Kawa a cukrzyca

Kawa a cukrzyca. Szkodzi czy pomaga? Naukowcy odkryli, że pomaga. Niezależne od siebie badania wykazują, że im więcej kawy (czarnej, niesłodzonej) pijemy, tym mniejsze jest ryzyko zachorowania na cukrzycę. Wciąż jednak nie wiadomo, dlaczego tak się dzieje.

kawa-a-cukrzyca

Kawa istotnie zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. Nie jest to mit, a wniosek płynący z formułowanych w ostatnich latach doniesień naukowych, opartych na badaniach prowadzonych przez specjalistyczne ośrodki. Dotąd kawa postrzegana była przeważnie w kategoriach smacznej, ale nie służącej zdrowiu używki (powodującej m.in. wzrost ciśnienia tętniczego oraz zaburzenia rytmu serca, a także wypłukiwanie cennych elektrolitów).

Ostatnie odkrycia dotyczące potencjału kawy i możliwości stosowania jej w diecie cukrzycowej, stawiają ten napój w zupełnie innym świetle. Tym bardziej, że cukrzyca staje się jednym z głównych problemów cywilizacyjnych – tylko w Polsce cierpieć na nią może około 3 milionów osób (przy czym około 25 procent przypadków nie zostało zdiagnozowanych).

Jak kawa działa na cukrzycę?

Przeprowadzone niezależnie od siebie badania w Japonii oraz Holandii wykazały, że regularne picie 3 filiżanek kawy dziennie, zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę aż o 42 procent. W literaturze naukowej spotkać się też można z omówieniem wyników badań z Finlandii, gdzie wykazano spadek ryzyka o 55 procent u mężczyzn i aż 79 proc. u kobiet, przy czym pod uwagę brano spożycie bardzo wysokie, tj. ponad 10 filiżanek dziennie (mieszkańcy krajów skandynawskich kawy piją bardzo dużo, natomiast w realiach polskich jest to dawka rzadko spotykana).

Tego typu doniesień jest znacznie więcej i pochodzą z różnych części świata. Choć jednak naukowcy stwierdzili istotne zależności statystyczne, nie są w stanie wytłumaczyć mechanizmów, które miałby odpowiadać za dobroczynny wpływ kawy w przypadku zagrożenia cukrzycą.

Do grupy substancji podejrzewanych o pozytywne działanie w tej materii należała przez pewien czas kofeina, potem jednak okazało się, że przeciwcukrzycowo równie mocno działa kawa bezkofeinowa. To skierowało uwagę badaczy na inne substancje, takie jak kwas chlorogenowy, a także właściwości przeciwzapalne kawy. Póki co – są to jedynie hipotezy.

Kawa a cukrzyca: uwarunkowania medyczno-społeczne

Nie mogąc ustalić, które ze składników zawartych w kawie powodują zmniejszenie ryzyka cukrzycy, uwagę skierowano także na czynniki pośrednie, na przykład związane ze stylem życia i odżywiania osób pijących kawę. Podejrzewano, iż smakosze dobrej kawy mogą się wykazywać dobrym smakiem i prozdrowotnym podejściem także na innych polach.

Jednak i ta teza szybko upadła. Okazało się bowiem, że miłośnicy kawy bynajmniej nie kultywują nowoczesnego, zdrowego stylu życia. Wręcz przeciwnie - zazwyczaj robią więcej, aby nabawić się cukrzycy, aniżeli ogół populacji. W grupie tej stwierdzono większą skłonność do papierosów i alkoholu, niewłaściwego odżywiania się oraz mało aktywnego trybu życia.

Kawa a cukrzyca typu 2

Pozytywne ustalenia dotyczące zależności miedzy piciem kawy, a ryzykiem zachorowania, dotyczą cukrzycy typu 2, nie ma natomiast tego typu doniesień odnośnie rzadszej (ale groźniejsze) cukrzycy typu 1, która jest chorobą autoimmunologiczną. Należy pamiętać, że cukrzyca typu 2 w dużej mierze jest powodowana przez otyłość, która prowadzi do tak zwanej insulinoodporności organizmu, co ma wpływ na zwiększenie poziomy glukozy we krwi.

Odwołując się do tego mechanizmu, jedna z teorii oparła się na hipotezie, że kawa skutecznie przeciwdziała cukrzycy, ponieważ powoduje przyspieszenie metabolizmu, a zatem sprzyja kontroli masy ciała i redukuje ryzyko wystąpienia obniżonej wrażliwości tkanek na insulinę.

Statystyki nie potwierdzają jednak, by osoby pijące kawę miały mniejszy problem z otyłością, czy korzystniejsze wskaźniki BMI. Często jest wręcz przeciwnie (co ma zapewne związek ze wspomnianym wyżej ogólnie niezdrowym trybem życia). Wszystko to sprawia, że tajemnica wpływu kawy na ryzyko wystąpienia cukrzycy pozostaje niewyjaśniona.

Kawa a cukrzyca ciążowa

Oprócz cukrzycy typu 1 i 2, wyróżniana jest także cukrzyca ciążowa – związana z insulinoodpornością, lecz występująca wyłącznie u kobiet, które przed ciążą nie miały żadnych objawów choroby. Nie ma jednak naukowych doniesień na temat związków picia kawy z ryzkiem wystąpienia tego typu zaburzenia.

Co najwyżej można stwierdzić, że kawa w ciąży generalnie nie jest skazana w ilościach większych niż jedna filiżanka. Przedmiotem dyskusji może być co najwyżej kawa zbożowa, którą najczęściej spożywają ciężarne. Jest ona jednak często serwowana z mlekiem oraz cukrem, a to nie są wskazane dodatki, jeśli chodzi o zapobieganie cukrzycy w jakiejkolwiek postaci.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

Źródła: