Ból serca

Ból serca – czy to zawał czy dusznica bolesna? O czym świadczy ból serca i lewej ręki? A kiedy boli przy wdechu? Czy może być powodem bólu serca nerwica? Co na ból serca – dieta, leki czy zabieg kardiochirurgiczny?

Ból serca jest objawem niespecyficznym. Może być symptomem poważnych schorzeń i zaburzeń pracy centralnego narządu układu krwionośnego, z zawałem na czele. Lecz nie w każdym przypadku kłujący ból serca ma podłoże stricte kardiologiczne. Znaczny odsetek tego typu dolegliwości, choć przywodzących na myśl czarne scenariusze, ma charakter nerwicowo-lękowy.

Ból serca nie jest wówczas powodowany zaburzeniem jego funkcjonowania, lecz nadaktywnością układu emocjonalnego. Jeszcze inną sytuacją są wszystkie te przypadki, gdy bolesność w klatce piersiowej błędnie utożsamiana jest z sercem, podczas gdy faktycznie ból odczuwany jest w żołądku, przełyku, czy przestrzeni miedzy żebrowej, a nawet promieniuje od kręgosłupa (w tym kontekście warto pamiętać, że serce znajduje się po środku, a nie – jak zwykło się stereotypowo uważać – po lewej stronie).

Ból serca i lewej ręki

Ból serca i lewej ręki może (choć nie musi) być objawem zawału serca. Dlatego należy zwrócić uwagę na jego charakter, a także całą paletę symptomów towarzyszących.

Zazwyczaj zawał objawia się poprzez:

ból na środku klatki piersiowej (nie z lewej strony), w okolicy mostka, bardzo silny, palący,
promieniowanie bólu do lewego barku i dalej – do ramienia, a także w kierunku żuchwy,
uczucie duszności, trudności (obiektywne lub subiektywne) ze złapaniem oddechu, spłycenie oddechu, cichy, słaby kaszel,
tachykardię, czyli ponad miarowe bicie serca,
napad „zwierzęcej” paniki, bardzo silną reakcję lękową, przeczucie zbliżającej się śmierci,
paraliż ruchowy – problem z przejściem kilku metrów,
zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca.

Ból serca i lewej ręki w dużym natężeniu, przy występowaniu innych wyżej wymienionych objawów, to znak, że należy bez chwili wahania zadzwonić na numer alarmowy (999 lub 112) i wezwać karetkę pogotowia. Pacjent z zawałem powinien w ciągu najpóźniej 60 minut trafić do szpitala. Zniszczenia, które w organizmie czyni zawał, postępują z każdą sekundą.

Ból serca a nerwica

Ból serca promieniujący do lewej ręki towarzyszy też innymi schorzeniom kardiologicznym, choćby dusznicy bolesnej, która – podobnie jak zawał – jest odmianą chorobą wieńcowej, ale o łagodniejszym charakterze. Tego typu dolegliwości mogą jednak mieć podłoże zupełnie inne. W niezwykle podobny sposób objawiać się może ból serca w nerwicy. W tym jednak przypadku serce, choć boli, samo w sobie jest w zupełności zdrowe.

Dysfunkcja obejmuje natomiast układ emocjonalny, który nie radzi sobie z różnego typu lękami, a w szczególności – z lękiem przed śmiercią i prowadzącymi do niej chorobami. Tak zwana nerwica serca najczęściej występuje u osób z osobowością hipochondryczną lub takich, które w jakiś sposób zostały w życiu straumatyzowane. Dlaczego u tego typu osób pojawia się ból serca? Jedna z najpopularniejszych teorii wyjaśnia, że jest on wynikiem wyrzutu hormonów stresu (m.in. adrenaliny i noradrenaliny), co stanowi reakcję obronną organizmu w sytuacji poczucia zagrożenia. Innymi słowy – odczuwając lęk, psychika i sprzężony z nią organizm szykują się do symbolicznej walki lub ucieczki. Jak rozpoznać, że ból serca to nerwica, a nie zawał?

