Angina u dziecka to ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych wywołane najczęściej zakażeniem bakteryjnym lub wirusowym. Objawia się m.in. silnym bólem gardła, trudnościami w połykaniu oraz wysoką gorączką. Odpowiednio wczesna reakcja pozwala na całkowite wyleczenie i uniknięcie powikłań. Sprawdź, jak wygląda angina u dziecka i jakie objawy powinny Cię zaniepokoić.
Angina u dziecka: co to za choroba?
Angina u dziecka to choroba o charakterze ostrym i zapalnym. Stan zapalny obejmuje gardło i migdałki podniebienne. Jego przyczyną są zakażenia drobnoustrojami – głównie bakteryjne lub wirusowe – które prowadzą do podrażnień i bólu. Charakterystyczne objawy anginy to silny ból gardła i wysoka gorączka. W przypadku zakażenia bakteryjnego mogą pojawić się też ropne zmiany w jamie ustnej w okolicach gardła i migdałków.
Angina u dziecka: przyczyny
Skąd angina u dziecka? Bezpośrednią przyczyną jest kontakt z patogenem. U dzieci za większość przypadków anginy odpowiada paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A – Streptococcus pyogenes. Angina wirusowa u dziecka występuje rzadziej. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową w wyniku bliskiego kontaktu z osobą chorą. Patogeny mogą przenosić się np. poprzez kichanie, kaszel, a także bezpośredni kontakt z wydzieliną górnych dróg oddechowych. Do zakażeń dochodzi najczęściej zimą i jesienią, jednak angina u dziecka latem i na wakacjach również jest możliwa. Mimo że warunki atmosferyczne są mniej sprzyjające dla patogenów, wciąż mogą się one rozwijać i przenosić.
Sprawdź, czym jest angina ropna.
Częste anginy u dziecka: przyczyny
Zdarza się, że do rozwoju anginy u dziecka dochodzi w wyniku kontaktu z osobą będącą bezobjawowym nosicielem bakterii. Mogą to być np. rodzice lub pracownicy szkoły czy przedszkola. W takiej sytuacji choroba u dziecka może nawracać. Inną przyczyną częstych angin jest ogólnoustrojowe osłabienie odporności oraz przerost trzeciego migdałka.
Angina u dziecka: objawy
Jakie są objawy anginy u dziecka? W przypadku choroby o podłożu bakteryjnym początek jest zazwyczaj nagły. Główne objawy to:
- Silny ból gardła,
- Ból podczas połykania,
- Ból głowy,
- Nudności, wymioty,
- Wysoka gorączka,
- Zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej gardła,
- Powiększenie i ból węzłów chłonnych.
Jeśli zakażenie ma podłoże wirusowe, pierwsze objawy anginy u dziecka są zazwyczaj łagodniejsze. Temperatura ciała może być prawidłowa lub lekko podwyższona. Występuje też ból gardła i głowy, kaszel, chrypka, możliwe jest zapalenie spojówek i biegunka. Często pojawia się też nieżyt nosa, który może powodować zatkany nos i chrapanie przy anginie u dziecka.
Duszący kaszel przy anginie u dziecka nie jest charakterystycznym objawem. Może co prawda pojawić się w przypadku infekcji wirusowej, ale wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ może świadczyć o powikłaniach choroby. Natomiast wysypka przy anginie u dziecka może wskazywać na płonicę (szkarlatynę). Jest to choroba wywołana przez ten sam szczep paciorkowca, ale dodatkowo produkuje on toksyny. W przebiegu szkarlatyny pojawia się drobna wysypka, na początku na tułowiu, a następnie na całym ciele. Dochodzi też do obrzęku brodawek językowych.
Zobacz, o czym może świadczyć ból gardła przy przełykaniu.
Angina u dziecka: ile trwa?
Angina u dziecka zazwyczaj trwa od 5 do 7 dni, choć u niektórych dzieci ten czas może być dłuższy. Zakażenie wirusowe przechodzi samoistnie na ogół w ciągu 3-7 dni. Natomiast angina bakteryjna ustępuje już po 3-4 dniach od wdrożenia leczenia. Kaszel po anginie u dziecka może utrzymywać się nawet kilka tygodni i jest konsekwencją podrażnienia dróg oddechowych.
