Przesilenie wiosenne to nie choroba, a niektórzy wręcz wątpią w jego realne istnienie. Jest to raczej zespół objawów, z jakimi niektórzy pacjenci zmagają się podczas nadejścia wiosny i znaczącego ocieplenia. Jakie to objawy? Kiedy występują i jak radzić sobie z pojawiającymi się dolegliwościami? 

Co to jest przesilenie wiosenne? 

Mianem przesilenia wiosennego potocznie określa się dość ogólny spadek kondycji i samopoczucia, następujący wraz z końcem zimy i odczuwalnym skokiem temperatury powietrza. Co to znaczy? Organizm po zimie bywa zmęczony i słabiej odżywiony. Dni są wówczas krótkie, a większość osób, gdy jest widno, pozostaje w zamkniętych pomieszczeniach – w pracy lub w szkole. Niskie temperatury nie sprzyjają ponadto aktywnościom na świeżym powietrzu, dlatego kontakt ze słońcem jako głównym źródłem witaminy D pozostaje ograniczony. Mały jest także dostęp do witamin i innych cennych składników odżywczych zawartych w świeżych warzywach i owocach. Wszystko to sprawia, że organizm po zimie cierpi na niedostatki ważnych dla niego substancji, co przekłada się na jego ogólne zmęczenie, osłabienie i znużenie.  

Przesilenie zimowo-wiosenne wiąże się także ze zmianami hormonalnymi, które dokonują się na skutek wydłużenia dnia i często dość nagłego skoku temperatury. Moment ten to nie tylko widoczne zmiany w świecie roślin i zwierząt. Pogodowe zmiany wpływają również w dużym stopniu na samopoczucie człowieka, a przede wszystkim – jego kondycję psychiczną. Przesilenie takie nazywa się więc często wiosenną depresją i choć niektórzy odczytują ją tylko jako ucieczkę przed nadchodzącymi wraz z nową porą roku aktywnościami, wielu specjalistów uznaje ją za realny problem zdrowotny. 

W klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-5, depresja sezonowa, potocznie nazywana przesileniem wiosennym, została oficjalnie uznana za zaburzenie z grupy MDD (z ang. Major Depressive Disorder). 

 

Kiedy występuje przesilenie wiosenne? 

To, kiedy przesilenie wiosenne się zaczyna, zależy w dużej mierze od panujących warunków atmosferycznych. Co prawda dni wydłużają się co roku w tym samym tempie i o tej samej porze roku, jednak na wydzielanie serotoniny i melatoniny przez ludzki mózg, wpływa nie tylko ilość światła, ale też np. temperatura powietrza. Kiedy wcześnie jest ciepło, pierwsze oznaki przesilenia mogą być zauważalne już w lutym. Z reguły jednak objawy nasilają się na przełomie marca i kwietnia, kiedy jest coraz cieplej, a rano i wieczorem coraz dłużej świeci słońce. 

Zwykle objawy utrzymują się przez kilka tygodni i ustępują, gdy zmiany pogodowe zaczynają się normować, a organizm „przyzwyczaja się” do nowych warunków. Momentem trudnym bywa zmiana czasu z zimowego na letni, kiedy to dzień wydłuża się odczuwalnie w sposób nagły i konieczne jest przystosowanie swojego zegara biologicznego do nieco innych pór. 

 

Jakie są objawy przesilenia wiosennego? 

Jak już zostało wspomniane, przesilenie wiosenne u człowieka objawia się przede wszystkim ogólnym osłabieniem organizmu i spadkiem kondycji psychicznej. Dolegliwości głównie pojawiają się u pacjentów dorosłych, u dzieci natomiast występują sporadycznie i zwykle z mniejszym nasileniem. 