Kluczowe są dwie przesłanki:

nerwicowy ból serca nie utrudnia poruszania się,
nerwicowy ból serca ustępuje po otrzymaniu uspokajającej informacji (spokojnie, to nie zawał).

Ból serca w nerwicy nie jest bezpośrednio groźny dla życia, może jednak pogłębiać zaburzenia lękowe, pośrednio prowadząc do depresji, a w skrajnych przypadkach – nawet samobójstwa.

Ból serca przy wdechu

Ból serca przy wdechu rzadko jest faktycznym bólem serca. Jeśli boli nas w klatce piersiowej przy mocniejszym wciągnięciu powietrza, wielce prawdopodobne jest zupełnie inne podłoże. Bardzo często tego typu zakłucia występują u osób zmagających się z wadami i zaburzeniami w obrębie kręgosłupa na odcinku piersiowym, w wyniku których dochodzili do licznych neuralgii, czyli bólów nerwicowych przenoszonych po linii żeber wokół całego korpusu.

Co więcej, domniemany ból serca przy oddychaniu często bywa efektem zwykłego przeciążenia fizycznego, spowodowanego zbyt intensywnymi ćwiczeniami lub przenoszeniem ciężkich przedmiotów. Zabójcze potrafią być zwłaszcza ćwiczenia na klatkę piersiową. W takich sytuacjach nierzadko bolą zwykłe zakwasy.

Co na ból serca?

Co na ból serca? Już tylko pobieżny przegląd możliwych przyczyn tego typu dolegliwości wskazuje, że ścieżek terapeutycznych musi być mnogość. Wszystko zależy od stwierdzonego schorzenia i stopnia jego zaawansowania.

Zawał: natychmiastowy zabieg kardiochirurgiczny - koronarografia oraz angioplastyka, a do tego: nitrogliceryna, witamina C, leki przeciwpłytkowe. Po wyjściu ze szpitala pacjent przechodzi wielotygodniową rehabilitację.
Arytmia: leki kontrolujące częstotliwość rytmu komór serca (werapamil, diltiazem, digoksyna, beta-blockery), leki antyarytmiczne (flekainid, propafenon, sotalol). Leczenie inwazyjne - kardiowersja elektryczna.
Tamponada serca – leczenie inwazyjne metodą perikardiocentezy (punkcja – nakłucie worka osierdziowego igłą)
Choroba wieńcowa (w tym dusznica bolesna): leki przeciwpłytkowe (kwas acetylosalicylowy), leki fibrynolityczne, leki β-adreonolityczne (beta-blokery), glikozydy nasercowe
Nerwica serca – leki obniżające poziom lęku oraz środki antydepresyjne, psychoterapia poznawczo-behawioralna.

W większości przypadków należy też stosować właściwą dietę, ubogą w pokarmy ciężkostrawne i tłuszcze zwierzęce. Niedozwolone jest palenie papierosów, niewskazane – większe ilości alkoholu, kawy i słodyczy.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też

Źródła:

Faisal A. Arain, Leslie T. Cooper Jr, Miażdżyca tętnic obwodowych: diagnostyka i leczenie, Medycyna po dyplomie, vo 19, nr 6, czerwiec 2010
Olga Ochdyńska, Magdalena Pieniacka, Ostre zespoły wieńcowe, Współczesne pielęgniarstwo i ochrona zdrowia, 2012/02
Rafał Gołdyn, Choroba wieńcowa – przyczyny, czynniki ryzyka, leczenie farmakologiczne i inwazyjne, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych
Waldemar Hładki, Jacek Lorkowski, Ireneusz Kotela, Tamponada serca – odwracalna przyczyna zatrzymania krążenia, Ostry dyżur 2013, tom 6, numer 1
Anna Nitka-Siemińska, Zaburzenia lękowe — charakterystyka i zasady leczenia¸ Forum Medycyny Rodzinnej, 2014 Via Medica