Zapalenie jamy ustnej u dziecka - objawy, przyczyny i leczenie

Zapalenie jamy ustnej u dziecka to przykra dolegliwość, która utrudnia przełykanie i mówienie. Jest niebezpieczna zwłaszcza u niemowląt, ponieważ ból i dyskomfort bardzo przeszkadzają w ssaniu i przyjmowaniu pokarmu, co może szybko doprowadzić do odwodnienia. Jak rozpoznać i leczyć stany zapalne w buzi u maluchów? Wyjaśniamy w tym artykule.

Spis treści

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – co to za choroba?
Zapalenie jamy ustnej u dziecka – przyczyny
Zapalenie jamy ustnej u dziecka – objawy
- Jak rozpoznać rodzaj zapalenia jamy ustnej u dziecka?
Co na zapalenie jamy ustnej u dziecka? Metody leczenia
- Zapalenie jamy ustnej u dziecka – domowe sposoby
Jak zapobiegać zapaleniom jamy ustnej u dzieci?
Zapalenie jamy ustnej u dziecka – odpowiedzi na częste pytania
Zapalenie jamy ustnej u dziecka – podsumowanie

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – co to za choroba?

Ostre zapalenie jamy ustnej u dziecka to tak naprawdę grupa dolegliwości o rozmaitych przyczynach, które dotykają błonę śluzową język, języczek, podniebienie oraz policzki. Stąd można wyróżnić np. aftowe, opryszczkowe, bakteryjne (wrzodziejące), grzybicze czy wirusowe zapalenie jamy ustnej u dziecka. W zależności od etiologii choroba jest zaraźliwa albo nie i trwa od kilku dni do 2 tygodni.

Zapalenie jamy ustnej najczęściej ma charakter ostry, jednak u niektórych maluchów występują również nawrotowe stany zapalne (zazwyczaj z aftami), które wymagają pogłębionej diagnostyki w celu znalezienia pierwotnej przyczyny dolegliwości, np. chorób współistniejących:

Nieswoistego zapalenia jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego),

Celiakii,

Tocznia rumieniowatego układowego,

Zespołu PFAPA,

Choroby: Addisona i Biermena, Behçeta lub Duhringa.

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – przyczyny

Jama ustna ma bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, dlatego jest narażona na różne czynniki chorobotwórcze i drażniące. Stan zapalny może rozwinąć się w wyniku infekcji patogenami, czyli wirusami (opryszczki, ospy wietrznej i półpaśca, Coxackie), bakteriami (gronkowce, paciorkowce) lub grzybami (zazwyczaj Candida albicans). Do rozwoju zapalenia jamy ustnej przyczyniają się też:

Urazy mechaniczne i podrażnienia jamy ustnej (np. aparat ortodontyczny, gorące napoje i pokarmy, ostre przyprawy),

Niewłaściwa higiena (typowe dla żłobkowych maluchów wkładanie do ust różnych przypadkowych przedmiotów),

Zaburzenia odporności (wrodzone lub nabyte, stosowanie leczenia immunosupresantami i sterydami),

Niedobory żywieniowe (zwłaszcza witamin z grupy B i witaminy C oraz żelaza),

Stosowanie antybiotykoterapii,

Alergie,

Choroby zębów.

Grzybicze zapalenie jamy ustnej u dzieci (i dorosłych, czyli kandydoza) jest bardzo charakterystyczne w przebiegu zakażenia wirusem HIV i AIDS. Z kolei stany zapalne o podłożu bakteryjnym to wynik wtórnego zainfekowania zmian chorobowych (tzw. nadkażenie).

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – objawy

Objawy zapalenia jamy ustnej u dzieci wyglądają następująco:

Ból, dyskomfort i pieczenie,

Zaczerwienie błony śluzowej, które bywa równomierne lub nie (pewne obszary jamy ustnej przyjmują żywoczerwony odcień),

Pęcherzyki, nadżerki lub owrzodzenia, często z czerwoną obwódką albo białym/żółtym nalotem,

Zwiększona produkcja śliny,

Brzydki zapach z ust (nawet wtedy, gdy stosujesz u dziecka preparaty do prawidłowej higieny jamy ustnej),

Trudności z przełykaniem i mówieniem,

Ogólne osłabienie, zły nastrój, drażliwość.

Jak rozpoznać rodzaj zapalenia jamy ustnej u dziecka?

Skoro wszystkie rodzaje zapalenia jamy ustnej mają podobne objawy, czy da się je jakoś odróżnić? Rodzicom może sprawiać to problem, dlatego najlepiej skonsultować się z lekarzem. Niemniej jednak warto znać bardziej charakterystyczne symptomy najczęstszych rodzajów zapalenia jamy ustnej.

Grzybicze zapalenie jamy ustnej u dzieci objawia się białawym nalotem na błonie śluzowej, która pod spodem jest żywoczerwona i podkrwawiająca (widać to po usunięciu nalotu). Dodatkowo pojawia się ból i pieczenie. U maluchów najczęściej przyjmuje formę pleśniawek, czyli ostrej kandydozy rzekomobłoniastej (u niemowląt) oraz zapalenia kątów ust (u starszych dzieci).