Angina u dziecka: jak rozpoznać?
Diagnostyka anginy u dziecka odbywa się na podstawie wywiadu z opiekunami oraz badania przedmiotowego. W ramach wywiadu lekarz zapyta o czas trwania dolegliwości, ich charakter i nasilenie. W ramach badania przedmiotowego można ocenić gardło, jamę ustną oraz węzły chłonne. W procesie diagnostycznym bardzo ważne jest rozpoznanie, jaki patogen odpowiada za rozwój anginy, ponieważ decyduje to o dalszym leczeniu.
W celu oceny prawdopodobieństwa zakażenia Streptococcus pyogenes stosuje się skalę punktową wg. Centora. Każdy objaw ma przypisaną liczbę punktów, a im większa całkowita suma uzyskanych punktów, tym większe prawdopodobieństwo anginy bakteryjnej. Dodatkowo lekarz może pobrać wymaz z gardła na badanie bakteriologiczne lub wykonać test na obecność antygenu.
Przeczytaj nasz artykuł „Jak odróżnić wirusowe zapalenie gardła od bakteryjnego?”.
Angina u dziecka: jak leczyć?
Co na anginę u dziecka? Jeśli choroba jest wywołana przez bakterię, stosuje się leczenie przyczynowe, polegające na podawaniu antybiotyków. W przypadku anginy wirusowej nie istnieje leczenie przyczynowe i nie stosuje się antybiotyków, a jedynie leki o działaniu zmniejszającym objawy np.:
- Leki z ibuprofenem – działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo i obniżają gorączkę,
- Preparaty na ból gardła – wykazują miejscowe działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Można wybrać spraye lub tabletki do ssania,
- Krople do nosa,
- Leki na kaszel.
Angina u dziecka: domowe sposoby
Domowe sposoby na anginę u dziecka obejmują przede wszystkim odpoczynek i sen. Odciążenie i regeneracja organizmu są kluczowym elementem walki z infekcją. Choroba to nie czas na naukę, aktywność, czy wymagające zabawy. Pozwól dziecku odpoczywać tyle, ile potrzebuje.
W przypadku gorączki bardzo ważne jest też podawanie większej ilości płynów, aby nie dopuścić do odwodnienia. Dobrze sprawdzi się ciepła woda z miodem i cytryną i herbata malinowa. Popularnym domowym sposobem jest też mleko z miodem lub masłem, które łagodzi podrażnienia. Aby obniżyć temperaturę ciała, możesz przygotować też chłodne okłady dla dziecka na czoło oraz kark. Poniżej przedstawiamy Ci zbiór najczęstszych pytań i odpowiedzi dotyczących tego, jak domowymi sposobami możesz pomóc swojemu dziecku podczas anginy.
- Jak złagodzić ból gardła przy anginie u dziecka? Zadbaj o nawilżenie powietrza w pomieszczeniach, ponieważ suche powietrze sprzyja podrażnieniom błony śluzowej. Regularnie podawaj ciepłe płyny oraz pastylki do ssania na ból gardła.
- Czy można lody na anginę u dziecka? Jedzenie lodów nie jest przyczyną anginy, ani nie nasila jej przebiegu, dlatego są bezpieczne podczas choroby. Mogą delikatnie łagodzić podrażnienia i obrzęk gardła. Warto jednak zachować ostrożność i umiar. Należy jeść je powoli, aby nie powodować nagłego schłodzenia śluzówek.
- Jak wyleczyć anginę u dziecka bez antybiotyku? Jeśli angina ma podłoże bakteryjne i lekarz zleci antybiotyk, nie należy z niego rezygnować i wprowadzać naturalnych metod w miejsce farmakoterapii. Nieleczona angina może trwać zdecydowanie dłużej i poważnie osłabić dziecko. Naturalne, domowe metody mają za zadanie wzmocnić organizm i wspomóc leczenie, ale nie są alternatywą dla antybiotykoterapii.
