Zioła na przeziębienie: przegląd skutecznych gatunków w walce z infekcjami

Wraz z jesiennymi chłodami nadchodzi czas przeziębień. Towarzyszące chorobie dolegliwości można złagodzić za pomocą leków roślinnych. Dowiedz się, po jakie zioła warto wtedy sięgnąć.

Czy zioła dobre na przeziębienie naprawdę leczą?

Warto podkreślić, że oczywiście żadne zioła nie usuwają wirusa, który jest po prostu „pakietem” informacji genetycznej owiniętej w ochronną warstwę białek, a czasem też lipidów. Jednak zawarte w roślinach określone substancje wzmacniają odpowiedź immunologiczną, dostarczają antyoksydantów, a przede wszystkim łagodzą objawy – przez to sprawiają, że przeziębienie przebiega bardziej komfortowo.

Jakie zioła na przeziębienie i grypę?

Zioła łagodzące objawy przeziębienia o udowodnionym działaniu to:

• Czarny bez – zawiera flawonoidy (m.in. rutynę, kwercetynę), antocyjany i kwasy fenolowe – związki o właściwościach przeciwutleniających,
• Rumianek – bogaty w olejek eteryczny (bisabolol, chamazulen), flawonoidy i kumaryny – stąd jego łagodzące działanie. Jedynie alergia na rośliny z rodziny astrowatych wyklucza jego stosowanie,
• Kwiat lipy – ma flawonoidy, śluzy roślinne i olejek eteryczny – substancje, które chronią drogi oddechowe,
•  Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) – zawdzięcza swój wpływ na odporność alkamidom, kwasowi cykoriowemu, polisacharydom i flawonoidom. Przeciwwskazaniem są choroby autoimmunologiczne,
• Tymianek – źródło olejku eterycznego z tymolem i karwakrolem, flawonoidów i garbników – substancji także wspierających drogi oddechowe,
• Szałwia lekarska – zawiera olejki eteryczne, garbniki i kwasy fenolowe, które działają nie tylko antyseptycznie, ale też zmniejsza potliwość. Nie powinny jej przyjmować kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz epileptycy,
• Podbiał – przede wszystkim tworzy ochronną warstwę na błonach śluzowych dróg oddechowych, co wynika z obecności w nim śluzów roślinnych, flawonoidów i kwasów fenolowych,
• Imbir – zawiera gingerole, szogaole i olejek eteryczny – związki o właściwościach rozgrzewających i wspierających mikrokrążenie. Przeciwwskazaniem do jego przyjmowania jest kamica żółciowa, choroba wrzodowa i zaburzenia krzepnięcia krwi,
• Krwawnik i wiele innych.

Mogą być stosowane pojedynczo lub w postaci mieszanek. Przykładowo „zioła szwedzkie” na przeziębienie to nie pojedyncza roślina, tylko sięgająca XVII wieku mieszanina alkoholowa składająca się z kilku różnych ziół (aloesu, mirry, szafranu, kamfory, korzenia rabarbaru, kurkumy i innych).

Sprawdź, jakie są leki na przeziębienie i grypę.

Najmocniej działają odwary, które otrzymuje się przez gotowanie wody z ziołami. Najczęściej ich łodygami. Znacznie słabsze są napary, powstające, gdy zioła zalewa się wrzątkiem i parzy pod przykryciem przez kilkanaście minut. Najsłabiej działają herbatki ekspresowe gotowe do picia. Można po nie sięgać nawet kilka razy dziennie (chyba że na opakowaniu zalecono inne dawki).

Czytaj też: Jak zahartować organizm przed sezonem jesienno-zimowym?

Zioła na przeziębienie i kaszel

Kaszel to fizjologiczny, bezwarunkowy odruch, który pomaga oczyścić drogi oddechowe z wszelkich zanieczyszczeń wdychanych wraz z powietrzem oraz z nadmiarem śluzu. Organizm zwiększa jego ilość, gdy walczy z agresywnymi wirusami.

Przy kaszlu mokrym ten właśnie nadmiar musisz odkrztuszać, bo drażni twoją śluzówkę. Wtedy też poza organizm wyrzucane są wirusy i bakterie.

Jednym z najpopularniejszych ziół stosowanych przy kaszlu suchym jest liść podbiału. Łagodzi stany zapalne dróg oddechowych i stymuluje produkcję śluzu.

Jak sporządzić napar? Łyżeczkę ziół zalewamy filiżanką wrzącej wody. Parzymy 10 minut. Pijemy małymi łykami w ciągu dnia.

Róbmy napary z jeżówki purpurowej (Echinacea purpurea). Ma działanie immunomodulujące na komórki układu odpornościowego (na limfocyty, granulocyty, makrofagi) oraz silną stymulację aktywności chemokinetycznej limfocytów.

Czytaj też: Przesilenie jesienne – jak sobie z nim radzić?

Zioła na przeziębienie i katar

Jeszcze do niedawna katar, będący objawem przeziębienia, uważano za banalną dolegliwość. Dziś wiadomo, że ta ostra wirusowa infekcja błony śluzowej nie tylko potrafi uprzykrzyć życie, pogarsza samopoczucie czy obniża sprawność intelektualną. Nieleczony katar może prowadzić do zapalenia zatok przynosowych, oskrzeli, a nawet astmy.

Skutecznie można poskromić go dzięki naparowi z krwawnika i szałwii.

Jak zrobić napar? Bierzemy po dwie łyżeczki ziół, zalewamy szklanką wrzątku, odstawiamy na 20 minut. Pijemy po filiżance trzy razy dziennie. Kto ma więcej czasu, może zrobić sobie parówkę z kwiatów rumianku i olejku eukaliptusowego. Do miski z gorącą wodą wrzucamy garść ziół, wlewamy 10 kropli olejku, nachylamy się i przez kwadrans wdychamy wonne opary pod namiotem z ręcznika.

W skromniejszej wersji dwie łyżki mięty lub lawendy, rumianku albo szałwii zalewamy wrzątkiem i mocno wdychamy parujący płyn, robiąc krótkie przerwy. Po kilku minutach poczujesz się lepiej, zaczniesz oddychać z ulgą, ponieważ inhalacja rozszerzy naczynia krwionośne i zwiększy dopływ krwi do błon śluzowych.

Sprawdź też: Inhalacje na katar z soli i nie tylko – jak stosować?

Zioła na przeziębienie łagodzące ból gardła

Gdy przyczyną bólu jest przewlekłe zapalenia gardła – co objawia się zaczerwienieniem i wysuszeniem jego tylnej ściany – starajmy się kilka razy dziennie płukać krtań naparem z tymianku, który ma właściwości odkażające i uśmierza ból gardła.

Jak zrobić napar z tymianku? Pół łyżeczki ziół zalewamy szklanką wrzątku, zostawiamy na 10 minut, po czym przecedzamy. Płyn do płukania powinien mieć taką samą temperaturę jak temperatura ciała. Rano i wieczorem warto płukać gardło naparem z szałwii. Liść szałwii działa antyseptycznie, ściągająco i przeciwzapalnie.

Do płukania jamy ustnej i gardła można również użyć naparu z rumianku. Ma właściwości przeciwzapalne, powoduje zmniejszenie obrzęku błony śluzowej. Raz dziennie warto wypić szklaneczkę naparu z kwiatów lipy drobnolistnej i szerokolistnej (Tilia cordata et platyphyllos). Zawierają one związki osłaniające błonę śluzową dróg oddechowych. Dodatkowo zawarte w lipie garbniki działają ściągająco na rozpulchnioną w wyniku infekcji błonę śluzową.

Zioła na przeziębienie zmniejszające gorączkę

Podwyższona temperatura ciała jest odpowiedzią organizmu na wtargnięcie wirusów. Podwyższając ciepłotę, w fizjologiczny, naturalny sposób odpiera on atak mikrobów. Jest to sygnał do mobilizacji „armii obrońców”:

• Fagocyty aktywniej walczą z wirusami,
• Wzrasta produkcja interferonu, substancji przeciwwirusowej,
• Mikroby namnażają się wolniej oraz szybciej giną (najlepiej czują się przy 37°C).

W przewlekłych stanach podgorączkowych pobudzają one czynność gruczołów potowych i wywołują obfite wydzielanie potu po upływie od pół godziny do godziny od chwili spożycia.

Jak przygotować napar? Łyżeczkę kwiatów czarnego bzu lub lipy zalewamy szklanką gorącej wody i doprawiamy do smaku odrobiną soku z malin lub czarnych porzeczek. Przykrywamy i pozostawiamy na 15 minut. Cedzimy, przyprawiamy sokiem. Pijemy po pół szklanki co dwie godziny.

Zioła do kąpieli na przeziębienie

Ziołowe kąpiele działają głównie inhalacyjnie (przez unoszące się olejki eteryczne) oraz rozgrzewająco. Wystarczy do wanny wlać gotowego naparu lub olejków eterycznych (kilka kropel na emulgator, np. mleko, a potem do wody). Oprócz rumianku, czy szałwii można dodać mięty pieprzowej lub lawendy. Wówczas kąpiel będzie także relaksująca. Jednak z tej metody należy zrezygnować przy wysokiej gorączce, chorobach serca, problemach z krążeniem i u małych dzieci.

Jakie zioła na przeziębienie dla dzieci?

Nie wszystkie zioła, które dorośli piją bez problemu, będą bezpieczne dla dzieci. To, które z nich można zastosować, głównie zależy od wieku dziecka. Szczególnie dużą ostrożność należy zachować przy fitoterapii poniżej 6 r.ż. Jednak nawet u starszych dzieci warto stosować delikatne napary, które łagodzą objawy i nie obciążają organizmu. Przed podaniem dziecku jakiegokolwiek zioła warto skonsultować się z pediatrą lub farmaceutą.