Jak wygląda łuszczyca paznokci – początki, objawy i leczenie

Justyna Dystrych

Listopad 18, 2024

Łuszczyca paznokci nie jest odrębną jednostką chorobową, ale jednym z objawów łuszczycy (podobnie jak łuszczyca skórna i stawowa). Mimo że zajmuje stosunkowo niewielki obszar ciała, stanowi duże źródło dyskomfortu i cierpienia dla pacjentów, a czasami nawet wyklucza ich z normalnego funkcjonowania. Jak wygląda łuszczyca paznokci? Jak ją leczyć? Czy jest zaraźliwa? Zapraszamy do lektury.

Czym jest łuszczyca paznokci?

Łuszczyca (łac. psoriasis) to choroba obecnie uznawana za ogólnoustrojową, która szacunkowo dotyka ok. 1-2% populacji, co czyni ją jedną z najpowszechniejszych dermatoz. Łuszczyca paznokci u rąk i nóg to rodzaj tego schorzenia (łac. psoriasis unguium). Występuje u 25% chorych – czasami jako dolegliwość samodzielna, ale częściej współistniejąca z łuszczycą stawową (80% przypadków) i zwyczajną (50%) (Polak, 2021). Łuszczyca ma okresy remisji i nawrotów. Często rzut choroby następuje pod wpływem działania czynników drażniących.

Łuszczyca paznokci – początki choroby

Ogólnie rzecz biorąc, dużo łatwiej rozpoznać tę dolegliwość, jeśli wcześniej u chorego pojawiły się symptomy innych rodzajów łuszczycy. Zmiany na paznokciach często pojawiają się kilka lat po wykwitach skórnych (z tego powodu łuszczyca paznokci rzadko występuje u dzieci) i/lub zwiastuje łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS). Dlatego przy rozpoznaniu łuszczycy paznokci lekarz powinien zawsze przeprowadzić diagnostykę w kierunku ŁZS.

Na początku na paznokciach pojawiają się punktowe wgłębienia, żółtawe przebarwienia, bruzdy itp. (o samych objawach przeczytasz więcej w następnym śródtytule). W bardziej zaawansowanych stadiach dochodzi do odklejenia płytek paznokciowych, a nawet ich całkowitego oddzielenia. Jeśli zmiany pojawiły się na dłoniach, bardzo prawdopodobne jest rozwinięcie się łuszczycy paznokci u nóg.

Rozpoznanie izolowanej łuszczycy paznokci (przy braku zmian skórnych) jest trudne, a choroba bywa mylona z innymi dermartozami. W razie wątpliwości dermatolog musi przede wszystkim przeprowadzić różnicowanie między grzybicą a łuszczycą paznokci za pomocą badań mikologicznych. Negatywny wynik przy wystąpieniu objawów charakterystycznych dla łuszczycy oznacza wskazanie do podjęcia leczenia przeciwłuszczycowego. Jednak warto dodać, że grzybica i łuszczyca paznokci nieraz współistnieją. Uszkodzenia płytki ułatwiają patogenom przetrwanie i rozmnażanie się, co prowadzi do wtórnych zakażeń (najczęściej grzybiczych, ale też bakteryjnych).

Łuszczyca paznokci – objawy

Jak wygląda łuszczyca na stopach i dłoniach? Paznokcie ulegają różnego rodzaju deformacjom i zmianom, które obejmują zarówno macierz (miejsce wzrostu paznokcia), jak i łożysko (błonę łączącą płytkę z naskórkiem). Do symptomów związanych z macierzą należą:

Naparstkowanie – najczęstszy i najwcześniejszy objaw. Na paznokciu pojawiają się drobne, punktowe wgłębienia, czasem tworzące linie, a czasem ułożone przypadkowo,

Leukonychia – mlecznobiałe plamki,

Kruchość płytki,

Czerwone plamy w obrębie obłączka (białego łuku przy wale proksymalnym).

Z kolei objawy pojawiające się na łożysku to:

Onycholiza – częściowe oddzielenie się płytki od łożyska,

Wynaczynienia – powstałe w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych, które bardzo łatwo zaobserwować nawet gołym okiem. Niekiedy przyjmują postać liniową,

Rogowacenia – nadmierne zbieranie się zrogowaciałego naskórka pod płytką,

Plamy olejowe – o żółtej lub żółtobrązowej barwie. Bywają pojedyncze albo pojawia się ich kilka i są charakterystyczne dla aktywnej fazy łuszczycy.

Czy łuszczyca paznokci boli? Zdarza się, że tak. U pacjentów z łuszczycą na rękach zdolność chwytania bywa mocno ograniczona. Jeśli zaś wystąpi łuszczyca paznokci stóp, dyskomfort może utrudniać chodzenie.

Skąd się bierze łuszczyca paznokci u rąk i stóp?

Nie udało się ustalić jednoznacznie przyczyny łuszczycy paznokci. Specjaliści wskazują m.in. na czynniki:

Genetyczne (np. polimorfizm genu HLA-Cw6),

Immunologiczne (zaburzenia działania komórek Langerhansa i limfocytów T),

Środowiskowe (infekcje, leki, stres, palenie papierosów, picie alkoholu, ciąża i poród, menopauza).

Wszystkie te nieprawidłowości sprawiają, że nowe komórki naskórka dojrzewają za szybko – zanim stare zdążą się złuszczyć.

