W przypadku cichego zawału serca, objawy praktycznie w niczym nie przypominają typowej martwicy mięśnia sercowego. Pacjent nie odczuwa silnego bólu w klatce piersiowej, który jest charakterystyczny dla stanów zawałowych. Dlatego bezobjawowy zawał często nazywany jest cichym zabójcą.
Czym jest cichy zawał?
Czy można przejść zawał serca nie zdając sobie z tego sprawy? Tak, to możliwe. Zawał serca, to martwica mięśnia sercowego, do której dochodzi wskutek jego niedotlenienia, czego przyczyną jest zamknięcie światła tętnicy wieńcowej. W zdecydowanej większości przypadków, zawał objawia się w sposób bardzo charakterystyczny i dojmujący. Do podstawowych symptomów należą:
- bardzo silny, przeszywający bol w klatce piersiowej, promieniujący do ramion i żuchwy;
- tachykardia, kołatanie serca;
- duszność, ucisk w klatce piersiowej;
- lęk, napad paniki.
W wyjątkowych sytuacjach zdarza się jednak, że zawał serca przebiega zupełnie inaczej – niezauważalnie, a przez to jeszcze bardziej groźnie. Mówimy w takiej sytuacji o cichym zawale.
Objawy cichego zawału
Pojęcie „cichego zawału” doskonale obrazuje jego istotę. To taki zawał, który przebiega praktycznie bez objawów lub też jego objawy są niespecyficzne. Przede wszystkim cichy zawał nie boli. To najważniejsza jego cecha. Osoba chora może więc w ogóle nie zwrócić uwagi na to, że jej serce obumiera i przestaje pracować. Tym bardziej, że inne ewentualne objawy, bez współwystępowania z bólem, trudno jest skojarzyć akurat z zawałem. A należą do nich:
- ból brzucha, nudności, wymioty,
- lęk o niewyjaśnionym podłożu,
- lekkie kołatanie serca,
- dreszcze, uczucie zimna lub gorąca,
- uczucie zmęczenia, apatia.
Tego typu symptomy równie dobrze mogą świadczyć o grypie, przeziębieniu, czy niedoborze witamin i minerałów, a także – licznych schorzeniach o podłożu nerwicowym.
Jak właściwie rozpoznać objawy cichego zawału?
Wobec powyższego rozpoznanie objawów cichego zawału jest niezwykle trudne. Praktycznie jedynym namacalnym dowodem jest wzrost poziomu troponin sercowych, czyli trzech białek regulujących skurcze mięśnia sercowego. Ich stężenie zazwyczaj jest bliskie zeru, natomiast w wyniku zawału rośnie powyżej 99 percentyla ogółu populacji. Maksymalny poziom troponin notuje się w przedziale od 3 do 6 godzin po zawale, natomiast po kilku dniach zaczyna on samoczynnie spadać.
Żeby jednak określić stężenie wspomnianych białek, należy wykonać badanie krwi. Aby zaś tak się stało, chory musi uprzednio trafić do szpitala z podejrzeniem zawału, co niezwykle rzadko ma miejsce, jeśli martwica mięśnia sercowego przebiega bezobjawowo lub w sposób nie sygnalizujący tego typu zaburzenia.
Skutki niewykrytych objawów cichego zawału
Zawał serca stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. Panuje przekonanie, że osoba z podejrzeniem martwicy serca powinna w ciągu najwyżej kilkudziesięciu minut otrzymać leki (między innymi kwas acetylosalicylowy i nitroglicerynę), a niedługo potem trafić na oddział szpitalny. Tam, wedle najnowszych standardów, jej życie zapewne będzie ratowane metodą inwazyjną, podczas zabiegów koronarografii oraz angioplastyki, służących udrożnieniu i poszerzeniu tętnic. Należy pamiętać, że zmiany martwicze w sercu postępują z każdą sekundą, co oznacza, że dla życia i zdrowia pacjenta bezcenna jest każda chwila. W przypadku cichego zawału wiele z tych chwil zazwyczaj zostaje zmarnowanych.
Pacjent z cichym zawałem może zgłosić się do lekarza po kilku dniach w rezultacie nasilenia innych, niespecyficznych objawów. Mimo iż postęp martwicy w wyniku cichego zawału jest wolniejszy i mniej rozległy, także może w jej wyniku dojść do obumarcia dużej części serca, a tym samym śmiertelnego w skutkach zaburzenia funkcji najważniejszego mięśnia w organizmie człowieka.
Kto jest narażony na cichy zawał?
Cichy zawał najczęściej dotyka osoby znajdujące się w zaawansowanych stadiach cukrzycy. Głównym tego powodem jest występowanie tak zwanej neuropatii cukrzycowej, która jest zaburzeniem neurologicznym powodującym między innymi zaburzenia czucia. Neuropatia może upośledzać określone czynności autonomiczne, w tym może być między innymi przyczyną zawału serca, jednocześnie tłumiąc podstawowe jego objawy, takiej odczuwanie przejmującego bólu.
Drugą kategorią osób narażonych w większym stopniu na zawał, są kobiety. Płeć w przypadku zawałów ma duże znaczenie. Kobiety przechodzą zawał rzadziej niż mężczyźni (39 do 61 procent przypadków), za to częściej bez widocznych objawów lub z symptomami mało charakterystycznymi.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Kołatanie serca - przyczyny, objawy. Jak je leczyć?
- Migotanie przedsionków - co to jest i jakie są objawy?
- Pierwsza pomoc przy zawale. Co należy zrobić?
- Zawał serca - jakie są objawy? Przyczyny i leczenie
Źródła:
- Sebastian Szczyrba, Grzegorz Kozera, Leszek Bieniaszewski, Walenty M. Nyka, Neuropatia cukrzycowa — patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, wyd. Via Medica
- Olga Ochdyńska, Magdalena Pieniacka, Ostre zespoły wieńcowe, Współczesne pielęgniarstwo i ochrona zdrowia, 2012/02
Podziel się artykułem ze znajomymi
