Ból gardła przy przełykaniu, zwany odynofagią, to powszechny objaw wielu schorzeń. Może być spowodowany infekcjami, alergią, refluksem żołądkowo-przełykowym, a nawet nowotworami. Prawidłowa diagnoza przyczyny bólu jest kluczowa dla skutecznego leczenia.
Odynofagia – co to za objawy i kiedy się pojawia?
Odynofagia to termin medyczny określający ból gardła przy przełykaniu. Jest to objaw, który może towarzyszyć różnym schorzeniom i stanom chorobowym. Warto zwrócić uwagę na fakt, że odynofagia nie jest chorobą samą w sobie, ale symptomem, który może wskazywać na toczący się proces chorobowy.
Ból gardła przy przełykaniu jest objawem niespecyficznym, o zróżnicowanej etiologii. Najczęściej powodem jest infekcja gardła, która ma podłoże wirusowe
Odynofagia to dolegliwości bólowe pojawiające się podczas przełykania śliny, pokarmu, płynów. Ból w gardle może mieć różne natężenie – od lekkiego dyskomfortu po bardzo silny ból, który utrudnia normalne jedzenie i picie. Należy pamiętać, że odynofagia często współwystępuje z dysfagią, czyli trudnościami w przełykaniu, choć są to dwa odrębne objawy.
Objawy odynofagii mogą pojawić się nagle lub rozwijać się stopniowo. Mogą im towarzyszyć inne dolegliwości, takie jak:
- uczucie suchości w gardle
- chrypka
- kaszel
- bóle głowy i mięśni
- ogólne osłabienie
Co ciekawe, odynofagia może być jednostronna lub obustronna, co często pomaga w diagnostyce przyczyny dolegliwości.
Dlaczego gardło boli przy przełykaniu – przyczyny
Ból gardła przy przełykaniu może mieć wiele przyczyn. Najczęstszymi są infekcje wirusowe i bakteryjne, ale istnieje szereg innych czynników, które mogą prowadzić do tego objawu.
- Infekcje wirusowe – atakują rinowirusy, enterowirusy i Coxsackie.
- Infekcje bakteryjne – najczęstszym sprawcą jest paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A.
- Angina (może być bakteryjna lub wirusowa) – wywołuje ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła.
- Refluks żołądkowo-przełykowy – kwaśna treść żołądkowa, która się cofa może podrażniać gardło, powodując ból.
- Alergia – zarówno wziewna, jak i pokarmowa może prowadzić do podrażnienia gardła.
Choć większość przypadków bólu gardła jest spowodowana łagodnymi infekcjami, które ustępują samoistnie, niektóre mogą być objawem poważniejszych schorzeń wymagających specjalistycznego leczenia.
Ból gardła i ucha przy przełykaniu
Ból gardła i ucha przy przełykaniu śliny to objaw, który może wskazywać na kilka różnych schorzeń. Warto wspomnieć o najczęstszych przyczynach:
- Zapalenie ucha środkowego – infekcja może rozprzestrzeniać się z gardła do ucha przez trąbkę Eustachiusza.
- Ropień okołomigdałkowy – powikłanie anginy, które może powodować silny ból promieniujący do ucha.
- Nowotwory gardła lub krtani – w zaawansowanych stadiach mogą powodować ból promieniujący do ucha.
Co więcej, ból gardła i ucha przy przełykaniu może być objawem zapalenia zatok, szczególnie gdy towarzyszy mu uczucie rozpierania w okolicy twarzy i zatok.
Jednostronny ból gardła przy przełykaniu
Jednostronny ból gardła przy przełykaniu to specyficzny objaw, który może wskazywać na konkretne schorzenia. Warto podkreślić, że asymetryczny ból często sugeruje miejscowy proces chorobowy.
Ból gardła przy przełykaniu po prawej stronie, lub po stronie lewej, związany może być z zapaleniem migdałków, szczególnie o charakterze ropnym. Tego typu dolegliwości są bardzo silne, a w dodatku mogą być współodczuwane z bólem ucha.
Najczęstsze przyczyny jednostronnego bólu gardła to: zapalenie migdałka podniebiennego – (często w przebiegu anginy), ropień okołomigdałkowy i rzadziej – nowotwory gardła lub krtani (we wczesnych stadiach mogą powodować ból tylko po jednej stronie).
Ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki
Ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki może mieć różne przyczyny. Z jednej strony może to być początkowe stadium infekcji, kiedy gorączka jeszcze się nie rozwinęła. Z drugiej strony może to wskazywać na nieinfekcyjne przyczyny bólu gardła.
Jeśli ból gardła utrzymuje się dłużej niż tydzień lub towarzyszy mu wysoka gorączka, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Możliwe przyczyny ostrego bólu gardła bez gorączki to:
- refluks żołądkowo-przełykowy – kwaśna treść żołądkowa może podrażniać gardło,
- alergie – reakcje alergiczne mogą powodować podrażnienie i ból gardła bez podwyższonej temperatury,
- podrażnienie mechaniczne, np. przez ostre lub gorące pokarmy
- nadmierne używanie głosu – może prowadzić do podrażnienia i bólu gardła.
Jak leczyć ból gardła podczas przełykania
Leczenie bólu gardła przy przełykaniu zależy od jego przyczyny. Istotne jest, aby przed rozpoczęciem terapii ustalić źródło dolegliwości. W przypadku infekcji wirusowych, które stanowią większość przypadków, leczenie ma charakter objawowy i polega na łagodzeniu dolegliwości.
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – takie jak paracetamol czy ibuprofen mogą przynieść ulgę w bólu.
- Płukanie gardła – solą fizjologiczną lub specjalnymi preparatami antyseptycznymi.
- Tabletki lub pastylki do ssania – zawierają substancje o działaniu przeciwbólowym i antyseptycznym.
- Odpowiednie nawodnienie – picie dużej ilości ciepłych płynów pomaga nawilżyć gardło i złagodzić ból.
- Inhalacje – z solą fizjologiczną lub olejkami eterycznymi mogą przynieść ulgę.
W przypadku infekcji bakteryjnych, lekarz może przepisać antybiotyk. Jeśli przyczyną bólu jest refluks żołądkowo-przełykowy, konieczne może być zastosowanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu żołądkowego.
Domowe sposoby na ból gardła
Istnieje wiele domowych sposobów na złagodzenie bólu gardła przy przełykaniu. Choć nie zastąpią one profesjonalnej opieki medycznej, mogą przynieść ulgę w łagodnych przypadkach.
Naturalnym antybiotykiem jest czosnek, a także miód, który dodatkowo nawilża obolałe gardło.
Inne domowe sposoby to:
- napary ziołowe z szałwii, rumianku czy tymianku,
- ciepłe okłady na szyję – mogą zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból,
- płukanie gardła słoną wodą – pomaga w oczyszczaniu gardła i zwalczaniu bakterii.
- nawilżanie powietrza.
Bibliografia :
Leszczyńska M. Przewlekłe zapalenie gardła i krtani. W: Laryngologia – wybrane zagadnienia z patologii jamy ustnej, gardła, krtani i okolic. Szyfter W (red.). Termedia, Poznań 2016; 135-141.
- Janczewski, Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Via Medica, Gdańsk 2005.
Podziel się artykułem ze znajomymi
