Asymetrią u niemowląt nazywa się zaburzenia w budowie ciała, postawie lub motoryce. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny tego stanu, a także jak temu przeciwdziałać.
Co to jest asymetria u niemowląt?
Asymetria rozumiana jako dysproporcja pomiędzy elementami ciała dotyczy każdego człowieka. Takim stanem można nazwać preferencję człowieka do posługiwania się prawą ręką, czy generalnie kończynami po prawej stronie ciała. Tego rodzaju asymetrię nazywa się symptomatyczną. Nasilona, nie mieszcząca się w granicach fizjologii, jest nazywana idiopatyczną.
Ponadto asymetrię można podzielić na strukturalną i funkcjonalną. Pierwsza dotyczy ułożenia, wielkości czy masy parzystych części ciała względem siebie. Funkcjonalna natomiast dotyczy motoryki czy percepcji. Asymetria może dotyczyć jednego obszaru ciała (asymetria miejscowa) lub całego ciała (asymetria uogólniona).
U noworodków, zaraz po urodzeniu, można zaobserwować pewną asymetrię, aczkolwiek większość ma postawę symetryczną. Charakterystyczne u noworodków są zgięte kończyny i głowa skierowana delikatnie w prawą stronę. Wraz z rozwojem układu nerwowego, dziecko zaczyna kontrolować partie ciała i dąży do symetrii. W 3. miesiącu życia niemowlę łączy dłonie, wkłada obie dłonie do ust, zauważa się zbieżność gałek ocznych, co nazywa się orientacją środkowolinijną. Jej brak może świadczyć o idiopatycznej asymetrii u niemowlęcia.
Przyczyny asymetrii u niemowląt
Wśród przyczyn asymetrii u niemowląt wymienia się:
- rozwojową dysplazję stawów biodrowych,
- okołoporodowe złamanie obojczyka lub uszkodzenie splotu ramiennego,
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
- ciśnienie śródczaszkowe,
- wrodzony lub napadowy kręcz szyi,
- plagiocefalia ułożeniowa,
- brachycefalia,
- dolichocefalia,
- kraniosynostoza,
- anomalie mięśniowe i szkieletowe,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- guz lub uraz mózgu,
- padaczka,
- zespół Sandifera,
- zespół Grisela,
- małowodzie,
- niewłaściwe ułożenie w macicy,
- ciasnota wewnątrzmaciczna.
Jeśli objawy dotyczą jedynie struktur ciała niemowlaka, diagnostyka idzie w kierunku plagiocefalii ułożeniowej, wad czaszki oraz kręgosłupa. Jeśli budowa ciała jest symetryczna, natomiast asymetria jest zauważalna w motoryce dziecka, konieczna będzie diagnostyka pod kątem chorób neurologicznych. Asymetria miejscowa może świadczyć o:
- kręczu szyi,
- plagiocefalii,
- brachycefalii,
- dolichocefalii,
- kraniosynostozie.
Natomiast uogólniona jest prawdopodobnie wywołana czynnikami środowiskowymi – m.in. złym ułożeniem w macicy.
Objawy asymetrii u niemowląt
Objawy asymetrii będą zależały od rodzaju zaburzenia. Ze względu na mnogość przyczyn asymetrii, nie sposób wymienić wszystkich objawów. Generalnie są to zauważalne zaburzenia dotyczące struktury ciała, postawy, motoryki. Niepokojące symptomy, które mogą świadczyć o tym, że dziecko cierpi na asymetrię to:
- niesymetryczne układanie ciała,
- deformacją czaszki lub innych części ciała,
- wkładanie do buzi tylko jednej rączki,
- rotacja głowy tylko w jedną stronę,
- wygięci tułowia w literę c.
Jeśli tego typu objawy obserwuje się u dziecka, które skończyło 4. miesiąc życia, konieczna będzie wizyta u lekarza – ortopedy, neurologa, fizjoterapeuty. Prawdopodobnie lekarz skieruje dziecko na rehabilitację.
Asymetria u niemowląt a metoda Vojty
Metoda Vaclava Vojty jest jedną z najpopularniejszych, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych metod w neurorehabilitacji. Vojta zaleca, by obserwować odruchy prymitywne, automatyzm oraz motorykę spontaniczną u niemowląt i w razie nieprawidłowości interweniować jak najszybciej. Metoda bazuje na wyzwalaniu u niemowląt prawidłowych odruchów (pełzania i obracania) poprzez stymulację grup mięśniowych.
Obserwacje wzorców ruchowych u niemowlaków pozwoliły Vojcie opracować metodę diagnostyczną, umożliwiającą wczesne wykrycie dysfunkcji neurologicznych. Rehabilitacja metodą Vojty powinna być dostosowania indywidualnie do każdego pacjenta. Można ją rozpocząć w pierwszych dniach życia dziecka, by nieprawidłowe wzorce motoryki nie utrwaliły się. Wokół metody pojawia się wiele kontrowersji. Uchodzi ona za brutalną, gdyż dzieci często płaczą w czasie terapii.
Ćwiczenia na asymetrię u niemowląt
Aby przeciwdziałać asymetrii u niemowląt, należy od urodzenia nosić dziecko w różnych pozycjach (leżącej, półleżącej), zmieniając ręce. Należy oczywiście pamiętać o podtrzymywaniu głowy. Główka dziecka nie powinna też być nadmierne przygięta do klatki piersiowej. Zaleca się układać dziecko na brzuchu, aby mogło wypracować obrót z brzucha na plecy i odwrotnie (4-6 miesiąc). Między 7. a 9. miesiącem życia dziecko leżące na brzuchu odpycha się od podłoża, potem pełza i zaczyna raczkować. Można zachęcić dziecko do tych czynności poprzez układanie przed nim interesujących je przedmiotów. Dziecko należy także kłaść w łóżeczku na obu stronach ciała, najlepiej naprzemiennie. Jeśli karmimy naturalnie, ważne jest także zmienianie piersi, a przy karmieniu sztucznym – naprzemienne układanie dziecka na rękach.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Jak rozpoznać bostonkę u niemowlaka? Objawy, leczenie
- Co oznacza prężenie się niemowlaka? Przyczyny, objawy
- Płacz niemowlaka – jak sobie z nim radzić? Co oznacza?
- Co oznacza wysypka u niemowlaka? Objawy, leczenie
Bibliografia:
- Michalska A., Szczukocki M., Szwilling Z., Wendor J., Diagnostyka różnicowa asymetrii niemowląt, Developmental Period Medicine, 2016; XX3, 435.
- Weker H. (red.), O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci, Instytut Matki i Dziecka, wersja internetowa zamieszona na imid.med.pl
- Dytrych G., Kontrowersje wokół metody Vojty – spojrzenie terapeuty, Klinika Rehabilitacji Dziecięcej Akademii Medycznej w Białymstoku.
Podziel się artykułem ze znajomymi
