Jak zdiagnozować nadciśnienie u dzieci? Objawy, leczenie

Nadciśnienie tętnicze może występować także u dzieci. Rzadko daje wówczas objawy, jednak dziecko może skarżyć się m.in. na zawroty głowy, nudności, czy niechęć do jedzenia. W zależności od czynnika, który wywołał wysokie ciśnienie tętnicze u dziecka, podejmuje się odpowiednie działania, w tym włącza się kurację zmierzającą do wyeliminowania choroby podstawowej, która doprowadziła do nadciśnienia.

Czym jest nadciśnienie u dzieci?

Nadciśnienie u dzieci to stan podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi, którego normy ustala się w oparciu o:

wiek,
płeć,
wzrost dziecka (na podstawie tzw. siatek centylowych).

Uznaje się, że przekroczenie 95 centyla (stwierdzone podczas trzech kolejnych wizyt u lekarza) oznacza podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Taka sytuacja dotyczy około 2 procent dzieci.

Nadciśnienie u dzieci może być pierwotne oraz wtórne, przy czym to ostatnie występuje dużo częściej (odwrotnie niż u dorosłych).

Trudno jest ustalić przyczynę nadciśnienia pierwotnego, zwanego też samoistnym. Najczęściej wywołują taki stan:

czynniki środowiskowe (t.j. nadwaga, otyłość i brak ruchu),
czynniki dziedziczne (jeśli rodzice dziecka cierpią na nadciśnienie tętnicze krwi, istnieje duże prawdopodobieństwo, że i ono będzie miało kłopoty ciśnieniowe).

Z kolei ciśnienie wtórne wynika z obecności innych chorób w organizmie (np. schorzeń związanych z nerkami, sercem, czy hormonami).

Objawy nadciśnienia u dzieci

Nadciśnienie tętnicze u dzieci bardzo często nie daje żadnych objawów. Mogą się jednak pojawić symptomy, a należą do nich m.in.:

bóle głowy,
zawroty głowy,
wymioty,
nudności,
brak apetytu,
zahamowanie wzrostu,
nadpobudliwość lub – przeciwnie – apatia oraz zaburzenia świadomości.

Natomiast oznaki, takie jak nocne moczenie się, częste wizyty w toalecie lub problemy z oddawaniem moczu, a także opuchlizna widoczna na twarzy oraz kończynach mogą sugerować występowanie nadciśnienia tętniczego krwi spowodowanego chorobami nerek.

Jakie są przyczyny nadciśnienia u dzieci?

W zależności od tego z jakim rodzajem nadciśnienia tętniczego u dziecka mamy do czynienia, inne będą czynniki je wywołujące. W przypadku częściej występującego u dzieci i nastolatków ciśnienia wtórnego przyczyną takiego stanu będzie choroba podstawowa. Bardzo często do tej grupy zaliczają się:

choroby nerek (m.in. miąższu i naczyń nerek),
choroby tarczycy,
schorzenia serca.

U dzieci, które mają nadciśnienie tętnicze pierwotne, powodem takiej sytuacji są najczęściej:

nadwaga,
otyłość,
zła dieta,
brak ruchu.

Aby przeciwdziałać temu rodzajowi nadciśnienia należy zadbać o odpowiednie żywienie (trzeba wyeliminować z jadłospisu słodycze, niezdrowe przekąski, sól, słodkie napoje gazowane, itp.), a także zapewnić dziecku aktywność fizyczną w wystarczającej ilości.

Za nadciśnienie tętnicze u dzieci mogą odpowiadać również geny. Jeśli w najbliższej rodzinie występują przypadki nadciśnienia tętniczego, może ono pojawić się również u dziecka.

Jak diagnozuje się nadciśnienie u dzieci?

Nadciśnienie tętnicze krwi u dziecka diagnozuje się dokonując pomiaru ciśnienia. Aby lekarz mógł je stwierdzić ciśnienie tętnicze musi przekroczyć 95 centyl podczas co najmniej trzech wizyt lekarskich. Warto je mierzyć dziecku także w domu, zwłaszcza jeśli sygnalizuje ono wyżej wymienione lub inne niepokojące objawy.

Mierzenie ciśnienia tętniczego krwi wykonuje się przy użyciu węższego mankietu niż ten, którego wykorzystuje się do badania osoby dorosłej. Pomiaru dokonuje się najlepiej na prawej ręce, której łokieć powinien być ułożony na poziomie serca. Dziecko należy przed badaniem wyciszyć, tak żeby posiedziało/poleżało w spokoju przez 5-10 minut.

Jeśli nadciśnienie tętnicze u dziecka okazuje się faktem, należy zdiagnozować chorobę podstawową, która wywołała taką sytuację lub określić czynniki, które mogły mieć wpływ na wzrost ciśnienia tętniczego. Lekarz powinien w tym celu przeprowadzić staranny wywiad lekarski oraz zlecić dalsze badania, w tym analizę krwi i moczu, a jeśli zajdzie taka potrzeba – USG nerek, echokardiografię i badanie dna oka.

Jak leczyć nadciśnienie u dzieci?

Nadciśnienie tętnicze u dzieci leczy się, o ile to możliwe, bez leków lub w jak najmniejszej dawce tego rodzaju preparatów.

Jeśli można zredukować ciśnienie tętnicze postępowaniem pozamedycznym, czyli np. zmianą trybu życia, czy modyfikacją diety, zaleca się takie działania.

Jeżeli za nadciśnienie tętnicze odpowiada inna choroba, np. związana z nerkami, sercem, czy hormonami, należy niezwłocznie rozpocząć stosowną kurację. A kiedy włączenie leków przeciwnadciśnieniowych okaże się niezbędne, zaleca się zażywać je w jak najmniejszych dawkach i w jak najmniejszej ilości, o ile będzie to możliwe i zasadne.

Dziecko, u którego stwierdzono nadciśnienie tętnicze, powinno znaleźć się pod opieką lekarza specjalisty, a po zaaplikowaniu mu leczenia, jego stan powinien być na bieżąco monitorowany.

Czytaj również:

Autor: Olga Tomaszewska