Objawy, po których można rozpoznać przesilenie wiosenne to przede wszystkim: 

  • Osłabienie fizyczne. Człowiek szybciej się męczy, niekiedy nawet w trakcie codziennych aktywności, której wcześniej nie sprawiały mu trudności. 
  • Uczucie zmęczenia. Dla wielu osób powodem braku energii życiowej i złego samopoczucia są zmiany zachodzące w pogodzie. Niekiedy powodują one problemy ze snem przekładające się na zmęczenie i senność w ciągu dnia. 
  • Bóle głowy. Są to przeważnie bóle o charakterze ciśnieniowym, zlokalizowane w obrębie czoła lub „rozlane” po całej głowie. Jeśli wiosenne bóle głowy są nasilone lub nie ustępują przez dłuższy czas, należy skonsultować się z lekarzem. 
  • Zwiększona drażliwość i wahania nastroju. Możliwe są nawet stany depresyjne, którym towarzyszy apatia i niechęć do jakichkolwiek aktywności. 
  • Wahania ciśnienia tętniczego krwi i nieznaczne zaburzenia pracy serca. 
  • Zaburzenia apetytu. Może to być zarówno jego spadek, jak i wzmożona chęć na jedzenie. 

U kobiet wahania hormonalne podczas przesilenia wiosennego mogą nawet wpływać na regularność miesiączki, choć trudno mówić, że wpływ przesilenia na okres i cały cykl menstruacyjny jest silny i bezpośredni. 

 

Jak odróżnić przesilenie wiosenne od nerwicy i depresji? 

Przesilenie wiosenne objawia się głównie dolegliwościami o charakterze psychicznym, mogą zostać pomylone z nim niektóre groźniejsze choroby, takie jak nerwica, depresja. Jak uniknąć pomyłki i niekontrolowanego rozwoju choroby psychicznej? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na czas trwania i nasilenie występujących objawów.  

Depresja to głównie niechęć do codziennych aktywności, która może też towarzyszyć przesileniu. Przy rozwijającej się chorobie zwykle występują jednak także inne objawy: spadek poczucia własnej wartości, brak motywacji, pesymizm i niepokój, zaburzenia snu, a w skrajnych przypadkach również myśli samobójcze. W przypadku pojawienia się tego rodzaju objawów, nie należy kłaść ich na karb przesilenia wiosennego, ale należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty. 

Jeśli chodzi o nerwicę, charakterystyczne jest dla niej połączenie objawów psychicznych i somatycznych. Niepokojowi, lękom i stałemu uczuciu napięcia emocjonalnego towarzyszą: dolegliwości żołądkowe, nadmierna potliwość, kołatanie serca, duszności, suchość w ustach, bóle głowy i brzucha. Wszelkie wątpliwości co do podłoża występujących symptomów należy konsultować z lekarzem. 

 

Jak pokonać przesilenie wiosenne? Czy się je leczy? 

Jak sobie radzić z objawami wywołanymi przesileniem wiosennym? Nie jest to jednostka chorobowa, trudno mówić o jednym konkretnym leku przywracającym równowagę organizmu. Istnieją jednak metody na niwelowanie przykrych dolegliwości. Przy zmęczeniu wiosennym warto: 

  • robić to, co sprawia przyjemność i daje radość, 
  • dużo wypoczywać i wysypiać się, 
  • spędzać więcej czasu na powietrzu, np. chodząc na spacery, 
  • powrócić do aktywności fizycznej, np. biegania, jazdy na rowerze. 

Warto też postawić w tym trudnym czasie na zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i minerały wspomagające witalność – witaminę C, witaminy z grupy B, magnez. Jeśli sama dieta nie wystarcza, by uzupełnić pozimowe niedobory, można rozważyć suplementację. W aptekach wiele jest preparatów w formie tabletek, zawierających substancje wspierające energię życiową. 

Na przesilenie wiosenne można także stosować niektóre zioła: 

  • żeń-szeń – adaptogen ten wspomaga organizm w walce ze stresem, ale zwiększa też chęć do rozmaitych aktywności, 
  • ashwagandhę – ta roślina również zalicza jest do adaptogenów, wspomaga radzenie sobie ze stresem, przywraca witalność, wspomaga koncentrację i pamięć, 
  • miłorząb japoński – niweluje spadek nastroju, poprawia koncentrację, 
  • melisę – zwalcza ona napięcie nerwowe i pomaga się wyciszyć i zrelaksować, wspiera również spokojny sen. 

 

Czytaj również: 

 

Bibliografia: 

share-icon Podziel się artykułem ze znajomymi

Justyna Gabrysiak-Kula ...

Wszystkie artykuły autora
Komentarze
chevron-down