Łuszczyca paznokci – leczenie

Proces leczenia jest długotrwały, dlatego wymaga cierpliwości i wytrwałości. Niestety, nie ma leku, który usuwa przyczyny dolegliwości, a wszelkie preparaty wspomagające leczenie łuszczycy głównie zmniejszają jej objawy. Poza tym całkowity odrost płytki paznokciowej zajmuje minimum 6 miesięcy i dopiero po takim czasie widać efekty terapii. Jak leczyć łuszczycę paznokci?

Leczenie miejscowe. Stopień przenikania składników aktywnych z maści czy kremów przez płytkę paznokciową jest niewielki (w przeciwieństwie do naskórka), jednak stosuje się leki zawierające glikokortykosteroidy, antralinę, retinoidy (tazaroten), pochodną witaminy D3 (kalcipotriol) i dziegcie z dodatkiem steroidów. Paznokcie można też ostrzykiwać preparatami glikokortykosteroidów lub metotreksatu, żeby poprawić ich odrost.

Leczenie ogólnoustrojowe. Przyjmowanie leków doustnych przynosi lepsze efekty (zauważono zmniejszenie zmian na paznokciach u pacjentów z innymi rodzajami łuszczycy, u których zastosowano leczenie ogólne). Wiąże się jednak ryzykiem działań niepożądanych i wymaga stałej kontroli lekarza. Specjalista może zalecić doustnie metotreksat, retinoidy, cyklosporynę A lub leki biologiczne (z nimi właśnie lekarze wiążą największe nadzieje). Inne opcje to fototerapia i fotochemioterapia, które musi przeprowadzać odpowiednio przeszkolony personel.

Czy można zapobiec wystąpieniu łuszczycy paznokci?

Choroba ma okresy remisji, w których nie wolno zaniedbywać skóry ani paznokci. Warto w tym czasie stosować preparaty na wzmocnienie paznokci, a także preparaty do pielęgnacji dłoni i preparaty do pielęgnacji stóp – najlepiej specjalistyczne dermokosmetyki. Wskazane jest także:

Obcinanie paznokci na krótko,

Unikanie urazów,

Wykonywanie czynności wymagających użycia detergentów lub moczenia dłoni w ochronnych rękawiczkach.

Paznokcie z łuszczycą – najczęściej zadawane pytania

Poniżej wyjaśniamy kilka wątpliwości związanych z łuszczycą.

Paznokcie żelowe a łuszczyca – czy to dobry pomysł? Wiele osób zastanawia się, jak ukryć łuszczycę paznokci. Proces nakładania lakierów hybrydowych lub akrylu stwarza duże ryzyko uszkodzenia urazu płytki i ostrego rzutu choroby, dlatego nie jest wskazany. Niektórzy pacjenci zaobserwowali wzmocnienie płytki po takich zabiegach kosmetycznych, a inni – zwiększoną onycholizę.

Jak zbadać łuszczycę paznokci? Dermatolog przeprowadza badanie histologiczne i mikologiczne w celu wykluczenia m.in. grzybicy. Jedną z metod diagnostycznych jest też ocena paznokci w skali NAPSI (Nail Psoriasis Severity Index), która pozwala ustalić stopień nasilenia zmian.

Czy łuszczycę paznokci da się wyleczyć? Całkowicie – nie, ale można łagodzić jej objawy.

Jak szybko rozwija się łuszczyca paznokci? Nie da się tego jednoznacznie stwierdzić. U każdego pacjenta łuszczyca ma swój „naturalny” przebieg.

Z czym można pomylić łuszczycę? Najczęściej z grzybicą paznokci.

Jakie witaminy przy łuszczycy paznokci? Nie ma zaleceń dietetycznych czy suplementacyjnych dla pacjentów z łuszczycą, jednak coraz częściej mówi się o korzystnym, przeciwzapalnym wpływie witamin C, A, E, a także beta-karotenu i flawonoidów. Oprócz tego warto zadbać o odpowiednie spożycie kwasów omega-3 (EPA, DHA), ponieważ zaobserwowano zmniejszenie się nasilenia objawów u pacjentów z dietą bogatą w te związki (Wnęk, 2021).

Łuszczyca paznokci – podsumowanie

Łuszczyca paznokci to choroba ogólnoustrojowa (rodzaj łuszczycy), która objawia się zmianami na paznokciach u rąk i stóp. Nie udało się jednoznacznie ustalić jej przyczyny ani wynaleźć leku, który ją całkowicie zwalcza. Terapia pomaga łagodzić objawy dolegliwości, jednak wymaga od pacjenta cierpliwości i determinacji. Na szczęście nie jest to choroba zaraźliwa, dlatego dotknięte nią osoby nie muszą izolować się społecznie.

Źródła

Baran W., Czy zmiany ograniczone wyłącznie do paznokci pozwalają na rozpoznanie łuszczycy?, 2021. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.7.6.31. [dostęp: 7.11.2024].

Polak K., W jaki sposób ocenić pacjenta w skali NAPSI?, 2021. https://www.mp.pl/dermatologia/choroby/luszczyca/283894,w-jaki-sposob-ocenic-pacjenta-w-skali-napsi. [dostęp: 7.11.2024].

Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie, 2022. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca. [dostęp: 7.11.2024].

Cichewicz A., Wiercińska M., Budowa i choroby paznokci: grzybica paznokci, wrastający paznokieć, zanokcica, liszaj płaski, łuszczyca paznokci, inne Przyczyny, objawy i leczenie, 2022. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73209,choroby-paznokci. [dostęp: 7.11.2024].