- Angina u dziecka — czy można wychodzić na dwór? W trakcie gorączki, silnego bólu gardła i ogólnego osłabienia dziecko nie powinno wychodzić na dwór. Natomiast po ustąpieniu objawów i gorączki można rozważyć krótkie, spokojne spacery.
- Angina u dziecka – co jeść? Ból gardła podczas anginy może powodować trudności z połykaniem, dlatego warto postawić na miękkie, płynne i półpłynne posiłki takie jak zupy, sosy, musy owocowe, kaszki. Lepiej podawać dziecku mniejsze porcje, ale częściej.
- Angina u dziecka a wyjazd nad morze – czy to dobry pomysł? Podczas choroby dziecko powinno zostać w domu, a wyjazd nad morze nie jest dobrym pomysłem, gdy maluch ma gorączkę i intensywne objawy. Po leczeniu i ustąpieniu dolegliwości czas wyjazdu nad morze najlepiej omówić z lekarzem.
Poznaj inne domowe sposoby na ból gardła, które możesz zastosować u swojego dziecka.
Angina u dziecka: powikłania
Angina u dziecka może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza jeśli ma podłoże bakteryjne, a antybiotyki nie zostaną podane na czas. Powikłaniem choroby może być m.in. ropień okołomigdałkowy. Pojawia się wtedy, gdy między migdałkiem a ścianą gardła zgromadzi się ropna wydzielina. Ropień może powodować ból twarzy, szczękościsk, gorączkę.
Nieleczona angina może doprowadzić też do zapalenia ucha środkowego i ropnego zapalenia węzłów chłonnych. Poważnym powikłaniem anginy jest gorączka reumatyczna. Jest to choroba autoimmunologiczna. Organizm, chcąc zwalczyć paciorkowce, zaczyna atakować własne komórki i tkanki. Może to doprowadzić nawet do uszkodzenia serca, nerek i stawów. Dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie anginy, aby zapobiec tym niebezpiecznym powikłaniom.
Sprawdź, czym jest zapalenie mięśnia sercowego.
Angina u dziecka: profilaktyka
Jak zapobiec anginie u dziecka? Profilaktyka polega przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny (częste mycie rąk, zasłanianie nosa i ust podczas kichania lub kaszlu) i unikaniu bliskiego kontaktu z osobami chorymi. Ważna jest też codzienna dbałość o odporność poprzez zdrową, dobrze zbilansowaną dietę, aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu i unikanie stresu. Nie istnieją szczepienia chroniące bezpośrednio przed anginą, dlatego najważniejszym elementem profilaktyki są naturalne metody oparte na higienie i zdrowym stylu życia.
Angina u dziecka: podsumowanie
Angina u dziecka to zakaźna choroba górnych dróg oddechowych, wywoływana przez wirusy lub bakterie, głównie paciorkowce β-hemolizujące grupy A. Objawy anginy obejmują silny ból gardła, wysoką gorączkę, powiększenie i bolesność węzłów chłonnych oraz charakterystyczny nalot na migdałkach. W przypadku anginy bakteryjnej objawy są zazwyczaj cięższe i wymagają leczenia antybiotykami, natomiast angina wirusowa u dziecka przebiega łagodniej i częściej towarzyszą jej dodatkowe objawy, takie jak katar czy kaszel. Ważne jest szybkie rozpoznanie choroby i odpowiednie leczenie, aby uniknąć powikłań takich jak ropień okołomigdałkowy i gorączka reumatyczna oraz złagodzić dolegliwości dziecka.
Źródła:
- Skotnicka B. Angina – objawy, przyczyny, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,angina-objawy-przyczyny-leczenie [dostęp: 30.09.2025]
- Tontillis, https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21146-tonsillitis [dostęp: 30.09.2025]
- Nimmana B. Tontillis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544342/ [dostęp: 30.09.2025]
- Zielnik-Jurkiewicz B. Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, https://podyplomie.pl/system/products/sample_pdfs/000/007/457/original/choroby_laryngologiczne_u_dzieci.pdf?srsltid=AfmBOooJ9CMOdHLFhLiTYL-bfl5OeYPH63_mIVu8F5PSh25LSu-XIO3I [dostęp: 30.09.2025]