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dziecka ma dużo poważniejszy przebieg niż w przypadku dorosłych, u których często powstaje po prostu kilka swędzących pęcherzyków w okolicach ust (opryszczka wargowa). U maluchów pęcherze (a po ich pęknięciu owrzodzenia) pojawiają się w całej buzi, więc dzieci mają duże trudności w przyjmowaniu płynów i pokarmów. Często występuje też wysoka gorączka. To dlatego osoby z aktywną opryszczką nigdy nie powinny odwiedzać niemowląt!

Wrzodziejące zapalenie jamy ustnej u dziecka bierze się z nadkażenia zmian chorobowych o podłożu wirusowym. W jamie ustnej pojawiają się owrzodzenia, a błona śluzowa jest zaczerwieniona i obrzęknięta.

Aftowe zapalenie jamy ustnej u dziecka (inaczej afty) to okrągłe, bolesne, niewielkie (3-5 mm, rzadziej ponad 10 mm) nadżerki otoczone czerwoną obwódką. Po 1-2 dniach pokrywają się włókninowym nalotem w kolorze białym, żółtym lub szarym.

Co na zapalenie jamy ustnej u dziecka? Metody leczenia

Jak już wspomniano, wiele czynników może wywoływać zapalenie jamy ustnej u dziecka. Czym leczyć stany zapalne? Lekarz może zalecić leki przeciwbólowe, np. paracetamol i ibuprofen (w dawce dobranej do wagi dziecka), przeciwzapalne i łagodzące. Warto też wykorzystać preparaty o działaniu miejscowym, które przyspieszają gojenie ran oraz mają właściwości odkażające, ściągające i znieczulające. Bakteryjne zapalenie jamy ustnej u dziecka leczy się antybiotykami, z kolei na zakażenie wirusem HSV stosuje się specjalistyczne przeciwwirusowe preparaty na opryszczkę.

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – domowe sposoby

A jak leczyć afty domowymi sposobami? Można smarować zmiany naturalnym żelem aloesowym i olejkiem z drzewa herbacianego lub aplikować apteczne preparaty na afty, a także stosować płukanki z solą kuchenną, rumiankiem, szałwią czy łopianem. Warto też unikać jedzenia i picia, które podrażnia jamę ustną, czyli posiłków gorących, kwaśnych, pikantnych, słonych i o twardej strukturze.

Jak zapobiegać zapaleniom jamy ustnej u dzieci?

W zapobieganiu stanom zapalnym błon śluzowych w jamie ustnej najważniejszą rolę odgrywa odpowiednia higiena i uczenie maluchów właściwych nawyków. Regularne mycie zębów i płukanie ust pozwala usunąć resztki pokarmowe, kamień i potencjalnie chorobotwórcze drobnoustroje. Jeśli u dziecka zostały stwierdzone niedobory żywieniowe, konieczne trzeba wdrożyć odpowiednią suplementację (najlepiej pod okiem pediatry).

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – odpowiedzi na częste pytania

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które dotyczą zapalenia jamy ustnej u dzieci.

Z czego bierze się zapalenie jamy ustnej u dziecka? Choroba może mieć charakter infekcji (wirusy, bakterie, grzyby), wynikać z podrażnienia i urazów w jamie ustnej albo świadczyć o niedoborach żywieniowych, osłabieniu odporności lub schorzeniach ogólnoustrojowych.

Co jest dobre na zapalenie jamy ustnej u dziecka? Najlepiej skonsultować się w tej sprawie z lekarzem, ponieważ rodzicom nieraz trudno rozpoznać przyczynę stanu zapalnego. Bardzo pomocne okazują się preparaty o działaniu miejscowym (maści, spraye, aerozole itp.).

Co dać dziecku do jedzenia przy zapaleniu jamy ustnej? Stany zapalne powodują dyskomfort i problemy z rozdrabnianiem i przełykaniem pokarmów. Warto podawać dziecku różnego rodzaju zupy krem, musy, papki z warzyw i owoców itp., najlepiej letnie. Do herbaty można dodać trochę miodu, który ma działanie nawilżające błony śluzowe.

Czy zapalenie jamy ustnej u dzieci jest zaraźliwe? Stany zapalne o etiologii infekcyjnej są zaraźliwe, a afty – nie. Patogeny dostają się na błony śluzowe np. za pośrednictwem śliny osoby zarażonej (pocałunek, używanie tych samych sztućców, oblizywanie i podawanie dziecku smoczka) albo przez zainfekowane przedmioty.

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – ile trwa? Od kilku dni do 1-2 tygodni.

Zapalenie jamy ustnej u dziecka – podsumowanie

Istnieje kilka rodzajów zapalenia jamy ustnej u dziecka. Wszystkie je łączy ból i dyskomfort, które utrudniają przyjmowanie pożywienia i płynów, a starszym maluchom również mówienie. W razie wystąpienia objawów stanu zapalnego w buzi dziecka należy jak najszybciej wdrożyć leczenie, a w razie częstych nawrotów konieczna jest dalsza diagnostyka i znalezienie pierwotnej przyczyny choroby.

Źródła: