adaptogen. Lek w Polsce 2024; 34(395): 39-45.
- World Health Organization (2002) WHO monographs on selected medicinal plants.
- European Medicines Agency (2016) Assessment report on Eleutherococcus senticosus.
